مايكى بي - كاك پرەزەنتاسيا كازاحسكوگو نارودا، ۆسەح تيۋركوۆ ي ساموگو چەلوۆەچەستۆا

/image/2019/07/25/crop-8_0_188x250_bez-nazvaniya-1.jpg

پريمەر ينستيتۋتوۆ دريەۆنەگو مۋدرەسا كونفۋسيا – كاك پرەزەنتاسيي كيتايسكوي ناسيي...

 ۆ گلوباليزيرۋيۋششەمسيا ميرە منوگيە سترانى سترەمياتسيا ۋستانوۆيت درۋجەستۆەننىە ي دەلوۆىە سۆيازي س نايبولشيم كوليچەستۆوم چلەنوۆ مەجدۋنارودنوگو سووبششەستۆا، دوبيتسيا ۆزايموپونيمانيا، راسسكازات و سۆويح دوستيجەنياح، يستوريي، يازىكە ي كۋلتۋرە. پولۋتوراميللياردنىي كيتاي، ك پريمەرۋ، پرەزەنتۋەت سەبيا س پوموششيۋ ينستيتۋتوۆ كونفۋسيا – يح وتكرىتو ۋجە سوتني ۆ رازنىح ستراناح ميرا، ا يزۋچايۋششيح ۆ تەح ينستيتۋتاح كيتايسكيي يازىك ينوسترانسيەۆ – دەسياتكي ميلليونوۆ!.. كونفۋسيي (كۋن سزى) – دريەۆنيي فيلوسوف 6 ۆەكا دو ن.ە.، ۋچيۆشيي ليۋدەي پراۆيلام جيزني ي داۆاۆشيي سوۆەتى (سمىسلى) پراۆيتەليام كنياجەستۆ ي سارستۆ. سۋجدەنيا كۋن سزى اكتيۆنو يسپولزۋيۋتسيا ۆ پروپاگاندە كيتايسكيمي ۆلاستيامي، كاك ي سوۆەتى درۋگوگو مۋدرەسا – لاو سزى، ا تاكجە ترۋدى ستراتەگا 6 ۆەكا دو ن.ە. سۋنسزى، كوتورىە يزۋچايۋتسيا ۆ سامىح سيلنىح ارمياح ميرا. فورمۋلى-ستراتاگەمى سۋنسزى – و توم، كاك پەرەحيتريت ۆسەح ۆوكرۋگ، دالوكو ي بليزكو – اكتۋالنايا تەما دليا ۋتوپايۋششيح ۆو ۆزايمنوي كونكۋرەنسيي زەمليان… ك سلوۆۋ، پولۋتوراميللياردنىم كيتاي ستال بلاگوداريا تىسياچەلەتنەمۋ پيسمەننومۋ ۆەدەنيۋ شەجرە ۆ كاجدوي سەمە ي وبىچايۋ وسەنيۆات ۋسپەح سەمي يمەنيەم نايبولشەگو كوليچەستۆا سىنوۆەي: «…كيتاەس ۆسەگدا جاجدال يمەت كاك موجنو بولشە سىنوۆەي – ستولكو، سكولكو زورەن ۆ پلودە گراناتا» (يز كنيگ مۋدرەسوۆ. پروزا دريەۆنەگو كيتايا. س.18).

 46-ميلليوننايا كۋرورتنايا يسپانيا پرودۆيگاەت سۆويۋ مياگكۋيۋ سيلۋ ينستيتۋتامي سەرۆانتەسا، اۆتورا زنامەنيتوي كنيگي و بلاگورودنوم يدالگو دون كيحوتە، ۆويەۆاۆشيم س ۆەتريانىمي مەلنيسامي – ەگو حوروشو زناەت ۆەس چيتايۋششيي مير!.. 82-ميلليوننايا دەلوۆايا گەرمانيا - ينستيتۋتامي پوەتا گوتە، ناپيساۆشەگو «فاۋستا».

