Құрттан шыққан көбелекпін,
Құстан туған Құмайдай.
Құбылаға не демекпін,
Көрінбесем,  Құдайдай?!

Қанаттарым - қыста ақ қар,
Жазда тозаң - нұр сынды.
Шамаң жетсе ұстап, ап қал,
Мендей жұмбақ тылсымды!

Отқа ғашық жүрегім бар
Құшақтауға дәрмен жоқ.
Сайтан ойлы, бір өмір бар,
Жүре тұрсын, әурем боп..!

Әуресі жоқ, дәп осында
Көп болса да әлегі.
От пен судың арасында
Бір қамқоршым бар еді!..

Қамқоршым-ау, неге кеттің,
Сен болмасаң, сол - қайғы..
Біздей жынды көбелектің
...Періштесі  болмайды!
                             Бақыт Беделхан

      
      Бұл өлең – нәзік философиялық мазмұнға ие, терең символизммен өрілген шығарма. Оның әр жолында автордың ішкі күйзелісі, өзіндік болмысы және дүниетанымы көрініс табады. Талдау барысында өлеңді бірнеше қырынан қарастырайық.

          Құрылымы мен ырғақтылығы

     Өлең төрт шумақтан тұрады, әр шумақ төрт тармақтан құралған. Бұл – классикалық түрдегі қазақ өлеңінің құрылымына жақын. Өлеңнің ұйқас жүйесі белгілі бір тәртіпке бағынған, бірақ кей тұстарда еркін ұйқас қолданылғандай әсер қалдырады. Бұл оның мазмұнындағы қайшылық пен драматизмді күшейтеді.

                            Тақырыбы

     Өлең адамның рухани әлемі мен болмысының күрделілігін зерттейді. Мұнда өзін көбелек ретінде бейнелеген кейіпкердің тағдыры, күйзелісі және шексіздікке ұмтылысы сипатталады. Көбелек – нәзік, бірақ отқа ғашық символ ретінде беріледі. Бұл кейіпкердің сұлулыққа, тылсымға және қауіпті құштарлығын білдіреді. Сонымен қатар, қамқоршысының жоғалуы арқылы өмірдің жалғыздығы мен мағынасыздығы сезіледі.

                             Образдары

     Көбелек: Автордың нәзік, жұмбақ болмысы мен оның қауіпті отқа тартылу символы. Ол рухани ізденіс пен мәңгілік сұлулыққа деген құштарлықты білдіреді.
     Құмай: Құмай құс – қазақ мифологиясындағы ерекше текті, қасиетті құс. Ол биіктікке ұмтылуды, ерекше табиғатты, тылсым күшті білдіреді. Автор өзін осы қасиетті құсқа теңейді.
     От: Рухани құмарлық, ынтызарлық пен өзін құрбан ету идеясының символы
      Қамқоршы: Бұл – жоғалтылған идеал, адамға демеу болатын күш немесе тұлға. Қамқоршының кетуі өмірдегі басты тіректердің жоғалуын, рухани бос кеңістік қалуын білдіреді.
     Сайтан мен періште: Өлеңде ізгілік пен зұлымдықтың, рухани биіктік пен төмендіктің ішкі қақтығысы көрініс береді.

                    Тілдік ерекшелігі

    Автордың тілі бейнелі, метафораларға толы. Мысалы:
    «Құрттан шыққан көбелек» – қарапайымнан биікке ұмтылу идеясы.
     «Қанаттарым – қыста ақ қар, жазда тозаң – нұр сынды» – өмірдің өзгермелілігі мен нәзіктігін бейнелейді.
      «Отқа ғашық жүрегім бар» – бұл отқа тартылған көбелектің символы арқылы адамның қауіпке немесе белгісіздікке құштарлығын суреттейді.

                     Идеясы мен мәні

       Өлең адамның болмысы мен өмірдің қайшылығын зерттейді. Рухани ізденіс, өз жолын табу, жоғалту мен үміт арасындағы күрес – басты идеялар. Әсіресе, адамның жаратылысы от пен судай қарама-қайшылықтан тұратыны, ал оның рухани қамқоршысы болмаса, тепе-теңдік бұзылатыны айқын суреттелген.

                Философиялық астар

       Өлеңнің философиялық астары терең, ол бір жағынан автордың ішкі жан дүниесін ашып көрсетсе, екінші жағынан оқырманды өз өмірі туралы ойлануға итермелейді. Көбелек пен оттың метафорасы арқылы адамның рухани ізденісі мен болмысының күрделілігі әдемі жеткізілген. Бұл – қазақ поэзиясындағы дәстүрлі стиль мен заманауи көзқарастың үйлесімді үлгісі.

    Болат Бопайұлы