«Шілдехана» және «Құда түсу» салтын жаңа заманға қалай бейімдедік?

Баланың туған күнін мерекелеуге байланысты "Шілдехана" салты Қазақ мәдениетінің маңызды бөлігі болып табылады. Бұл жаңа туған нәрестенің құрметіне арналған алғашқы рәсім және әдетте нәресте туылғаннан бірнеше күн өткен соң жасалады. Бұл күні Отбасы сыйлықтар әкелетін және бата беретін қонақтарды шақырады.

Бүгінде бұл рәсім де өзгеріске ұшырауда. Қазіргі қалалық өмір жағдайында "Шелдехана" көбінесе отбасының тар шеңберінде өткізіледі, ал мереке үйде де, кафе немесе мейрамхана сияқты арнайы ұйымдастырылған жерлерде де өтуі мүмкін. Сонымен қатар, қазіргі ата-аналар маңызды сәтті түсіру үшін іс-шараға кәсіби фотографтар мен видеографтарды жиі шақырады.

Екінші жағынан, жаңа туған нәрестелерге қатысты "бесік той" (баланы бесікке салу мерекесі) сияқты дәстүрлер дәстүрлі түрде сақталуда. Көптеген отбасылар әлі күнге дейін Ұлттық бесіктерді пайдаланады және рәсімнің өзі бала мен отбасының өміріндегі маңызды кезең болып қала береді.

Қазіргі қоғамдағы «Құда түсу» салты қалай аталып өтіп жатыр?

"Қайда түсу" – қазақ мәдениетінде терең тамыры бар матч жасау дәстүрі. Ол қалыңдық пен күйеу жігіттің отбасылары арасындағы келіссөздерден бастап, екі жақтың да некеге салтанатты келісімімен аяқталатын бірнеше кезеңдерді қамтиды. Бұрын бұл рәсім неке қиюдың маңызды бөлігі болды, мұнда отбасылық байланыстар, мәртебе және дәстүрлер маңызды рөл атқарды.

Бүгінгі таңда Қазақстандағы жастар өз бетінше жұпты таңдайтынына қарамастан, "қайда түсу" рәсімі жеңілдетілген түрде болса да қолданыла береді. Ресми келіссөздер мен көптеген рәсімдердің орнына қазіргі отбасылар мұндай салтанатты рәсімдерді қаламайды. Алайда, символдық мағына өзгеріссіз қалады-бұл қалыңдық пен күйеу жігіттің отбасылары ресми түрде танысып, достық қарым-қатынас орнатқан сәт.

Бұл рәсім қазіргі қала өміріне де бейімделеді. Дәстүрлі тағамдардың орнына отбасылар ұлттық тағамдарды да, батыстық аспаздық элементтерді де қамтитын заманауи мәзірді таңдай алады. Сонымен қатар, Алматы және Астана сияқты ірі қалаларда "қайда түсу" рәсімін өткізу үшін арнайы рәсімделген залдарды ұсынатын мейрамханаларды кездестіруге болады, бұл өмір салтының өзгеруіне қарамастан оның символдық маңыздылығын сақтауға мүмкіндік береді.