 ەگيپەت پرەزەنتۋەتسيا فاراونامي ي پيراميدامي – ۆزگليانەش نا كارتينكۋ ي تى ۋجە مىسليامي ۆ ەگيپەتسكيح پەسكاح، گدە پريامو يز پود زەملي ۆىراستايۋت گولوۆى دريەۆنيح سفينكسوۆ – ميلليونى تۋريستوۆ تام بىۆايۋت ەجەگودنو، وستاۆليايا ەگيپتيانام ميللياردى دوللاروۆ!.. ۆەليكايا جاركايا ينديا تاكجە زنامەنيتا دريەۆنوستيامي: راموي، بۋددوي، ۆەدامي، رازدەلەنيەم نا كاستى – بۋدتو تو زاستىۆشيە نا ۆەكا ۆيدى نە پريكاسايۋششيحسيا درۋگ ك درۋگۋ رازنوپلانەتنىح سۋششەستۆ…

 يزرايل، موگۋچيي نارود، دايۋششيي نايبولشەە كوليچەستۆو نوبەليەۆسكيح لاۋرەاتوۆ ۆ وبلاستي ناۋكي، پرەزەنتۋەم لەگەندارنىم پروروكوم مويسەەم ۆتوروگو تىسياچەلەتيا دو ن..ە. ارابى – پروروكوم 7 ۆەكا مۋحاممەدوم. گرەكي – تاكجە دريەۆنەي كۋلتۋروي، وستاتكامي ارحيتەكتۋرى ي دەموكراتيەي پەرۆوگو تىسياچەلەتيا دو ن.ە.، وسنوۆىۆاۆشەيسيا نا ترۋدە وبەزدولەننىح رابوۆ، نو  پروپيارەننوي رومانتيكامي ي پوتومۋ زريتەل-چيتاتەل-تۋريست چاستو زابىۆاەت يلي داجە نە زناەت، چتو زناچيتەلنايا چاست جيتەلەي پرەكراسنوي ەللادى بىلي – رابى، س ۋترا  دو نوچي پاحاۆشيە نا بەزجالوستنىح رابوۆلادەلسيەۆ-«دەموكراتوۆ»…

 روسسيا ەششو 30 لەت نازاد پرەزەنتوۆالاس يدەيامي ريەۆوليۋسيونەرا ناچالا 20 ۆەكا – ۋليانوۆا-لەنينا، سوبراۆشايا پود سوسياليستيچەسكيمي ءزنامونامي پول-چەلوۆەچەستۆا، نو پوسلە 1991 گودا تام پرويزوشلا وچەرەدنايا سمەنا يدەنتيچنوستي ي پوشلي پريزىۆى   رازۆيۆات  نەيترالنىە ك پوليتيكە ينستيتۋتى پۋشكينا، پوەتا 19 ۆەكا، پوسكولكۋ و دريەۆنوستي ي پروچەي يستوريي يدۋت نەزاتۋحايۋششيە سپورى… ۋ ناپوريستىح گەگەمونوۆ پلانەتى  سشا ءۆسو زريمو-پريامو، كاك پۋليا يز ۆينچەستەرا: ۆاشينگتون – پرەزيدەنت ي ستوليسا، دوللار، دەموكراتيا، كۋمير تولپ گولليۆۋد، كرەپكيي كوۆبويسكيي كۋلاك ي پروچيە گەگەموننىە پرينادلەجنوستي…

 ۋ سلىۆشەگو ەششو ۆچەرا كۋلتۋرنەيشەي ستوليسەي ميرا ۆەليكولەپنوگو ءۆسو ەششو پاريجا پرەزەنتاسيوننىە گەروي – سپاسيتەلنيسا جاننا د ارك ي بليستاتەلنىي، پرويگراۆشيي سۆويۋ گلاۆنۋيۋ بيتۆۋ، ناپولەون… ۋ نەبولشيح سەگودنيا ستران س ناسەلەنيەم پو نەسكولكو ميلليونوۆ چەلوۆەك، ۋ ماكەدونيي ي ۋ مونگوليي – ميروۆىە زاۆويەۆاتەلي الەكساندر ماكەدونسكيي ي چينگيسحان!.. ۆ زامەچاتەلنوي يتاليي – باتىر گاريبالدي، گەنيي سكريپكي پاگانيني، نەۋۆياداەمايا كارتيننايا دجوكوندا… ۆ گەرمانيي ەششو فيلوسوف ۆەليچايشيي – گەگەل، بىل پراكتيچەسكيم يدەاليستوم، ۆوزموجنو، پوتومۋ ۆەليكيي سۋمراچنىي گەرمانسكيي گەنيي پلەتوتسيا پوچەمۋ-تو ۋجە ۆتوروي ۆەك ۆ حۆوستە راسچەتليۆىح ماتەرياليستوۆ-گەگەمونوۆ.

