Ерен: Сіз кімсіз?

– Мен Қасым Аманжолұлы деген қазақпын...

Төлен Рамазанұлы: Қасым, қазақтың басын қалай біріктіру керек деп ойлайсыз? Мысалы мен жуырда «Нұр.кз» -де қытайлықтың ар-намысысызды қорлағанына пікір келтіре отырып, «…Ата-бабаларымыз салған тәлімге оралу қажет, ол үшін елдің ардақты азаматтары: ақсақалдары, ақын-жазушылар, ұлтқа жаны ашитын азаматтар «Қазақтың дәстүрлі отбасы: атаның рөлі, әкенің міндеттері мен құқықтары, ұл-қыздарының тәрбиесі» деген жоба-бағытта жалпы қазаққа қолданылуы міндетті ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ КОДЕКСІН (әр отбасы қатаң ұстанатын) жазу қажет. Аталған кодексте отбасы мүшелерінің әрқайсының орны, міндеті, құқы, қызметі және т.т. жазылуы (ескерілуі) тиіс… әр талаптың неден туып отырғаны егжей-тегжейлі жазылуы керек. Қазақ қоғамы қабылдаған КОДЕКСті барлық азаматтар, отбасылар қолдануға міндетті болуы тиіс! сонда ғана біздер бала-шағаға тәрбие беріп, қазақ халқының (ұлтының) болашағына алаңдамайтын болмақпыз!…» деген ойымды жаздым. Осыған қалай қарайсыз?

– Мұныңызға дұрыс қарамаймын. Отбасындағы тәрбие – әр отбасының жеке ісі. Ол мына Сіз көрсетіп отырғандай, міндеттеу тұрғысында емес, үгіттеу, сендіру бағытында болуы керек деп ойлаймын.

Наркескен: Ассалаумағалейкум! Қазақстанда шынайы оппозиция бар ма? Ақиқатты айтатын журналистер деп кімдерді айта аласыз? Рахмет!

– Әрине, оппозиция бар. Ол кім? Ол – Жаңаөзен мен Шетпедегі қанды қырғынға билікті кінәлап, халықты ақтайтын әрбір азамат. Әрбір жаны ояу жүрегінде оты мен намысы бар адам. Ал ақиқатты айтатын журналистер құдайға шүкір, жетерлік. Санап тауыса алмаспын.

 Нұриддин: Қазақ еліндегі жастар прозасы қай деңгейде? қалай дамып жатыр?

–  Қазіргі прозаны... шынымды айтайын, бір кезде өзім де аздап айналыссам да, бақылай алып отырған жоқпын.

 Алмас: Серік Нұрпейіс есімді автор Сізді «Қиқым – Қасым» деп атады. Осыған не дейсіз?

–   Ештеңе демеймін.

Мұхтар: Әбілиязов жылына қанша төлейді?

–  Әбілязов маған ештеңе төлемейді.

Алаш-007: Ассалаумағалайкүм аға! қысық көздердің сайтында жарияланған мақала туралы естіген , оқыған да боларсыз. Бұл қандай масқара! Бұл біздің іштегі бар дертімізды қозғап отыр! Сол себепті де бұл іс туралы қандай істер істеліп жатыр және қандай нәтиже берды? алдыдағы ағалар сіздер бұл бейбастақтыққа біздің айызымыз қанатындай, аптығымыз басылатындай жауап қайтармасаңыздар. Біз шағылық ақылымыздың айтқанын істейміз. Әсте аянып қалмаймыз. Біздің намыс көтермейді. Біз мұндай ар азабын көтеріп жүре алмаймыз.

– Ол өте ауыр әңгіме... Сіздің зығырданыңыз қайнап жатқанына разымын. Бірақ, ашумен мәселе шешілмейді. Қазақстанның СІМ сияқты орындар жауап қатуға тиіс.

Бір бала: Шынымен де бұл Қазақ елі не боп бара жатыр? Кімге сенеміз, қарапайым халық, жалпы жұрт қай зиялының сөзіне сеніп, сөзіне ұюы керек деп ойлайсыз? Маған халық сенсе екен, айтқаныма осы қазақ шын сенсе екен деп ойлайсыз ба?

– Абай атам: «Кісіге қарап сөз алма, сөзіне қарап кісіні ал» дейді, яғни сөзі мен ісі көңіліңізден шыққан зиялыны сыйлаңыз. Дұрысы, өзіңіз жол табуға тырысыңыз. Біреуге емексіп, біреудің жол нұсқауын күте беруге де болмайды.

Ал «халықты өзіме сендіру» дегенге келсек, бұл бағытта мақсатты түрде жұмыс жасаған емеспін. Әрине, ар-ұятыңмен жасаған жұмысыңа ел ұйығанын тілейсің, ойлайсың. Қоғамдық істің нәтижесі де сонда: халықтың сол бастамаларға сенгенінде.

