Алматы халқының саны 2005,496 адам болса, қалада 100-ден астам ұлт өкілдері тұрады. Оңтүстік елорда халқының этникалық құрамында тоғыз ұлт ең көп болып саналады: қазақтар – 1 177 815 адам (60,58%), орыстар – 465 982 (24,3%), ұйғырлар-103 830 (5,34%), корейлер-34 705 (1,78 %), татарлар-25 090 (1,29%), әзірбайжандар – 13 944 (0,71%), өзбектер – 12 432 (0,63%), дүнгендер – 10 984 (0,56%), украиндар – 10 213 (0,52%).
Қазақстанда этносаралық қатынастарды реттеудің жетекші әлеуметтік-саяси институты Қазақстан халқы Ассамблеясы (ҚХА) болып табылады. Ассамблея Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылғы 1 наурыздағы Жарлығымен құрылды. ҚХА-ның басты функциясы мемлекеттік ұлттық саясатты әзірлеуге және жүргізуге жәрдемдесу болып табылады.
2021 жылғы 1 желтоқсанда Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 30 жылдығы қарсаңында қалалық Достық үйі ашылды. Оның қабырғасында Алматының 18 этномәдени бірлестігін шаңырақ астында жинаған Қазақстан халқының қалалық Ассамблеясы жұмыс істейді. Оның қызметін Алматы қаласы Қоғамдық даму басқармасының "Қоғамдық келісім" КММ қамтамасыз етеді.
"Ғимаратта қалалық этномәдени бірлестіктердің кеңселерін орналастыруға арналған 24 кабинет, этномәдени орталықтардың мемлекеттік және ана тілдерін оқыту бойынша конференц-залы мен сыныптары бар. Сонымен қатар, би залы, медиация және ақсақалдар кеңесінің кабинеттері бар. Қоғамдық қабылдау ұйымдастырылды".
Сонымен қатар, Қазақстанның мәдени орталығында төрт мемлекеттік ұлттық театр табысты жұмыс істейді: Мемлекеттік республикалық ұйғыр музыкалық комедия театры. Кужамьярова, мемлекеттік Республикалық корей музыкалық комедия театры, мемлекеттік Республикалық академиялық Неміс драма театры, мемлекеттік академиялық орыс драма театры. Лермонтов. Олардың қабырғаларында тиісті этностардың мәдени мұрасын сақтау мен дамытуды қамтамасыз етуге арналған 27 өнер ұжымы бар.
Алматы қаласы Қазақстан халқы Ассамблеясының жұмысы қаланың этномәдени бірлестіктерімен және ҚХА құрылымдық бөлімшелерімен: Ақсақалдар кеңесімен, Аналар кеңесімен, журналистер клубымен, ғылыми-сараптамалық топпен, ҚХА депозитарийімен тығыз ынтымақтастықта жүргізілуде. Мұнда Алматының "жастар Ассамблеясы" РҚБ өкілдігі жұмыс істейді.
"Ассамблея қаңтар оқиғалары кезеңінде үлкен жұмыс атқарды. ҚХА-ға жүгінгендердің барлығына, қала мен Алматы облысының мұқтаж тұрғындарына блок-бекеттерде құқық қорғау органдарының қызметкерлерін және коммуналдық қызмет қызметкерлерін ыстық тамақпен қамтамасыз ету, тамақ өнімдерін ауруханаларға, балалар үйлеріне жеткізу, донорлыққа қан тапсыруға қатысу сияқты көмек көрсетілді", - деді Ассамблеяда.
Айта кетейік, 2022 жылдың 5 қаңтарында Алматы ҚХА Қоғамдық келісім кеңесінің төрағасы Ахметжан Шардинов адамдарды сабырлы болуға, оппозиционерлердің арандатушылық әрекеттеріне берілмеуге шақыру үшін митингіге шықты.
"Шардиновтың қолдауының арқасында қала үшін 2,6 млн теңгеге блок-қоршаулар ұйымдастырылды. ҚХА Қоғамдық келісім кеңесінің мүшесі Мария Папп қаңтар айындағы тәртіпсіздіктер салдарынан зардап шеккен отбасына материалдық көмек көрсетті. Қасқырлар отбасын тонаушылар тонап, өте қиын жағдайға тап болды. 30 млн теңге көлемінде көрсетілген қаржылық қолдау қиын сәтте отбасына үлкен көмек көрсетті", - деп толықтырды ҚХА Алматы филиалында.
Сонымен қатар, кеңес орынбасары Шаисмаил Асиев меценат Зиятдин Қасановтың қолдауымен қаңтар оқиғасы салдарынан қаза тапқандардың отбасыларына үш пәтер сыйға тартылды. Жалпы 52 млн теңгеден астам сомаға көмек көрсетілді. Өз кезегінде этномәдени бірлестіктер Қазақстан халқы Ассамблеясы өткізетін барлық іс-шараларға жәрдемдеседі және белсенді қатысады. Жыл басынан бері 200-ден астам түрлі іс-шаралар өткізілді.
"Алматы қаласының ҚХА өз қызметін күшейтіп, этносаралық қатынастардың өзекті мәселелеріне, ақпараттық-насихаттық жұмыстарға және" даму үшін бірлік!", сондай-ақ құқық қорғау және қайырымдылық қызметіне, жанжалдардың алдын алуға, халықтың өзекті мәселелерін шешуге тартылды. "Даму үшін бірлік!" Қоғамдық келісім кеңесі, ҚХА ақсақалдар кеңесі 21 іс-шара өткізді".
