Басшылардың қызметкерлерінің жемқорлығы үшін доғарысқа қалай кететіні түсіндірілді

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің төрағасы Алик Шпекбаев facebook-те сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамаға енгізілген толықтыруларды түсіндірді.

"Достар, 26 қарашада Мемлекет Басшысының сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамаға жаңа толықтырулар пакетіне қол қойғанын білесіздер.

Ең көп талқыланған мәселелердің бірі – бағынышты қызметкері сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылығын жасаған жағдайда саяси қызметшінің қызметтен кетуі.

Осы ретте, кейбір маңызды тұстарды түсіндіргім келеді.

Ең алдымен, саяси мемлекеттік қызметшілер деген кім?

Ол – Президентке тікелей бағынатын және есеп беретін министрлер, оның орынбасарлары, мемлекеттік органдардың бірінші басшылары, олардың орынбасарлары, Нұр-Сұлтан, Алматы, Шымкент қалалары мен облыстардың әкімдері, олардың орынбасарлары, аудан әкімдері.

Енді тікелей тетіктерге көшейін.

Саяси басшының өз қызметін доғаруға өтініш беруінің басты шарты – оған тікелей бағынышты қызметкерге қатысты заңды күшіне енген соттың айыптау үкімінің болуы немесе ақталмайтын негіздер бойынша қылмыстық істі тоқтату туралы шешімнің қабылдануы (амнистия, шынайы өкіну, тараптардың татуласуы және т.б). Басшының жұмыстан кетуге өтініш беретін мерзімі – 10 күнтізбелік күн.

Екінші шарт – тікелей бағынышты қызметкер жасаған қылмыстың басшының саяси лауазымға тағайындалған күнінен бастап 3 ай өткеннен кейін жасалуы.

Дұрыс түсіну үшін «тікелей бағынышты» терминін түсіндіре кетейін.

Орталық мемлекеттік органның басшысы үшін – ол оның орынбасарлары, жауапты хатшы немесе аппарат басшысы, территориялық бөлімшелердің басшылары.

Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың әкімдері үшін – олардың орынбасарлары, аппарат басшысы, аудан немесе облыстық маңызы бар қала әкімі.

Орталық мемлекеттік орган басшысының орынбасары үшін (мысалы, вице-министр) – олар басшылық ететін ведомствоның немесе дербес құрылымдық бөлімшелердің (департамент, басқарма) басшылары.

Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астана әкімдерінің орынбасарлары үшін – жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын олар басшылық жасайтын атқарушы органдардың басшылары.

Аудан әкімі үшін – орынбасарлары, аппарат басшысы, тікелей басшылық жасайтын аудандық атқарушы органдардың басшылары, ауыл, кент, ауылдық округтардың әкімдері.

«Қызметтен кету» түсінігі тек саяси қызметшілерге қатысты қолданылады. Жұмыстан кетуді қабылдау немесе қабылдамау – саяси мемлекеттік қызметшіні тағайындаған тұлғаның құзіреті екенін атап өткім келеді (орталық мемлекеттік органдардың басшылары, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалар мен астананың әкімдері үшін – Президент, вице-министрлер үшін – Премьер-Министр, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалар мен астана әкімдерінің орынбасарлары үшін – облыстардың, республикалық маңызы бар қалалар мен астананың әкімдері).

Мемлекеттік әкімшілік қызметшілер болып табылатын басшылар – жауапты хатшылар, аппарат басшылары, орталық мемлекеттік орган комитеттерінің төрағалары және оның орынбасарлары, департаменттер мен дербес басқарма басшылары осыған ұқсас жағдайларда жұмыстан босатуға дейін тәртіптік жауапкершілікке тартылатын болады.

Сондай-ақ тәртіптік санкциялар мемлекеттік органдардың, мемлекеттік ұйымдардың, квазимемлекеттік субъектілер басшыларының сыбайлас жемқорлықтың алдын алу бойынша шаралар қабылдамағаны үшін енгізілетін болады.

Мұндағы мәселе ұжымда сыбайлас жемқорлықтың алдын алуды өз міндетінде жүйелі түрде елемеуге қатысты болып отыр. Біздің міндетіміз – басшыларды өз ұжымдарында сыбайлас жемқорлықтың алдын алумен және ескертумен сөз жүзінде емес, іс жүзінде айналысуға мәжбүрлеу.

Достар, а.ж. (ағымдағы жылдың, ред) 10 желтоқсанынан бастап қолданысқа енгізілетін бұл қосымшалар Елбасы мен Президенттің Қазақстандағы сыбайлас жемқорлықты түбегейлі жоюға бағытталған жүйелі және көреген саясатының жемісі. Олардың құқық қолдану тәжірибесінде жаңашылдығын ескере отырып, алдағы уақытта стандартқа сәйкес емес түрлі жағдайлар орын алуы ықтимал, біз оны сот органдарымен және прокуратурамен бірлесіп егжей-тегжейлі зерделейтін боламыз, делінген агенттік төрағасының жазбасында.