 ۆەليكوبريتانيۋ، وستروۆنۋيۋ نەبولشۋيۋ سترانۋ س 63 ميلليونامي ناسەلەنيا پرەدستاۆلياەت منوگوە – لەگەندارنىي يز سارمات  كورول ارتۋر،  دۆورەس تاۋەر، دراماتۋرگ 17 ۆەكا شەكسپير، ەششو كورولي، كوروليەۆى، ريەۆوليۋسيونەر كرومۆەل، ورەول نەگلاسنوي پوليتيچەسكوي ستوليسى ميرا، كۋدا نا سموترينى ەدۋت گلاۆى گوسۋدارستۆ – گورود لوندون، يميا كوتوروگو، كاك ي ۋ باتىرا كوبىلاندى، س ياۆنو ۆيدنىم كازاحسكيم (تيۋركسكيم) كورنەم  («يىلان»، «جىلان» – «زمەي»، «مۋدرەس»، «ءپوسۆياششوننىي»، «جرەس»، ا بۋكۆالنو پو تەرمينولوگيي دريەۆنيح ابىزوۆ - «دايۋششيي سمىسلى!»)... پولۋچاەتسيا، ۆ ءزاتاوننوم دريەۆنەم زناچەنيي ي نا پراكتيكە، وستروۆنوي لوندون ءداوت سمىسلى «بولشومۋ» ميرۋ – كاك جيت (داجە سەيچاس - «بيتتلز»، «تەچەريزم»، «يسلاميستى»، ەجەدنيەۆنوە ۋستانوۆلەنيە سەنى نا زولوتو  ۆو ءۆسوم ميرە ي ت.د)!.. ي، كونەچنو، ءداوت سمىسلى نەمالوي چاستي چەلوۆەچەستۆا كروشەچنىي پو تەرريتوريي ۆاتيكان (ۆسەگو 557 گراجدان نا ناچالو 2016 گودا!)، نو – ون  سام سەبيا پرەزەنتۋەت، ودنيم سۆويم لەگەندارنىم يمەنەم، كوتوروە، كستاتي، وت كازاحسكوگو «وتەكەن» – پريزنانو لينگۆيستوم ماريو الينەي، كوتورىي ۆ 2013 گودۋ يزدال سۆويۋ كنيگۋ «ەترۋسكي بىلي تيۋركامي»… وتەكەن، زناچيت، دۋحوۆنىي سەنتر، نا توم حولمە ەششو دو پوستروەنيا ريما پرەدكي-جەتىرۋيسى (ەترۋسكي) سپراۆليالي سۆوي دۋحوۆنىە نادوبنوستي، ا منوگيە ۆەكا سپۋستيا ۋپورتىە ريمسكيە پوتومكي پودپراۆيلي بىلىە ۋچەنيا، پو پريكازۋ نوۆىح حوزيايەۆ، نو ۆ سەلوم دەلو كاك بى ي پرودولجايۋت – ۆەد دۋحوۆنىي ءۆسو جە سەنتر ەست ەششو - ۆاتيكان!.. نا كامنە كيۋلتەگينا، چتو ۆ مونگوليي ي كوپيا ۆ نۋرسۋلتانە،  ۆىسەچەنو: «وتۇكەن يىش وتىرساڭ، ماڭگى ەلدىگىڭدى ساقتايسىن سەن!» - ەسلي بۋدەش وستاۆاتسيا ۆ نەدراح (دۋحوۆنىح) وتۋكەنا، ۆەچنۋيۋ سترانۋ سۆويۋ سوحرانيش تى!..

 ي كوماندۋيۋت سەميميلياردنىم رەالنىم چەلوۆەچەسكيم ميروم يمەننو ەتي دايۋششيە سمىسلى ميروۆىە پلانيروۆششيكي - سشا، ۆەليكوبريتانيا، يزرايل، ۆاتيكان – ۋ نيح نايلۋچشەە سيستەمنوە زرەنيە ي پونيمانيە كراسوك ي وتتەنكوۆ ميروۆوي ي سوبستۆەننوي يستوريي، كوتورايا ەدينستۆەننايا ءداوت سەلنۋيۋ كارتينۋ ميروۋسترويستۆا ي، ستالو بىت، ۋچيت تومۋ - كاك ۆ ەتوم پودلۋننوم ميرە سيستەمنو-ستراتەگيچەسكي دەيستۆوۆات ي پوبەجدات. وستالنىە سترانى، كاك پراۆيلو، كاك بى ۆ دالتونيچەسكيح وچكاح، نە ۆيديات ميرا ۆ سەلوستنوستي، ۆارياتسيا ۆەكامي ۆ تەكۋششيح فراگمەنتارنىح نەرازبەريحاح، گلياديات ي وتۆەچايۋت نا سلۋچايۋششيەسيا سوبىتيا يمپۋلسيۆنو، يمپروۆيزاسيوننو، پودراجايا تو ۆتوروستەپەننىم مەلوچام پراكتيكي گەگەمونوۆ، تو وتۆەرگايا ءۆسو ۆوكرۋگ، زامكنۋۆشيس نا كاكوي-نيبۋد وچەرەدنوي وگرانيچيتەلنوي زاتەە، ت.ە. ءۆسو ۆ رامكاح ستراتەگپلانوۆ ميروۆىح  پلانيروۆششيكوۆ، ۋلىبايۋششيحسيا پري ۆيدە تاكوي كراينەي نەەففەكتيۆنوستي منوگيح ناسيي.

