Бүгінгі таңда Қазақстанда аймақтық дамуға ерекше назар аударылуда. Қазақстан халқына «Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыру: табыс пен өмір сапасын арттыру» Жолдауында Мемлекет басшысы нақты іс-шаралар, жобалар мен қаржыландыруды көрсететін 2025 жылға дейін өңірлерді дамыту бағдарламасын дайындауға тапсырма берді деп жазады Qamshy.kz ақпарат агенттігі.
ҚР ҰЭК Өңірлік даму департаментінің директоры Дәурен Жамбайбек журналистерге берген сұхбатында өңірлердің даму деңгейін арттыру жөнінде немен айналысып жатқанын айтып берді.
-Төртінші жылда 2020 жылға дейінгі өңірлік даму бағдарламасы іске асырылды, оны іске асырудың алдын-ала нәтижелері қандай?
Аймақтық даму бағдарламасы 2014 жылы бірнеше салалық бағдарламаларды интеграциялау арқылы қабылданды: «Ақбұлақ», «Қолжетімді баспана», «Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты дамыту бағдарламалары» сияқты біріккен компаниялардың даму бағдарламалары. Соңғы үш жылдағы аймақтық даму бағдарламасының негізгі нәтижелері - 2015 жылдан 2017 жылға дейін 1 триллион 200 миллиард теңге жұмсалды. Олардың ішінде ұлттық қордың, республикалық және жергілікті бюджеттердің үлкен үлесі бар. Бұл қаражаттар белгілі бір тапсырмаларды орындау үшін пайдаланылды. 4 мақсатты көрсеткіштер мен 12 нәтиже көрсеткіші бар. Олардың барлығы орындалды. Бағдарламалар жылдарында қалаларда орталықтандырылған сумен қамтамасыз етудің үлесі 7% -ға артты. Сондай-ақ, ағынды судың үлесі артты. Бұдан басқа, ауылдардағы орталықтандырылған сумен қамтамасыз етудің үлесі артты.
Сондай-ақ, ағынды судың үлесі артты. Бұдан басқа, ауылдардағы орталықтандырылған сумен қамтамасыз етудің үлесі артты. Бөлінетін сомаға бағдарлама негізінен барлық өңірлерде енгізілді.
Моноқалаларды дамытудың көп көрсеткіштері бар, жобаларды іске асыру. Осы бағдарлама шеңберінде «Дипломмен ауылға» жобасы және басқа да жобалар жүзеге асырылуда.
Жақында Ұлттық экономика министрлігі Өңірлік даму бағдарламасын мемлекеттік деңгейде реформалап, оның міндеттері мен нысаналы индикаторларын өзектілдірді. Қандай міндеттерді шешуге болады? Қандай салалар күшейтілетін болады?
Ия, біз осы жылы бағдарламаны жаңарттық. Үкіметтің тиісті бұйрығы болды. Біз бағдарламаның кейбір мақсаттары мен бағыттарын, сондай-ақ оның мақсатты индикаторларын қарадық. 2014 жылы салалық өмірді қолдау инфрақұрылымының бағдарламаларын интеграциялау арқылы қабылданғаннан бері, аймақтық көңіл бөлінді. Сондықтан урбанизация туралы өзекті бағдарламаға көбірек көңіл бөлдік.
Қазір Қазақстанда урбанизация деңгейі 57% құрайды. Ал дамыған елдерде, мысалы, ЭЫДҰ елдерінде немесе адам дамуының жоғары деңгейі бар әлемнің 30 еліндегі елдерде урбанизация 80-90% құрайды. Мысалы, Австралия мен Канададан екі ел аламыз. Австралиядағы халықтың тығыздығы бір шаршы метрге 3 адам, Канадада - 4, бізде - 6. Яғни, олар халық тығыздығы бойынша бізге ұқсас. Алайда, Австралияда урбанизация 90%, Канада - 82%, бізде - 57%. Еуропада, Солтүстік Америкада және басқа да дамыған елдерде - 80-90%. Яғни урбанизацияға көбірек көңіл бөлдік.
Жалпы біз бағдарламаны үш бағытқа бөлдік. Бұл функционалдық қалалық жерлерді дамыту, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты дамыту болып табылады. Соңғы бағытта біз тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты жаңғырту мен сумен жабдықтау және су бұру жүйелерін дамытуды біріктірдік.
Бағдарламаға өзгерістер енгізілетін болады, оны кеңейтуді жоспарланып отыр ма?
Бұл сұраққа жауап бермес бұрын мен неліктен біз өзімізді іске асырғанымызды айтқым келеді. Біріншіден, Елбасының ауылдық сумен қамтамасыз ету үшін 100 млрд теңге қарастыруды тапсырды. Сондай-ақ өткен жылы мемлекеттік жоспарлаудың жаңа жүйесі қабылданды. Қазақстанда мемлекеттк жоспарлау жүйес бар, онда мемлекеттк құжаттардың иерархиясы белгл. Осы жүйеге сәйкес өңірлерді дамытудың мемлекеттік бағдарламасы мемлекет мәртебесіне ие болды.
Үшінші себеп: үстіміздегі жылдың басында Қазақстан Республикасының 2025 жылға дейінгі стратегиялық даму жоспары қабылданды. «Мықты аймақтар және урбанизация» секциясы бар. Оны осы бөлімге сәйкес келтіру үшін биылғы жылы өңірлік даму бағдарламаларын жаңарттық.