Қисап: Қазіргі кезде қазақтың көптеген жастары бетін қыбылаға бұрып, Құдайға құлшылық қылатын жақсы жағдай барлыққа келді. Бұл қуанарлық жайт. Дегенмен кейбір қыздарымыздың басына жаулық тартып, бетін бүркеп жүруіне және кейбір жігіттердің сақал-мұрт қойғанына қалай қарайсыз?

–  Ол - олардың өз сенімдері. Өздеріне ұнаса жүре берсін.

 Оқырман: Ресми БАҚ-тағы Козлов туралы фильмге көзқарасыңыз қалай?

–  Ол фильмге қандай көзқарас болуы мүмкін? Жалпы оны «фильм» деп атауға бола ма өзі? «Жаптым жала, жақтым күйеден» де сорақы. Былапыттың шектен шыққан түрі. Өте бір күлімсі иісі мүңкіген нәрсе. Жасаған адамдарға қатты аяушылық танытамын.

 Тіней: Жаңаөзен ісі аяқталды. Оның шын саяси бағасы қашан беріледі деп ойлайсыз?

–  Саяси баға, халық бағасы әлдеқашан берілген. Ол – «мемлекеттік террор» деп аталады. Ал ресми сот - Назарбаев өлгенде немесе төңкеріс арқылы орнынан кеткенде болады.

 Сәкен: Сіздіңше, бүгінгі қазақ дәстүрі қандай болу керек, діни наным-сенімі қандай болу керек? Сонымен бірге, сізді қаралау мақсатында бірнеше материалдар жарияланды. Бұл мақалалардың көздегені не? Артында кімдер тұр деп ойлайсыз?

– Қазақтың дәстүрі қазақы болуы керек. Діни наным-сенімі де Абай мен Шәкерім жолы деп ойлаймын: бабаны сыйлаған, аруақты құрметтеген, иманы кәміл, ғылым мен өнерге құшағы ашық... Мені қаралаған мақалалардың артында кімдер тұрғанын, көздеген мақсаттары не екенін білмеймін. Бірақ  тегін жарнама жасап жатқандары анық.

 Діншіл: Қазақты дін құтқарады дегенге не дейсіз? Ол қандай дін? қандай тармақ? Мұсылманның бес парызын орындауға қаншалық тырысып жүрсіз? Сізді Исматулланың шәкірті дейтіндерге не айтасыз?

– Дін құтқарады дегенге келісе алмаймын. Бес парыз - менің жеке шаруам, Құдекең екеуміздің арамыздағы шаруа. Бұл сұрағыңыз мәдениетсіз.

Исматулланың шәкірті емеспін.

 Оралман: Сіз ойлап-толғанып жүрген көп мәселе қазақ көбейгенде ғана оң шешімін табады. Осыған не дейсіз? Жалпы, Қазақ еліне қоныс тепкен қандастарыңызға көмек қолыңызды созып жүресіз бе? Қазақ көші қайта жалғаса ма, әлде, осымен тоқтады ма?

– «Қазақ көбейсе өз өзінен бәрі шешіледі» деп қарап отыруға болмайды. Өз қолымыздан келетін жұмысты дер уақытында жасау - біздің перзенттік парызымыз деп білем. Оралған қандастар мәселесін өз хабарларымда тұрақты көтеріп келе жатырмын.

Қазақ көшінің жандануы ең алдымен осында елге оралған бауырлардың белсенділігіне байланысты. Олар өздерін кірмелік, қарыздар сезімнен арылтып, мемлекетте нағыз қожайынша ұстауы керек. Президентке қатаң талап қоюға тиіс. Осы бағыттағы жұмылып ұйымдасу және батылдық аздау боп жатыр.

 Окше: Жанболат Мамай туралы көзқарасыңыз…

– Жанболат бауырым туралы көзқарасым жақсы. Сыйлаймын. Өз орны бар, алар асулары алда тұрған мықты азамат деп білем.

 Тау: Қазіргі істеп жүрген шаруаларыңызды былайғы жұрт қалай түсінетіндігімен есептесіп көрдіңіз бе?

– Қазіргі істеп жүрген шаруаларым өз ар-ұятыммен, қалауыммен болуда. «Былайғы жұрттың барлығына ұнайыншы» дейтіндей оң жақта отырған қыз емеспін.

Айқын: «Шынның жүзіндегі» Қасым мен бүгінгі Қасымның айырмашылығы қандай?

–  Білмеймін. Одан бері 6-7 жыл өтті. Өзім үшін өзгермеген сияқтымын.