 …ەسلي جە و پەرەدوۆيكاح ميروۆوي ستراتەگيي، پودسپۋدنو پرودۆيگايۋششيح مير ۆ نۋجنىح دليا سەبيا ناپراۆلەنياح، تو، ك پريمەرۋ، دايۋششيە نايبولشەە كوليچەستۆو نوبەليەۆسيەۆ ەۆرەي كاجدۋيۋ سۋببوتۋ سۆوەي جيزني ۆ سەمياح سۆويح كروپوتليۆو يزۋچايۋت سمىسلى كنيگي «تورا»، پريشەدشەي يز دالوكيح يستوريچەسكيح ۆەكوۆ ي پوموگايۋششەي ۆىراباتىۆات ۋ دوتوشنىح چيتاتەلەي سەلنىي ۆزگلياد نا مير. سوچەتانيە دريەۆنوستي، وتكۋدا راستۋت ناۋكي ي سوۆرەمەننوستي، س ەو كاك بى نوۆىمي تەحنولوگيامي… ا ۋ وتستاۆشيح  يمپروۆيزاتوروۆ –  سوسرەدوتوچەنيە نا وتدەلنىح كۋسوچكاح بىتيا، ينيسياتيۆا نە پريۆەتستۆۋەتسيا، ءۆسو ۆوكرۋگ دليا نيح زارانەە بۋدتو بى پرەدوپرەدەلەنو كاكيم-نيبۋد پوۆىشە ناچالستۆوم، ۆنۋترەننيايا موزگو-دروما، رەاكسيا  لەنيۆا يلي  بەستولكوۆو-بەسشاباشنا، ۆپلوت دو وگولتەلوگو وترەزانيا گولوۆ نەسوگلاسنىح ي تو ليش پو مەرە پوستۋپلەنيا كاكيح-تو نوۆىح پرەپياتستۆيي دليا تەكۋچكي يلي دليا پروفيلاكتيكي، ا پوتوم وپيات - سپات، سپات، سرەدنيەۆەكوۆىم سنوم – نەوسوزنانيە توگو، چتو پرويسحوديت ۆ ميرە… ودين يز وتكرىۆاتەلەي كۆانتوۆوي تەوريي كاك-تو زامەتيل، چتو فۋندامەنتالنىە وتكرىتيا ۆ فيزيكە موگۋت سوۆەرشات تولكو تە، كتو ۆ وريگينالە چيتال انتيچنىح فيلوسوفوۆ، يبو تام تاينى ۋسترويستۆا ميرا. رەالنوست پوكازىۆاەت، چتو سيە كاساەتسيا نە تولكو فيزيكي... درەمليۋششيە دۋحوۆنو ي تەحنولوگيچەسكي سۋششەستۆا كنيگ  ۆ رۋكي پوچتي نە بەرۋت، تەم بولەە - ترۋدنىح دليا نە ترەنيروۆاننوگو ۋما… چتوبى ناۋچيتسيا دۋمات، نۋجنا جە ۆوليا. ۆوليا ءسوزداوت سيلۋ، گوۆوريات انگليچانە. سيلا – ۆ زنانيي. كازاحي توجە تىششۋ لەت تۆەرديات، چتو ءبىلىمى بار مىڭدى جىعادى (يمەيۋششيي زنانيە پوبەجداەت تىسياچۋ!)، نو سلوۆا ەتي پوكا تاك ي وستايۋتسيا سلوۆامي – زاچەم ترۋديتسيا ي لومات گولوۆۋ ناد زنانيامي، تەحنولوگيامي، كوگدا موجنو پريسوساتسيا ك نەفتەگازترۋبە ي جيت زا ءسچوت پروداجي سىريا – ءراستوت وتستاۆانيە ۆ رازۆيتيي وت ەففەكتيۆنىح ناسيي!..

سامىي زنامەنيتىي يز كازاحوۆ – مايكى بي. ەگو سچيتايۋت پراوتسەم سلوۆ چەلوۆەچەستۆا، ۋچيتەلەم پروروكوۆ ميرا، پەرۆىم ءساروم زولوتوگو ۆەكا پلانەتى!..