Жастар бірлестіктері
"Жастар Ассамблеясы" РҚБ Алматы қаласы бойынша өкілдігі этномәдени бірлестіктердің жастар қанаттарының активінен тұрады және тарихи-мәдени мұраны сақтау, мемлекеттік тілді дамыту, жастарды кәсіптік бағдарлау және әскери-патриоттық тәрбиелеу, экологияны қорғау және жастар арасында қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлік құндылықтарын ілгерілету сияқты қызмет бағыттарымен айналысады.
"Алматы қаласының еріктілер Лигасымен және басқа да жастар ұйымдарымен ынтымақтасады. Мысалы, 22 сәуірде Халықаралық Жер күніне орай "Ассамблея жастары" РҚБ өкілдігінің белсенділері "Рақмет, Жер ана!" атты экологиялық акция өткізді. Аталған шара М.Әуезов атындағы №128 жалпы білім беретін мектеп пен психологиялық-педагогикалық түзету орталығының аумағында өтті. Іс-шараға қатысушылар оқу орындарының тәрбиеленушілеріне жақсы сыйлық болатын өрік бағын отырғызды. Ал отырғызылған ағаштарда жастар ұйымының мүшелері алғыс сөздерімен ленталар байлады. Қаланың "Ассамблея жастары" РҚБ мүшелері "Орталық Азиядағы зорлық-зомбылық экстремизмінің алдын алу"GIZ өңірлік жобасын іске асыруға қатысты".
Қазақстанның 10 өңірінен "Ассамблея жастары" РҚБ өкілдері қатысқан "Алматы диалогы: толеранттылық және жастардың құқықтары мен мүмкіндіктерін кеңейту арқылы зорлық-зомбылық экстремизмінің алдын алуға конфессияаралық тәсіл" форумы басталды. Форум өтетін күндері қатысушылар фасилитация және медиация негіздерін қоса алғанда, жанжалдардың алдын алу және шешу әдістерімен танысты. Олар үшін әртүрлі тақырыптағы воркшоп ұйымдастырылды. 2023 жылы Түркияда болған жер сілкінісінен кейін Алматы қаласы Қазақстан халқы Ассамблеясынан бауырлас түрік халқына 70 млн теңгеден астам сомаға материалдық көмек көрсетілді. Қонаевта "Жастар Ассамблеясы" – "Жаңа Қазақстан – тарих, дәстүр мен мүмкіндіктің бірлігі" атты республикалық слет өтті, оған Алматы қаласынан ҚХА жастарының делегациясы қатысты.
Жыл бойы алғыс айту күніне, Балаларды қорғау күніне, Ұлы Отан соғысындағы Жеңіс күніне және Қарттар күніне, Құрбан айт күніне, Білім күніне және т.б. қайырымдылық акциялары өткізілді.
ҚХА төрағасының орынбасары Всеволод Лукашев айтуынша Қазақстан халқы Ассамблеясы бүгінде әлемдік тәжірибедегі жаңа институт болып табылады.
"Ең алдымен Қазақстан халқы Ассамблеясы – еліміздегі 19 млн халық. ҚХА – президент пен Қазақстанда тұратын түрлі этностардың барлық өкілдері, соның ішінде қазақ зиялылары арасындағы диалог алаңы. Қазақстан халқы Ассамблеясы тек қана ұлттық әндер мен билерден тұрмайды. Сонымен қатар Аналар кеңестері, Қоғамдық келісім кеңестері, ақсақалдар кеңестері, жастар бірлестіктері, Медиация кеңестері, қайырымдылық акциялары және т. б. Ассамблеяның көптеген бағыттары бар, оның ішінде Алматы қаласында да бар. Біздің түсінуімізше, Ассамблея әр этностың этникалық ерекшеліктеріне сүйене отырып, өте үлкен көмек көрсетеді".
Мысалы, спикер сөзін жалғастырды, ұйғырларда "Жигит-бещи" және "Жигит ханум" институты жұмыс істейді, яғни аға буын мен этностың ең құрметті адамдары түрлі дауларды шеше алады, үйлену тойларын, мерекелерді ұйымдастырушы бола алады, жанжалдарды реттеумен айналыса алады және т. б.
"Әрбір этнос өзінің этникалық ерекшеліктерін пайдалана отырып, Ассамблеяға жанжалды жағдайларды шешудің неғұрлым тиімді тетіктерін, оларды Қазақстанның барлық аумағында болдырмауға әкеледі. Бүгінде Қазақстан халқы Ассамблеясы-бейбітшілікті, тұрақтылықты, ұлтаралық, конфессияаралық келісімді сақтайтын институт", деді Лукашев.
Всеволод Лукашев Ассамблея Кеңесі мен Қазақстан халқы Ассамблеясының басты рөлі елімізде бейбітшілік пен тұрақтылықты сақтау екенін атап өтті. ҚХА-ның өмір сүру тарихы көрсетіп отырғандай, Қазақстанды бірге құру және дамыту, Қазақстанның біртұтас халқы табысты табысқа жетуде.
Пікір қалдыру
пікір