 Үрейбек: Қазақ елінің баянды тәуелсіздігіне, көркем болашағына қаншалықты сенесіз? Іргеміз сөгіліп, шаңырағымыз шайқалады-ау дейтін қорқыныш бар ма Сізде? Егер Қазақ елі қырғыз бауырлар сияқты тынышсыз дүрбелеңнің ортасына айналса не істер едіңіз? Сіздің қатардағы біраз азаматтар шындықты айтамыз деп жүріп қазақ пен оның мемлекетін бір-бірінен алшақтатып бара жатқан жоқсыздар ма?

– Қорқыныш бар, әрине. Мына билік Кедендік Одақтан соң Бірегей Экономикалық кеңістікке тықпалап жатыр. Арғы жағында Еуразиялық Одақ деген толық отарлық өмір күтіп тұр мемлекетімізді.

Қырғыздай боп, арам ақшаға тойынған билікті төңкеріп, жаңа Конституция қабылдап, бір адам, бір отбасынан  ел болып тәуелсіздік алсақ, парламенттік билікке көшсек  - тек қана қуанар едім.

Меніңше, «қазақ пен оның мемлекеті» Сіз айтқандай бөлек дүниелер емес. Біртұтас болуға тиіс.  Биліктегі адамдар, мемлекеттік шенеуніктер - халықтың жалдап алған қызметшілері. Халықтың мүддесін ойласын, халықтың ісін жүргізсін деп уақытша отырғызған адамдар. Оларды сынаған адамдарды «халық жауына» балауға болмайды. Керісінше, биліктегі адамдар өздерін халықтан қатты алшақтатып жіберді. Жыртық шапан киіп, түн кезіп қара халық ортасында жүріп, пікір білетін ертегідегі билеушіге зармыз қазір.

 Қыр баласы: «Жаңаөзеннен» не үшін кетіп қалдыңыз? Айтып, көрсетпек болған шындықтарыңызды ол жақта да айтуға, көрсетуге мүмкіндік бар еді ғой…

–  Басқа жобаларым басталды. Алтынбек Сәрсенбайұлы туралы «Елімнің ертеңі не болмақ?» деген телепублицистикалық деректі фильм түсірдім. «Тәуелсіз» саяси ток-шоуын жалғастырудамын.

 Асау: Мұхтар Абілиязовпен өмірде кездесіп, пікірлесіп көрдіңіз бе? Қандай адам? Қанша ақталғаныңызбен Мұхтар қаржыландаратын БАҚ-та жұмыс істейсіз, демек соның адамысыз.

– Жоқ, кездескен емеспін.Бәлкім Сіздің түсінігіңіз - «кім қай жерде істесе, соның адамы боп қалады» деген советтік құлдық деңгейде болар. Кешіріңіз, мен тәуелсіз адаммын.

 Бейтаныс: Отбасыңыз туралы білгім келеді? Сосын, БАҚ-тағы ұстанымыңызды бала-шағаңызға да айтып отырасыз ба? Назарбаевты жамандап…

– Үш ұлым, әйелім бар. Балаларымыз біздің көзқарасымызды біледі әрине, бірақ олар әлі жас және өте маңызды жұмыстары бар: оқу, білім алу деген.

 Сабыр: 2-3 ауыз сөзбен шеттегі қандастар туралы не ойлайтыныңызды айтып беріңізші?

– Оларға құрметім үлкен. Кей жағдайда ұлттық мінезге бізден бай ма деп қалам. Бірақ оларға өзгеге жұтылу қаупі төніп келеді. Шеттегі қандастар қайткенде де, барлық қисынды пайдаланып, өз күштерімен болса да елге оралуды ғана ойлауы керек. Қазақ боп қаламын десе...

 Асыл: Билік тарапынан ұсыныстар болған шығар, біз жаққа өт деген…

– Нақты ұсыныстар есімде жоқ...

 Кітапқұмар: «Абай өкпелеген қазақтың табанынан сүйер едім» деген сұхбатыңызда, «кітап жазсам ба деп жүрмін» деген едіңіз, қашан оқимыз?

–  Қазір бір қым-қуыт істердің ортасында жүрміз. Уақыт өте тапшы. Өмір болса, оқып қаларсыз.

 Қаракерей: Қазіргі басты мәселе – тәуелсіздікті қорғау.Сізше қалай? Еуроазиялық одақ, кеден одағы сықылдылардың қаупін Түркияға жасалған сапар мен сондағы айтылған лебізбен басу – халықты алдау болар еді. Қатер айтып келмейді деуші едік. Қазір айғайлап-ақ келе жатыр!

– Толық келісем.

 Бек: «Кедендік одақ» туралы не айтасыз? Кімге пайдалы, кімге зиян?

– КО – мемлекеттілікке, ұлтқа төнген қатер. Бұл - билеуші мен оның отбасына, отбасыдан шыққан олигархтарға, шетелдік алпауыттарға, отаршыларға, құлдық санадан арылмаған орыстанған билікке пайдалы. Халқымызға тек қана - зиян.

сурет "azattyq.org" сайтынан алынды