Қытай елінің басшысы Си Цзиньпин АҚШ-қа сапарлай барды. Онда да бір күн, не болмаса екі күн емес, бір аптаға. Мұның мәнісі неде? Әлде аждаһа елінің өзгеше ойлағаны бар ма?

 Солай секілді. Әрине, БҰҰ-ның 70 жылдық мерейтойлық сессиясында сөз сөйлеу тағы бар. Қазір Қытай мен АҚШ арасы біршама дүрдараздық кейіпте. Бұл туралы Қамшы порталы Айқын-ақпаратқа сілтеме жасай отырып хабарлайды.

Тіпті Қытай басшысының осы са­пары алдында, әлемдік ақпарат құ­ралдары беттерінде «АҚШ әні-міні Қытайға қарсы санкция салмақ. Өйт­кені қытай хакерлерінің америкалық мем­лекеттік және коммерциялық құ­ры­лымдарына қарсы жасалған кибер шабуылына Ақ үй осылай жауап бер­мек-мыс» деген мәліметтер жиі жа­рия­ланып кеткен еді. Сондай-ақ ас­па­насты елінің Оңтүстік Қытай және Шығыс Қытай теңізінде жасанды аралдар жасап, оған әскери базалар орнатып, оның маңайынан өткен ке­мелермен ұшақтарға алдына ала ке­лісіп алуды талап етуі, осы өңірде мүд­десі бар АҚШ-тың жынына ти­гені белгілі. Бұған жауап ретінде АҚШ Қорғаныс министрі Эштон Кар­тер: «Халықаралық құқық мүм­кін­дік беретін жерлердің бәрінде АҚШ ұшағы ұшады, кемесі жүзеді, кө­лігі жүреді. Бізді ешкім тоқтата ал­майды!» деп кесіп айтқан-ды. Әрине, Қы­тайдың да АҚШ-қа қарсы айтар уә­жі жеткілікті. Ол – былтыр Гон­конг­­тегі «қол шатырлар» төңкерісін жә­не сол жылы Шыңжан – Ұйғыр ав­то­но­миялық ауданында бейбере­кетсіздікті америкалық құрылымдар ұйымдастыр­ды» деп айыптайды. Тіпті Қытай қор бир­жаларындағы дүрбе­лең­ді де АҚШ-тан көріп отыр. Сон­дай-ақ аж­даһа елі АҚШ-тың Шығыс Азия ай­мағындағы саясатына көнгісі жоқ. Әсі­ресе, Тайван ісіне ара­­лас­пауын жөн көреді. Қарап отыр­сақ, екіжақ­тың да өзіндік ай­тары бар. Десек те, Қытай басшы­сы­ның бәрін кері ысы­­рып қойып, АҚШ-қа ар­найы са­пар жасауының сыры не? Әрине, БҰҰ-ның 70 жыл­дық ме­рей­тойлық сес­сия­сына бару, онда сөз сөй­леу, сыл­тау емес. Көкейде басқа нәр­се жат­­қаны бел­гілі. Тіпті Си Цзи­нь­пин­нің өзімен бір­ге 15 ірі компания басшысын ерте бару­дың өзінде де үлкен мән жатыр. Рас, екі ел арасындағы сауда-саттық ай­­­на­лымы жылына 500 миллиард дол­лар­ды құрап отыр. Қытай АҚШ үшін Канададан кейінгі ірі эко­но­ми­калық әріптес. Алдағы уақытта сауда айна­лымын 550 миллиардқа жет­кіз­сек деген ойы бар. Қытай ком­па­ния­лары АҚШ-қа инвестицияны мол құюда. Тек алғашқы жарты жылдың өзінде қытай компанияларының ті­келей инвестициясы 6,4 миллиард бол­ған. Бұл жаман көрсеткіш емес. Со­нымен қатар аждаһа елі АҚШ-тың алдыңғы деңгейдегі технологиясына зәру. Содан болар, Си Цзиньпин Аме­рика топырағына табан тіресімен бір­ден 300 «Боинг» сатып алуға һәм оны құрастыратын зауытты қытайды тұр­ғызу үшін келісімшартқа отырды. Ба­рак Обама мен Си Цзиньпиннің екеуара кездесуінде де осы эконо­ми­калық және саяси мәселелер сөз бо­ла­тыны анық. Батыс сарапшылары «Әле­мді екі держава бөліп билеуді көз­деуде» деп айтуларында да мән бар. Өйткені Қытайдың әлеуеті қазір АҚШ-тан кем емес. Қазір басында аждаһа елі тұрған  БРИКС  ұйымының әл­дене бастаған тұсы, Шанхай Ын­тымақтастық ұйымы кеңею үстінде, сондай-ақ қаржы саласында БРИКС Даму банкін, Азия инфрақұрылым инвестициялық банкін құрды. Ал­дағы уақытта юаньді әлемдік резерв­тік валютаның қатарына қосуға ұм­тылуда. Осылайша, АҚШ-пен иық ті­рестіре бастады. Мұны Ақ үй сезбей отырған жоқ. Сондықтан болар бір ап­таның ішінде екі ел басшысы жата-жас­тана осы мәселелерді таразыға тартпақ. Тіпті жақында БҰҰ-дағы Қы­тайдың тұрақты өкілі Лю Цзеи: «Қы­тай әрқашан әлемдегі елдердің тұтас­тығын, тәуелсіздігін құрметтеп келді. Сол секілді Украинаның да тұ­тас­тығына мүдделі. Ол елдегі жағ­дай бейбіт түрде шешім тапқаны жөн» деуінің өзінде үлкен мән жатыр. Ре­сейдің бұл елдегі ішкі жағдайға ара­ласа беруіне қарсылық деп ұққан жөн секілді. Қытайдың ресми өкілі аяқасты бұлай сөйлегені несі? Соңғы кезде Қытай Ресеймен бірлесіп Ба­тыстың жүргізіп отырған саясатына қар­сы одақтаса бастамап па еді? Мұ­нысы қайткені? Сөйтсек, оның да се­бебі бар сынды. Өйткені аждаһа елі үміт артқан БРИКС сенімді ақтамау­да. Ресей санкция құрсауында. Ол құр­дымнан аман шыға ма, шықпай ма, белгісіз. Оңтүстік Африка – ши­кі­зат отаны. Әлемде мұнай мен түрлі түс­ті бағалы металдардың құны түсіп барады. Бұл жайт, Оңтүстік Африка елінің экономикасын тұралатуда. Бра­зилияныңда жағдайы мәз емес. Ол елдің де экономикасынан қуат, валютасынан әлеует кеткен кез. Үн­дістанға да әлемдік дағдарыс оңайға тиіп жатқан жоқ. Ал Қытайдың өз экономикасында да іркіліс басталды. Жылдық өсім 6–7 пайызға дейін тө­мендеді. Демек, осы бір қиын кезеңде Қы­тай БРИКС-ке емес, АҚШ-қа ар­қа сүйгенді жөн көреді. Өйткені екі ел­дің жылдық сауда-саттық айна­лымы 500 миллиардты құрап отыр. Ал­дағы уақытта одан да асырсақ де­ген ойлары бар. Сонымен қатар  АҚШ – озық технология отаны. Де­мек, Бейжің Вашингтонмен ара қа­ты­насты жақсарта отырып, өз әлеуе­тін күшейтіп алмақ.