 كاك ي ۋ سوسەدنەي سۋپەردەرجاۆى روسسيي س ەو 140 ميلليونامي جيتەلەي، ۋ ناس ۆ 18-ميلليوننوم كازاحستانە پوسلە 1991 گودا – بولشيە پەرەمەنى. ۆسەگو 28 لەت پروشلو پوسلە پريوبرەتەنيا نەزاۆيسيموستي ي ەتي گودى بىلي پولنى ترۋدا ي وتدەلنىح دوستيجەنيي، نايبولەە ۆەسومىە – سترانا پوكازالا سەبيا ميرۋ ستابيلنوي ي ميروليۋبيۆوي، پروبيلاس ۆ سەرەدنياكي سىريەۆوي ەكونوميكي ي پلانيرۋەت پوپاست ۆ 30-كۋ رازۆيتىح، ا سامي كازاحي، پەرەجيۆشيە ۆ 20 ۆەكە ستراشنىە دەموگرافيچەسكيە پوتەري ي سوستاۆلياۆشيە ۆ 1991 گودۋ ۆسەگو 39% ناسەلەنيا سۆوەگو گوسۋدارستۆا، سەيچاس پودنياليس دو 70%، پوستروەنا نوۆايا كراسيۆايا ستوليسا!.. سترانا ۆەليكوي ستەپي سەگودنيا پروۆوزگلاسيلا يزۋچەنيە سۆويح يستوريچەسكيح كورنەي، سوحرانەنيە لۋچشەگو يز تراديسيي ي پىتاەتسيا مودەرنيزيروۆاتسيا، كاك سكازانو بىلو ەو  پەرۆىم پرەزيدەنتوم نۋرسۋلتانوم نازاربايەۆىم. تراديسيي سپاسايۋت وت اتوميزاسيي وبششەستۆا، ا مودەرنيزاسيا پوزۆولياەت ينتەنسيفيسيروۆات رازۆيتيە ەكونوميكي…

 پري رازرابوتكە پودحودوۆ پو پرەزەنتاسيي سترانى ميرۋ، كونەچنو، ءۆستاوت ۆوپروس، ا كتو جە يز پرەدكوۆ، يستوريچەسكيح يلي لەگەندارنىح، موگ بى پرەدستاۆليات ەو؟.. ي زدەس، كونەچنو، نۋجنو ۆسپومنيت وب وبرازە ۆەليكوگو مايكى بيا، كوتوروگو ك تومۋ جە سچيتايۋت سۆويم پرەدكوم نە تولكو كازاحي، نو ي باشكورتى، تاتارى، نوگايسى، كاراكالپاكي، ۋزبەكي ي درۋگيە تيۋركسكيە نارودى. ناپريمەر، پوچتي كاجدىي كازاح زناەت ۆىراجەنيە يز سكازانيا «بۇل قازاق قاي ۋاقىتتا ءۇش ءجۇز اتانعان»: «تۇگەل ءسوزدىڭ ءتۇبى ءبىر، ءتۇپ اتاسى مايقى بي» - ۋ ۆسەح سلوۆ وسنوۆا ودنا، پراوتەس (سلوۆ) مايكى بي!.. تو ەست مايكى بي نازۆان ۆ سكازانيي اۆتوروم سلوۆ چەلوۆەچەستۆا!.. ي سووبششاەتسيا تام جە، چتو مايكى پودنيال نا ترون ديەۆياتەرىح يز 40 حانوۆ تۋرانا، ۆ ت.چ. الاشا حانا – پەرۆوگو سوبستۆەننو كازاحسكوگو حانا. سووبششاەتسيا، وبرازنىم ءپۋتوم، چتو مايكى بىل ابىزوم (جرەسوم)، ت.ە. جيل ۆ ەپوحي، كوگدا پراۆيلي جرەسى: «مايقى ءوزى اقساق، ءومىر بويى اربامەن جۇرەدى ەكەن» - مايكى سام حروم، ۆسيۋ جيزن نا اربە، وكازىۆاەتسيا، ەزديت. وبرازنو پودچوركيۆاەتسيا زمەەپودوبنوست – زناك جرەچەستۆا (س.كوندىباي. ارعىقازاق ميفولوگياسى. 3. 2004. 520ب.)... سەريكبول كوندىباي، وسنوۆاتەل نوۆوي ناۋكي و كازاحسكوي ميفولوگيي، سراۆنيۆاەت، سبليجاەت ي وتوجدەستۆلياەت (!) وبراز مايكى س وبرازامي يندويرانسكوگو يالسا/يامي، دريەۆنەپەرسيدسكوگو ياما/ياماك، گەرمانسكوگو يمير، بالتييسكوگو يۋميس، اۆەستييسكوگو ييما، ي در. (ب.تلەۋبەردييەۆ. قازاق ونوماستيكاسىنىڭ لينگۆوكوگنيتيۆتىك اسپەكتىلەرى.230ب./س.كوندىباي.19ب.).

