Ресейдің Омбы қаласында қазақтың қара домбырасы күмбірледі деп жазады Qamshy.kz ақпарат агенттігі Ресейдегі елшілік ақпаратына сүйеніп.
Аталған шара Омбы облысының қазақ ұлттық-мәдени автономиясы бастамасымен Омбы қаласы әкімдігінің қолдауы аясында өткен.
Ашық аспан астындағы домбыра. Осындай атаумен өткен тамаша шығармашылық кеш Омбы қаласының тұрғындарын бейжай қалдырмаса керек. Калалық әкімдіктің мұрындық болуымен «Халықтар достастығы» саябағында өткен шараға еңбектеген баладан еңкейген қарияға дейін қатысты. «Домбыраның қоңыр салқын үні көпке дейін естен кетпестей сақталады»-дейді қала тұрғындары.
Айта кететін болсақ, XX ғасырдың басында Омбы өңірінде 60 мыңдай қазақ тұрған. Олар бес болыстан құрылған: екеуі – қыпшақ атасы, екеуі – керей, біреуі –атығай-қарауыл. Арасында төре, қожа, найман, қызылқұрт, каңлы, қанжығалы аталарынан ұсақ ауылдар кездескен. Большевиктер келісімен, жер дауы басталады. Бұл теке тірес 1930 жылы ғана аяқталған. Бір жылы Омбы уезі Омбы қаласымен бірге тұтас Қазақстанға өтетін болады, екінші жылы – Сібірге... Солай дау тоқтамайды. Өкінішке қарай, Алаш зиялылары осы жер дауынан шеттетілгеннен кейін Омбы қаласы және оның ең шұрайлы солтүстік-шығыс жағы Омбы губерниясының құрамына енеді де, егіні бітік шықпайтын, шөлдеу оңтүстік-батыс жағы Қазақстанға беріледі. Себебі, қандастарымыздан гөрі сол өңірдегі басқа ұлттар үстемдеу болғандықтан, біздің тараптың әлсіздігі байқалып қалады. Биліктегілер жер дауын механикалық жолмен шешкен: қай жерде орыс көп болса, сол жерді – Ресейге, қай жерде қазақ көп болса, ол жерді – Қазақстанға берген. Жиырма жыл ішінде автохтонды қазақтар өз ата-бабаларының шұрайлы жерінен егін дұрыс шықпайтын шөлді жерлерге күштеп ығыстырылған. Бүгінде шілде айларында Солтүстік Қазақстан, Ақмола, Павлодар облысы аймағынан Омбы облысына кіргенше жердің күйіп, сап-сары болып қурап кеткенін, ал шекарадан өтісімен көкорайлы, егіні бітік алқапты көреміз... Қара шекпен қасыреті большевизм дәуірінде түсін ауыстырған шекпенмен жүрген. 1893 жылға дейін Омбы уезінде бірде-бір орыс деревнясы болмаған. Мұны Ресейдің мұрағаттары толық растайды.
Арғы жағын айтсақ, Омбы – Тоқсанбайдың, Қошқарбай мен Түгел, Байболат пен Байымбет, Жазы мен Ақпай батырлардың қоныс тепкен, ел үшін күрескен өлкесі. Алаш қозғалысының белді өкілдері – Асылбек, Мұсылманбек, Мұратбек Сейітовтер, атақты Қошке Кемеңгерұлы, Смағұл Садуақасұлы, Темірболат Телжанұлы, кеңес үкіметі кезінде ең бірінші қазақ хатшысы Жұмабай Шаяхметов, әйгілі Фазыл Кәрібжанов осы жерде дүниеге келген. Омбы қаласында орта, арнаулы, жоғары оқу орындарында талай қазақ баласы оқыған. Алаш көшбасшысы Әлихан Бөкейхан осы қалада бірнеше газеттің редакторы болған. Тұңғыш театрдың директоры Дінше Әділұлы да осы Омбыда білім алған. Мағжан, Міржақыптар талай рет Омбыда аялдаған. Бұл ретте Қайырбек Кемеңгердің «Омбыда оқыған қазақтар» атты жақсы танымдық кітабы бар. Осы қалада талай педагогтарды даярлаған «казпедучилище» деген оқу орны 60-жылдарға дейін жұмыс істеген
Оставить комментарий