Оңтүстікте 81 кооператив бар

Қазiргi таңда облысымызда 81 кооператив құрылып, олар әр тарапты өнiмдер мен көкөнiстер өндiруде. Қайта ұжымдасу заман талабымен болып жатқан процесс. Осы күнге дейiн аяғына тұрып, өндiрiс айналымын бiрнеше миллион доллардан асырған шаруа қожалықтары мен агро саласындағы бизнесмендердiң саны соңғы он жылда едәуiр еселенген. Үлкен зауыттар мен цехтар салып үлгергендер айналасындағы ауылдарды жұмыспен қамту үшiн кооператив құрады. Әрбiр кооператив мүшесi қабiлетiне қарай қызметiн атқарып, iрiлену процесi өсе бередi.

Мәселен, Арыс қаласындағы томат шығаратын зауыт Арыс қаласы тұрғындарынан кооператив құрып, ауыл тұрғындарының бәрi жаппай қызанақ егiп нәпәқасын табады. Екi жаққа да тиiмдi. Ленгiрдегi «Фудмастер» компаниясы ауданның бiрнеше жерiнен сүт қабылдау орталықтарын ашып, ауыл тұрғындарын кооператив мүшесi етiп қабылдап, олардың сүтiн сатып алады. Түлкiбас ауданы климаттық ерекшелiгiне сай алма баудың отанына айналмақ. Түлкiбастың алмасын әлемдiк брендке айналдыруды көздеген түлкiбастық кооператив ауданның барлық ауылдарына алма егудi жоспарлап отыр. Мақтаарал мен Түркiстаннан логистикалық орталықтар ашып, экологиялық таза пiскен қауынды жүк көлiктерiмен тiке Европаға жөнелтудi сол аймақтағы кооперативтер iске асырып жатыр. Созақ ауданының кооперативтерi түйе сүтiнен сүт ұнтағы әрi таблетка жасайтын инвесторларды тауып, осынау өнiмдерiн әлемдiк бәсекеге қабiлеттi өнiмдердiң қатарына қосқысы келедi. Сайрамда әлемдiк Супер-Гипер маркеттердiң талаптарына сай мал сою бекетi ашылды. Қазақстандағы жылыжайлардың 90 пайызы Сарыағаш ауданында шоғырланған. Сарыағаштықтар кооператив құрып, жылыжай өнiмдерiнiң сапасын Италия өнiмдерiнiң сапасымен тең етiп Ресей нарығын жаулауға бел буды.

Сырт бақылаған адам Оңтүстiктiң аграрлық секторы эволюциялық жолмен баяу дамып келе жатқанын байқар едi. Iрi шаруа қожалықтары айналасына ұсақ шаруаларды бiрiктiрiп, айналымы артқан сайын үлкейе бередi. Қаражаты көбейген сайын бiлiктi мамандарды жалдап, заманауи технологияларды сатып алып, табыстарын да еселей бередi. Оңтүстiкте 90 мыңға жуық шаруа қожалықтары тiркелгенiмен, өкiнiшке қарай, олардың жартысы жұмыс iстемейдi. Бiр миллион гектар жердi 81 кооператив қайдан игерсiн?!

Шаруа қожалықтарын ашып болып, әрi қарай бiлiктi маман таба алмай отырған диқандарға арнап колледж, университеттерден арнайы зерттеу базаларын ашып отырмыз. Осылайша диқандарды курстан өткiзу жүйесiн қалыптастырудамыз. Кез келген шаруа бiр апталық немесе бiр айлық курстан өткен соң проблемаларын бiлiктi мамандармен бiрге жердiң басында шешуге жағдай жасалады. Дуальдi оқу әдiстемесiн қолға алып, ауыл шаруашылығы саласындағы мамандықтарды игерiп жатқан студенттердi өндiрiстiк жылыжайдағы шетелдiк агрономдардың қасына қосып, тәжiрибеден өткiзу жүйесi жолға қойылды. Дегенмен, мұндай әрекеттер әлi де аздық етедi. Сондықтан ел экономикасының өсуiне үлес қосқыңыз келсе, облыстық ауыл шаруашылығы басқармасының кооператив бөлiмiне келiңiз. Келiп қана қоймаңыз, бағыт-бағдар алып, Отанымыздың тiрегiн нығайтуға бел буып, алтын бесiк ауылдың асқақтауына ат салысыңыз!

Дархан ЖИЕНБАЙ, «Оңтүстік Қазақстан» газеті