 ا ەۆروپەيسكيە سپەسياليستى پو تاينام دريەۆنوستي سچيتايۋت مايكى «ۆەليچايشيم يز سىنوۆ بوجييح، ۋچيتەلەم پروروكوۆ ميرا، پەرۆىم ءساروم زولوتوگو ۆەكا چەلوۆەچەستۆا». ەست ۆ ينتەرنەتە كنيگا ەدۋاردا شيۋرە «ۆەليكيە پوسۆياششوننىە: وچەرك ەزوتەريزما رەليگيي»، ۆوت وتتۋدا وترىۆوك: «...ۆ ەۆانگەليي وت يواننا مى سنوۆا ناحوديم تۋ جە دوكترينۋ ءتروح يپوستاسەي ي بوجەستۆەننوگو گلاگولا، پرەپوداۆاۆشۋيۋسيا ۆ تەچەنيە تىسياچەلەتيي ۆ حراماح ەگيپتا ي ينديي، پريپودنياتۋيۋ ي وليسەتۆوروننۋيۋ ءساروم ءپوسۆياششوننىح، ۆەليچايشيم يز سىنوۆ بوجييح... سۆياششەننايا كنيگا پەرسوۆ اۆەستا ۋپوميناەت وب ەتوم دريەۆنەم زاكونوداتەلە، نازىۆايا ەگو ييما، ا زورواستر، وسنوۆىۆايا نوۆۋيۋ رەليگيۋ، سسىلاەتسيا نا نەگو، كاك نا سۆوەگو پرەدشەستۆەننيكا... فيردوۋسي نازىۆاەت ەتوگو زاكونوداتەليا دجەم».

 «اۆەستا» ۋكازىۆاەت ي سترانۋ ييمى: «...ييما ۆىستۋپيل نا پۋت سولنسا ي سوەدينيل سمەلىح ليۋدەي ۆ اريانا ۆايدجا»...  ەست ۆ ينتەرنەتە ي ۋتۆەرجدەنيە ساموگو اۆتوريتەتنوگو سپەسياليستا پو «اۆەستە» مەري بويس و توم، چتو اريانا ۆايدجا راسپولاگالاس نا ۆوستوك وت رەكي ۆولگا – ەتو جە ناشا كازاحسكايا ستەپ!.. روسسييسكيي يستوريك ل.گالكين: «...دەياتەلنوست ييمى پروتەكالا ۆ سرەدە... ناسەلياۆشيح ۆ ەتوت پەريود وبشيرنىە پروستورى ستەپەي، پولۋپۋستىن ي پۋستىن ەۆرازيي» (ل.گالكين. و رولي ەكولوگيچەسكيح فاكتوروۆ ۆ يستوريي  ۆولگو-ۋرالسكوگو مەجدۋرەچيا ۆ ەپوحۋ برونزى). سوحرانيليس دو سيح پور ۆ ۆەليكوي ستەپي ي نازۆانيا مەستنوستەي س يمەنامي مايكى بيا (ۆ دريەۆنوستي ۋ چەلوۆەكا بىلو نەمالو ءيمون): ك پريمەرۋ، رەكا جەم (ەمبا) ۆ اكتيۋبينسكوي ي اتىراۋسكوي وبلاستياح، ا پو ليەۆوي ستورونە رەكي يلەك – مەستنوستي مايكىبۋلاك، مايكىساي، ماك-بالساي، بايشولاك، شولاكساي، تام جە، ۆ مەجدۋرەچە بالا قوبدى ي ۇلى قوبدى، پو ۆسەي ۆەروياتنوستي، ي مەستو پوستروەننوگو يم سۆياششەننوگو گورودا ورناك، نەدالەكو وت كرۋگلوگو سۆياتيليششا سولنسا ديامەتروم ۆ 70 مەتروۆ، حوروشو سوحرانيۆشەگوسيا ي سەگودنيا:

«مايقى اتام ورنىق دەگەن قالا سالعان،

قازاق تا سول ءبىر كەزدە ءبىلىم العان» (مايكى بي.2014.27ب.) -

«مايكى اتا گورود ورناك پوسترويل،

ي كازاحي ۆ تو ۆرەميا پولۋچالي زنانيە»...

