Қазақстан 2025 жылдан кейін "Байқоңырдан" улы отынмен зымыран ұшыру шартын қайта қарастыруды ұсынды

Қазақстан 2025 жылдан кейін "Байқоңырдан" улы отынмен зымырандарды ұшыру шарттарын қайта қарастыруды ұсынды. 

ҚР СІМ ресейлік серіктестермен 2025 жылдан кейін" Байқоңыр" ғарыш айлағынан "Протон" зымыран тасығышын ұшыруды жалғастыру шарттарын талқылауды жоспарлап отыр, деп хабарлады ҚР цифрлық даму вице-министрі Мәлік Олжабеков. Оның айтуынша, қазір Қазақстан түрлі ұсыныстарды, соның ішінде шағын және микроспутниктер үшін бастапқы алаңдарды іздейтін Азия өңірінің жеке компанияларынан ұсыныстарды қарастыруда.

"Бұл мәселе әлі күнге дейін қарастырылып жаты. Алайда әзір нақты жауапты айта алмаймыз. Әрі қарай қалай жүзеге асыруға болатындығы туралы жоспарлар мен көзқарастар бар және серіктестерім екеуміз талқылап, келісімге келуіміз керек белгілі бір шарттар бар. Содан кейін ғана жалғастырып-жалғастырмайтынымыз туралы нақты шешім шығатын болады", - деді Олжабеков брифингте.

Ол "Байқоңырдың" «Протон» ұшыру үшін жалғыз қолайлы орын екенін атап өтті.  Ал «Союз» зымыран тасығышының «Плесецк», «Француз Гвиане», «Восточном» секілді бірнеше ұшыру алаңдары бар.

«Егер "Байқоңырдан ""Протон" ұшырылмаса, онда ол зымыран тасығыш ретінде басқа жерде болмайды. Егер өнімділік тұрғысынан бұл өте жақсы класс болса, онда бұл өте жақсы нарықтық көрсеткіштері бар ауыр зымыран болып табылады. Экология мәселесі бар,бірақ біз бұл мәселені серіктестерімізбен ашық талқыладық. Біз әрқашан әрбір іске қосу үшін экологиялық мониторинг жүргіземіз. Егер іске қосу апатсыз жүзеге асырылса, онда талдау нәтижелері рұқсат етілген концентрациядан асып кетпейтінін көрсетеді», деді вице-министр.

Оның айтуынша, "Протонды" ұшырудан басқа, ел ғарыш айлағын дамытудың әртүрлі мүмкіндіктерін қарастыруда. Ол қазір Азиялық аймақтағы жеке компаниялар қызығушылық танытып отырғанын атап өтті.

«Қазақстан-әлемдегі ең көне және ең ірі ғарыш айлағының отаны. Сондай-ақ бұл біз экономикалық мағынада толық пайдаланғымыз келетін мұра. Біз барлық кезеңдерде әрдайым түрлі мүмкіндіктерді қарастырамыз.  Сонымен қатар мұндай мәселелерді екіжақты алаңдарда талқылаймыз. Әсіресе тиісті зымыран тасығыштары бар, бірақ өзінің жинау және ұшыру алаңдары жоқ адамдарды назарда ұстаймыз», — деп атап өтті Олжабеков.

2015 жылы Қазақстан мен Ресей "Протон" зымырандарын ұшыруды 2025 жылдан кейін тоқтату керек деп келісті. Ресей тарапы "Протон" өндіруді тоқтатып, оны толығымен экологиялық таза Ангара зымыранымен алмастыратынын айтты. Өйткені "Протон" үшін негізгі талап улы гептилді отын ретінде пайдалану болды. Бірақ 2024 жылдың сәуір айында Ресей Қазақстанға 2025 жылдан кейін Байқоңыр ғарыш айлағынан "Протон" зымыран тасығыштарын ұшыруды жалғастыруды ұсынғаны белгілі болды.

Айта кететін болсақ, "Протон" – Ресейдегі ең қуатты зымыран. Ол мемлекеттік және коммерциялық бағдарламалар бойынша әртүрлі ғарыш аппараттарын ұшыруға арналған. Оның алғашқы ұшырылымы 1965 жылы 16 шілдеде өтті.