Қазақстанның терроризммен, экстремизммен күрес шаралары қалай бағаланды?

/image/2020/09/18/crop-8_8_459x783_qazaa.jpg

Қазақстанның соңғы жылдардағы терроризммен, экстремизммен күресудегі атқарған шаралары мен жетістікетерін Біріккен ұлттар ұйымының босқындар агенттігі,  Еуропалық одақтың өкілдері, Нью-Йорк Таймс газеті сияқты халықаралық ұйымдар және шетелдік БАҚ жоғары бағалады. 

Қазақсанның экстремизм, терроризмге қатысты соңғы жылдардағы, әсіресе, 2017 жылдан 2020 жыл аралығындағы жеткен жетістіктері халықаралық ұйымдар мен шетелдік басылымдарда сараптама жасалған және жақсы баға берілген. БҰҰ 2017 жылы бірде-бір қазақстандық қақтығыс аймақтарына кетпегенін жазса, 2018 жылы Қазақстан басқа жетістіктермен қатар, 500-ден астам қазақстандық азамат радикализмнен бас тартқанын мәлім еткен. Ал 2019 жылдың қаңтарынан бастап Қазақстан билігі алғашқы дайындық кезеңінде болуы мүмкін үш лаңкестік шабуылды жойып, 140 экстремист пен террористке үкім шығарғаны айтылады. Қазақстанның әр түрлі мемлекеттік органдарының терроризмге қарсы күш-жігерін біріктіретін Ұлттық қауіпсіздік комитеті терроризмге қарсы орталығының жетістіктері егжей-тегжейлі баяндалады.

Ал Нью-Йорк Таймс 2019 жылы Ислам Мемлекетінен зардап шеккен адамдар жайында Қазақстан билігінің атқарған жұмыстары жайында жазды. Онда Қазақстанның өзіндік ерекше саясатын атап, Батыс елдерімен салыстырып, жоғары баға берілген. Нью-Йорк Таймс Ислам Мемлекетінен оралған әйелдерге Қазақстан билігінің ізгілендіру жолындағы шараларын жазып, "оралған әйелдер шындықты ашып айтып, жариялауға келіссе, Қазақстан әйелдерді қарсы алады, Батыс елдеріндегідей оларды соттап жібермейді" деп жақсы баға берді. Сол жылы Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі мен БҰҰ Есірткі және қылмысқа қарсы күрес басқармасы жергілікті түрмелердегі зорлық-зомбылық экстремизмімен күресу жөніндегі жұмыс жоспарына қол қойғаны Еуропалық Одақтың ресми сайтында жарияланып, бұл қадам Қазақ билігінің экстремизм, терроризмге қарсы жетістігінің бірі ретіне сипатталған. Осы жоспар негізінде БҰҰ ресми ақпаратында 2020 жылдың 18 шілдесінде Біріккен Ұлттар Ұйымының Есірткі және қылмысқа қарсы күрес басқармасы, ҚР Ішкі істер министрлігінің Түрме комитетімен бірлесе отырып, Нельсон Манделаның Халықаралық күнін еске алу жүйесі арқылы туындаған мәселелер мен қиындықтарға назар аудару мақсатында бірнеше іс-шара өткізілгені жарияланған.

Сонымен қатар, Біріккен ұлттар ұйымының босқынар агенттігі Қазақстанның халықаралық ұйымдармен терроризмге қарсы ынтымақтастықты кеңейтіп жатқанын, әсіресе зорлық-зомбылық экстремизміне қарсы тұруға қызығушылық білдіруді жалғастырғанын хабарлаған. Халықаралық агенттік Қазақстанның заңнама, құқық қорғау және шекараның қауіпсіздігі тұрғысынан Қазақстанда терроризмге қарсы кешенді құқықтық база бар екенін айтып жоғары баға берді. БҰҰ агенттігі азаматтардың шетелдік соғыстарға қатысуы заңсыз екенін мәлімдеп, Қазақстан үкіметінің ИСИМ-нен қайтып оралған адамдарды кешенді жөнге салу тәжірибесі бар екенін айтып, олардың жауапқа тартылып, ал кейбіреулері үшін оңалту жүргізілетінін жазды.

БҰҰ босқындар агенттігі "Қазақстан құқық қорғау органдары террористік оқиғаларды анықтауға, оларды болдырмауға және оларға қарсы әрекет етуге қабілетті екенін көрсетті" деп сөзбе-сөз жоғары баға береді. Халықаралық ұйымның бағалауынша, Қазақстан билігінің терроризмге қарсы жоспары ведомствоаралық ынтымақтастықты, үйлестіруді және ақпарат алмасуды кеңейтуге мүмкіндік берді. Ішкі істер министрлігіне қарасты терроризмге қарсы төрт арнайы отряд, ал қауіпсіздік пен барлаудың негізгі агенттігі – Ұлттық қауіпсіздік комитетіне (ҰҚК) біреуі болды.

БҰҰ ресми ақпараты, оған қоса, қауіпсіздік кеңесінің қарарына сәйкес қазақстандықтардың Сирия мен Ирактағы шетелдерге соғысуға баруына жол бермеу үшін белсенді жұмыс жасағанын мәлімдеген. Бұл мақсаттарды кепілдендіру үшін ҚР ҰҚК құрамына кіретін Қазақстанның Шекара қызметі офицерлерге жалған құжаттарды тексеруге мүмкіндік беретін мамандандырылған паспорттық бақылау құралдарын қолданған. БҰҰ ақпаратына сәйкес, ҚР ҰҚК офицерлері АҚШ Мемлекеттік департаментінде саудагерлер мен террористерді анықтау бойынша тәуекелдерді анықтау бойынша оқудан, сондай-ақ терроризмге қарсы операцияларға арналған K9 бөлімшесінің дайындығынан өтеді. Соңғы жылдары Қазақстан радиолокациялық жүйелерді, бақылау құралдары мен көлік құралдарын және мамандандырылған жылжымалы инспекциялық топтарды қосу арқылы өзінің оңтүстік шекарасында қауіпсіздікті нығайтты. 

Біріккен ұлттар ұйымының ресми ақпаратына сәйкес, БҰҰ мен Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі Қазақстан түзеу орындарының әлеуетін арттыру бойынша міндеттеме ретінде Шырақбек Қабылбаев атындағы Ішкі істер министрлігінің Қостанай академиясындағы түрме қызметкерлерін оқыту орталығының ресми онлайн ашылуын өткізген. Офицерлер одан әрі іі-шараға үкіметтік мүдделі тараптармен бірге Еуропалық Одақтың, Нидерландтың Қазақстандағы елшілігінің, БҰҰ-ның Қазақстандағы Тұрақты үйлестірушісінің және БҰҰ БЖКБ басшылығының өкілдері қатысқанын мәлімдеді.

БҰҰ орталық ұлттық деңгейде түзету мекемелерінде зорлық-зомбылық экстремизмінің таралуының өзекті проблемаларын шешуге бағытталғанын айта келіп, орталықтың осы салада ғылыми зерттеулер жүргізумен қатар, зорлық-зомбылық экстремизмі және терроризммен байланысты қылмыстар үшін сотталғандарды оңалтуға қатысатын түрме қызметкерлеріне үздіксіз оқытуды қамтамасыз ететінін жариялаған. БҰҰ-ның Қазақстандағы тұрақты үйлестірушісі Норимаса Шимомура мырза БҰҰ-ның түрме қызметіне деген адалдығын ерекше атап өткен. Шимомура БҰҰ жүйесі түрме офицерлерінің арнайы әлеуетін арттыруды дамыту және жүзеге асыруға бағытталған динамикалық серіктестікті нығайтуға дайын болып табылатынын және COVID-19 кезеңінде Мандела ережелері туралы ақпарат таратуды жалғастырумен қоса, түрмелерден босату және оңалту бағдарламасын енгізу арқылы түрмелердегі зорлық-зомбылықтың радикалдануын болдырмау жолдары туралы жеткізген. Іс-шараларда БҰҰ-ның Жаһандық бағдарламасы шеңберінде өткізілгені айтылып, "Зорлық-зомбылық экстремистік тұтқындарды басқаруды қолдау және түрмелердегі зорлық-зомбылықтың радикалдануының алдын алу", бұл Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі Түрмелер комитеті, БҰҰ БЖКБ, БҰҰ Терроризмге қарсы орталығы және БҰҰ Терроризмге қарсы комитетінің Атқарушы дирекциясы Бағдарлама Еуропалық Одақтың қаржылық қолдауының арқасында мүмкін болғаны хабарланған.