 تۋت نادو سكازات، چتو پري روجدەنيي ەگو نازۆالي تابۋيروۆاۆشيمسيا سۆياششەننىم يمەنەم ماق (ۆولك)، كوتوروە موجنو بىلو پرويزنوسيت تولكو پو نەوبحوديموستي. كوگدا ون ستال ابىزوم، پريباۆيلوس ەششو يميا: ماقمۇت (ماقمەت)، ت.ە. ماك پروروك. ستاۆ كاگانوم تۋرانا، پولۋچيل يميا مايقى، ت.ك. ۆ وسنوۆنوم پراۆيل مياگكو، يازىكوم ماسلا، يبو ەست تري يازىكا وبششەنيا ي ۋپراۆلەنيا: ماي ءتىلى - يازىك ماسلا، شاڭ ءتىلى – يازىك پىلي، ت.ە. ۋبەجدەنيي ي دوكازاتەلستۆ (يۋريديچەسكيي يازىك) ي قان ءتىلى – كروۆاۆىي يازىك (مايكى بي.2014.46ب.)... ييما («دايۋششيي سمىسلى»)،  جەم («پيششا دۋحوۆنايا») – دانى بىلي ابىزۋ زا دۋحوۆنۋيۋ دەياتەلنوست. جيۆۋششيە نا بەرەگاح توگو جە يلەكا تابىنسى ي تامانسى ي سەگودنيا ۆەدۋت ءسۆوو شەجرە وت ارگى ماكا («دريەۆنيي ماك») – پرەدكا پلەمەننوگو وبەدينەنيا جەتىرۋ، ءچو سۆياششەننوە تابۋيروۆاۆشەەسيا يميا - قارتقازاق...

 ۆ بۋلگارسكيح لەتوپيسياح «دجاگفار تاريحى» پيشەتسيا، چتو ۆو گلاۆە گوسۋدارستۆا يدەل (تۋران، جيدەلي بايسىن، جەتى ەل) ستال ابىز دجام (مايكى) يز رودا دۋلو (دۋلات) – «پياتنادسات تىسياچ لەت نازاد»، ا سپاسشيي تە لەتوپيسي ف.-گ.ن. فاحرۋتدينوۆ ۋتوچنياەت – ۆ 14953 گودۋ دو ن.ە.  ۋ تابىنسيەۆ ي دۋلاتوۆ ودنا كرۋگلايا تامگا، نازىۆاەمايا «توستاعان»، «كۇن» (چاشا، سولنسە) ي ودنا انتروپولوگيا، يمەنوۆاننايا انتروپولوگوم ورازاكوم سماگۋلوۆىم سارماتو-ۋيسىنسكيم ەتنو-انتروپولوگيچەسكيم سووبششەستۆوم (قازاق.1994.13ب.). تامگي سارماتوۆ، دۋلاتوۆ ي تابىنسيەۆ تاكجە سوۆپادايۋت. ۆ ۋيسىنسكيح شەجرە مايكى تاكجە ەست. ۆ دريەۆنيە پەريودى منوگولەتنيح زاسۋح ۋيسىنى پەرەسەليليس زا دۆە تىسياچي كيلومەتروۆ وت رەكي يلەك - نا رەكۋ يلي… ۆ «يستوريي تاتارسكوگو نارودا» اكادەميك ميرفاتىح زاكييەۆ پيشەت، چتو پري الانسكوي ديناستيي پرويزوشلو زاكليۋچيتەلنوە پەرەسەلەنيە ۋيشىنوۆ…

 سكازانيە «بۇل قازاق قاي ۋاقىتتا ءۇش ءجۇز اتانعان» پريۆوديت ي گلاۆنىي زاۆەت مايكى بيا: «حان ءادىل بولسا، حالىق تاباندى بولسا، قارا جەردەن كەمە جۇرگىزەدى» - ەسلي حان سپراۆەدليۆ ي نارود وسنوۆاتەلەن، تو ي پو ءچورنوي زەملە پروۆەدۋت سۆوي كورابل!.. زاۆەت، اكتۋالنىي ي سەگودنيا...

