Үшінші елдерден гипсокартон әкелуге уақытша шектеу салада әртүрлі реакциялар тудырды. Кейбір сарапшылардың пікірінше, қазақстандық зауыттардың қуаты сұранысты жабады және шаралар жұмыс орындарын сақтауға көмектеседі, ал басқалары нарықтың монополиялануы мен бағаның өсуі туралы ескертеді, деп хабарлайды Qamshy.kz ақпараттық агенттігі.
Гипсокартон әкелуге тыйым салу тапшылыққа әкеледі?
Құрылысшылар одағының төрағасы Талғат Ерғалиевтің айтуынша, еліміздегі жұмыс істеп тұрған зауыттардың қуаты құрылыс саласының ішкі қажеттіліктерін толық қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
"Біздің елімізде үш ірі зауыт жұмыс істейді, оның ішінде Ақтөбе, Жамбыл және Алматы облыстарында. Олардың жалпы өнімділігі - жылына шамамен 47 миллион шаршы метр гипсокартон. 2024 жылы тұтыну шамамен 38 миллионды құрады, яғни қор бар", - деп атап өтті Ерғалиев.
Ресми статистикаға сәйкес, өткен жылы Қазақстанда 29,9 миллион шаршы метр гипсокартон өндірілген, бұл ретте импорт 11,8 миллион шаршы метрді құрады. Жалпы тұтыну көлемі-38,8 миллион шаршы метр. Қазақстандағы кәсіпорындардың қуаттылығы жылына 46,8 миллион шаршы метрге бағаланады.
Ерғалиев тыйым салу туралы шешім уақтылы және отандық өндірісті қолдауға бағытталғанын атап өтті.
"Қазір біздің салық төлеушілердің ақшасы шетелге кетпеуі маңызды. Бұл жұмыс орындары, салықтар және ішкі нарықты қорғау. Бұл ретте өндірушілер бағаны көтермеуге уәде береді-Үкіметпен тиісті келісім бар", - деді ол.
Ол сондай-ақ қазақстандық гипсокартонның сапасы импортталғаннан еш кем түспейтінін, тіпті одан да асып түсетінін айтты.
"Біздің гипсокартонға құрылысшы ретінде шағым түскен жоқ. Кейбір керамикалық бұйымдардан айырмашылығы, гипсокартонмен проблемалар жоқ", - деп атап өтті Құрылысшылар одағының төрағасы.
Ерғалиев Қазақстан бұрын қандай елдерден гипсокартон импорттаған деген сұраққа жауап берді: негізінен Ресей мен Өзбекстаннан. Оның айтуынша, қытай өнімдері логистикаға байланысты тиімсіз.
Ол сондай - ақ тыйым үш айға-белсенді құрылыс маусымына арналғанын атап өтті.
"Ең бастысы - тұтынушы жеңіске жетуі керек. Егер бәрі тыныш болса және өнім жеткілікті болса, онда тыйым ұзартылуы мүмкін. Егер үзілістер болса, онда олар қайта қаралады. Бірақ әзірге бұған негіз жоқ", - деп түйіндеді Ерғалиев.
Шектеу шаралары нарықтық бәсекелестік принциптерін бұзады
Алайда, барлық сарапшылар мұндай көзқараспен бөліспейді. Құрылысшы және "Алматы қаласы бойынша Қазақстан Құрылысшылар одағының" директоры Тимур Нұртаев шектеу шаралары нарықтық бәсекелестік қағидаттарын бұзады деп есептейді.
"Мен кез-келген тыйымға қарсымын. Мұны ірі өндіруші пролоббирлеген болуы мүмкін. Бәсекелестік болмаған жағдайда бағаның өсуі мүмкін. Бұл нарықтық механизм емес", - деп есептейді Нұртаев.
Оның пікірінше, отандық өндірушілерді қолдау басқа жолдармен жүзеге асырылуы керек: салық жүктемесін азайту, индустриялық аймақтарды құру және жеңілдетілген несиелеу.
"Біз қандай да бір жолмен қанша құрылыс материалдарын сатып алатынымызға талдау жасадық... Яғни, біз жай ғана бір үйді алып, оны материалдарға бөлдік, содан кейін материалдар сандарға келтірілді және Біз құрылыс материалдарының 65 пайызын шетелден сатып аламыз... Керісінше, қазақстандық бизнестің жаңа зауыттар салуды бастауы үшін жағдай жасау қажет. Бұл дегеніміз, зауыттар салынатын индустриалды алаңдар қажет. Содан кейін инфрақұрылымды әкеліңіз: су, электр қуаты, қалғанының бәрі. Нарықтық жағдай жасау, жеңілдікті несиелеу. Міне, ит осы шектеулерде емес, көмілген жерде... Мен кейбір шектеу шараларына қарсымын", - деді Тимур Нұртаев.
Естеріңізге сала кетейік, бұған дейін сауда және интеграция министрі Қазақстанға гипсокартон әкелуге уақытша тыйым салу туралы бұйрыққа қол қойған болатын. Құжатқа сәйкес импортқа тыйым салу үш айға енгізіледі.
Тыйым үшінші елдерден, яғни Еуразиялық экономикалық одаққа (ЕАЭО) кірмейтін мемлекеттерден жеткізілімдерге қолданылады. Құжат отандық кәсіпорындардың жүктемесін қамтамасыз ету және ішкі нарықты қорғау мақсатында әзірленгені атап өтілді.