Оған қоса, БҰҰ ресми ақпаратында 2020 жылдың 18 шілдесінде Біріккен Ұлттар Ұйымының Есірткі және қылмысқа қарсы күрес басқармасы (БҰҰ БҚО), ҚР Ішкі істер министрлігінің Түрме комитетімен бірлесе отырып, Нельсон Манделаның Халықаралық күнін еске алу жүйесі арқылы туындаған мәселелер мен қиындықтарға назар аудару мақсатында бірнеше іс-шара өткізілгені жарияланған. Нельсон Мандела ережелерінің қолданылу мүмкіндігін қазақстандық өкілдермен пікірлескені, Қазақстан тарапының салған күш-жігері талқыланғаны айтылған. Бұл іс-шаралар өнерді түрмедегілерді оңалту және реинтеграциялау формасы ретінде қолданудан бастап, түрме офицерлерінің әлеуетін арттыруға қолдау көрсетуге дейінгі бастамаларды қамтыған.

Бір аптаға созылатын еске алу суретші Бейбіт Әсемқұлдың сегіз түзеу мекемесіндегі сотталушыларға сурет салу негіздері бойынша онлайн-шеберлік сыныбын өткізуден басталған.

Халықаралық ұйымның сайтында БҰҰ мен қазақстандық тараптың ынтымақтастық іс-шарасы барысында сотталушылар абстрактілі кескіндеменің негіздері мен акрилді бояу техникасы туралы білгені де айтылған. БҰҰ ақпаратына сәйкес, Арт-терапияны ұсына отырып, БҰҰ БЖК және түрме комитеті көркемдік ынталандыруды құруға, психикалық ынталандыруды жақсартуға, стрессті төмендетуге, сотталушылардың өзін-өзі бағалауын жоғарылатуға және жұмысқа қабілетті кәсіптік дағдыларды беруге үміттенеді.

БҰҰ БҚО бұдан әрі қазақстандық тұтқындардың сурет өнерлерін интерактивті фотокөрме ұйымдастыра отырып атап өткен. Көрмеде Қарағанды және Павлодар облыстарында орналасқан пилоттық мекемелер арасында байқау арқылы ұсынылған фотосуреттер қойылғаны жарияланған. Бәсекелестер Нельсон Манделаның шабыттандырған фотосуреттерін оның адам құқығы мен әділеттілікке арналған көптеген ұсыныстарымен жіберген. БҰҰ байқау нәтижесінде жеңімпаз атанған он жұмыс БҰҰ БҚО Орталық Азия бойынша аймақтық кеңсесінің әлеуметтік парақшаларына орналастырылғанын да жазып кеткен.

Оңтүстік Африканың Қазақстандағы Төтенше және Өкілетті Елшісі С.Т.Мэтьюс өзінің бейне-үндеуінде "Қазақстанның ел ретінде мәртебесі әрдайым жоғары болады, бұл тек соңғы 27 жыл ішінде қол жеткізілген орасан зор әлеуметтік және экономикалық жетістіктер үшін ғана емес, жылдар бойғы, сонымен қатар заңға бағынатын азаматтарға да, заң бұзушыларға да қалай қаралатындығына байланысты. Мен Қазақстанға үкіметтің Нельсон Мандела тұрғысынан сотталушылармен қарым-қатынасын қамтамасыз етуге бағытталған күш-жігеріне үлкен құрметпен қарайды деп сенімдімін” деп жоғары бағасын жеткізіп, ризашылдығын білдірген.

БҰҰ ресми сайты жариялаған ақпарат бойынша, Қазақстан Ішкі істер министрлігінің Түрме комитеті мен БҰҰ БЖК "БҰҰ БҰҰ Тұтқындармен қарым-қатынас жасаудың минималды стандартты ережелері бойынша электронды оқытудың UNODC интерактивті курсын" ілгерілету үшін де осы ынтымықтастықтың маңызы жоғары болған. Бірегей интерактивті бейнероликтер мен сценарийлерге негізделген курс қатысушыларды шақырып, көбейткен. БҰҰ ақпаратынша, қатысушылар ережелерді есте сақтап қана қоймай, оны күнделікті істерінде қолданады. Халықаралық ұйым бүгінгі күні курсты 1100-ден астам қазақстандық түрме қызметкерлері аяқтағанын да мәлімдеген. Курсты аяқтаған алғашқы сертификатталған офицерлер тобының анимациялық видеосы мен фотоколлажы әлеуметтік желілерде көбірек офицерлерді оқуға түсуге шақыру үшін таратылған.

Связанные теги :

Оставить комментарий

Связанные Статьи