 چيتايا داجە ەتي كراتكيە پۋنكتيرنىە حاراكتەريستيكي، ۆيديش، چتو ني ودين يز ۆىشەپوكازاننىح فيلوسوفوۆ ي پروچيح مۋدرەسوۆ رازنىح ستران، ۆەليكيح پوەتوۆ، سارەي، زاۆويەۆاتەلەي ي داجە پروروكوۆ – نە سراۆنيتسيا پو ماسشتابام سۆويح سۆەرشەنيي س مايكى بيەم. اۆتور پرايازىكا، ۋچيتەل پروروكوۆ ۆسەي پلانەتى، زاكونوداتەل، پەرۆىي سار زولوتوگو ۆەكا چەلوۆەچەستۆا – پوكازاۆشيي نا ءسۆووم پريمەرە پريوريتەت سپراۆەدليۆوستي ي وسنوۆاتەلنوستي وستالنىم پراۆيتەليام ۆسەح ۆرەمون ي نارودوۆ!..

 وب ەتوم رازگوۆور ۆ سلەدۋيۋششيح ماتەريالاح - بولەە پودروبنو، س رازبوروم دەتالەي، كريتيچەسكيم سوپوستاۆلەنيەم دات رازنىح يستوچنيكوۆ ي پروچيح سوستاۆليايۋششيح...

  P.S. ۆچەرا 13 يۋليا 2019 گودا ۆ ۆەراندە پوگيبلا مالەنكايا پتيچكا، زالەتيەۆشايا ۆ وتكرىتۋيۋ دۆەر. ونا، يششا ۆىحود يز ۆەراندى، كۋدا ساما جە زالەتەلا نەناروكوم،  نەسكولكو راز بيلاس گولوۆوي ۆ وكوننوە ستەكلو ي ودين يز ۋداروۆ وكازالسيا سمەرتەلنىم. ينستينكت تيانۋل ەو ك سۆەتۋ، بىۆشەمۋ زا وكنوم، ا سووبرازيت، چتو نادو يسكات وتكرىتۋيۋ دۆەر، پتيسا نە سۋمەلا... پريزەمليلاس بى نا پودوكوننيك، ترونۋلا بى كليۋۆوم يلي لاپكوي ستەكلو، وبنارۋجيلا بى پرەپياتستۆيە، وبوشلا بى ۆوكرۋگ ي ناشلا ۆىحود... منوگيە ليۋدي ي سەلىە نارودى پوحوجي نا تۋ پتيسۋ (يا پوحورونيل ەو پود يابلونەي) – بيۋتسيا ينستينكتيۆنو گودامي ي ۆەكامي گولوۆوي وب ودني ي تە جە كامني، نە پوترۋديۆشيس پورازمىشليات توي جە ساموي، داننوي ۆسيەۆىشنيم، مىسلياششەي گولوۆوي ي ۋپورنو، ناستويچيۆو يسكات ي يسكات پۋت ك سۆەتۋ، ك يستينە، ك ۆىحودۋ يز ترۋدنوگو پولوجەنيا... دۆەر-تو ك يستينە ۆسەگدا ەست – ەتو زنانيە. كاك راز ي دايۋششەە تۋ سامۋيۋ وسنوۆاتەلنوست، و نەوبحوديموستي كوتوروي ي گوۆوريل مايكى بي. س پوموششيۋ زنانيا موجنو رەشيت ليۋبۋيۋ زاداچۋ. نە بەيتەس گولوۆوي وب ستەنكۋ، يششيتە رازۋمنىي ۆىحود، وۆلاديەۆايتە زنانيەم، ۋچيتە دوبىۆات زنانيە سۆويح دەتەي، ۆىۆوديتە نا پەرۆىي پلان يز سۆويح ريادوۆ ي پوددەرجيۆايتە زنايۋششيح، ۋمەيۋششيح رەشيت پروبلەمى، يششۋششيح ي دايۋششيح تەحنولوگيي، ترۋدياششيحسيا ي دايۋششيح زريمىە رەزۋلتاتى سۆوەگو ترۋدا نا بلاگو نارودا، گوسۋدارستۆا ي سۆويح سەمەي! ەسلي ۋ پتيسى ەست ينستينكت ي موجەت دۋشا، تو چەلوۆەكۋ دانى ەششو موزگ ي دۋح!..

تورەگالي كازييەۆ، پيساتەل-يسسلەدوۆاتەل.

اۆتور كنيگ «اكبۋلاك – پرارودينا سكيفسكيح سارەي»، «پەريفەريا»، «سەردسە ميرا»، «كازاح دەرجال نا پلەچاح نەبو» ي در. ۆ 2018 گ. زا پۋبليكاسيي ۆ سمي ناگراجدون ءپوچوتنوي گراموتوي سويۋزا جۋرناليستوۆ كازاحستانا.

اكتوبە.18.07.2019.

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار