Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев 2050 стратегиясын жариялаған Қазақстан халқына Жолдауында ХХІ ғасырдың жаһандық он сын-қатерін атап көрсеткен болатын. Бұл туралы "Қамшы" порталы Айқын Ақпаратқа сілтеме жасай отырып хабарлайды.

Егер «2050 стратегиясы біз үшін неліктен қажет болды?» деген сұраққа жауап берер болсақ, онда бұл бағдарлама ар­қылы көреген Көшбасшымыздың осынау сын-қатерлерге төтеп бере алатындай ел құруды ойлағаны түсінікті. Бағдарлама негізінен осы уақытқа дейін жасаған игі­ліктердің негізінде әлемнің дамыған 30 елінің сапында бола алатын экономикасы сенімді, халқының әлеуметтік-тұрмыстық деңгейі жақсы мемлекеттік жасақтау­дың ауқымды жоспары десек те болады. Бұл бағдарламаның әрі-беріден соң мер­зімінен бұрын орындалуы мүмкіндігі жеткілікті екендігін осы «Айқын» газетінде талай-талай ғалымдар мен елге танымал аузы дуалы тұлғалар оқырманға түсіндіріп бергені де баршаға белгілі. Өйткені 1997 жылдан бергі кезең ішінде даму қарқынын бәсеңдет­пеген Қазақстан индустриясын түгелдей дерлік қайта құруға, жаңғыртуға, инновациялауға мүмкіндігі жететінін іс жүзінде дәлелдеп шықты. Ол ол ма кез келген ауқымды бағдарламаны өз бетімізше жүзеге асыруға да жететіндей алтын-валюталық қор жасақтап алды. Халықтың білімділігі кез келген бағдарламаны жүзеге асыруға қабілетті. Табиғи қорлар жеткілікті. Жан-жақпен сенімді әріптестік байланыс орна­тылған. Бұл күндері жүзден астам мемлекетпен экономикалық байланыс орнатсақ, солардың бәрі де Қазақстанның сенімді мемлекет екенін іс жүзінде біліп алды. Біз­дің ел – Еуразия құрлығының кіндігінде жатқандықтан да алып базардың бір мықты ойыншысы. Осынау артықшылықтардың қорытындысы ретінде еліміздің энергия­лық қорларға байлығын және айтып өткен жөн. Бұл салада шетелдіктер, трансұлттық брендтер көптеп жұмыс істеп жатыр. Қысқасы, Қазақстан Көшбасшысы ұлттық экономиканың түбірінен және түбегейлі жаңғыртатын кезеңнің келгенін және бұл іс уақыт талабы екенін біліп, бағдарламаны атқарушы билікке жасаттырды да, іле-шала іске қосты. Бұл біздің бүгінгі таңдағы ең ұтысты тұсымыз. Әлем шамырқана түс­кен дағдарыстың шырмауынан бұлтара алмай жатқан шақта Қазақстан екі бірдей бағдарламаны – 2050 стратегиясын және «Нұрлы жол» бағдарламасын жүзеге асы­-рып жатқан ел болып тұр. Бұл бағдарламалар бүгінгі таңда Қазақстандағы жұмыс­сыз­дық дейтін кеселді жеңуде үлкен жанды қызмет атқарушы екенін және еске саламыз. 
Міне, жоғарыда айтқанымыздай осынау еліміз үшін аса қажетті үкілі үміттей бағдарламаларды жүзеге асыруда аймақтарға ерекше ауыр жүк артылған. Сол мін­детті ойдағыдай орындау жолында аймақтар әкімшіліктері көңіл толарлықтай жұмыс жасап жатқаны да баршаға белгілі. Осынау ұлы көште Атырау облысы тындырған игілікті істер айтарлықтай. Бұл жөнінде облыс әкімі Бақытқожа Ізмұхамедов өзінің өңір халқы алдындағы есебінде егжей-тегжейлі айтылғанын білеміз. Біз енді өңірдегі ел үшін маңызды атқарылған ұлан-ғайыр іске өзіндік зор үлес қосқан компаниялар туралы оқырманды хабардар ету ісін қолға алдық. Осы мақсатпен бүгінгі әңгімеге шақырғанымыз – Атырау мұнай машиналарын жасау компаниясының бас дирек­-торы Донсков Александр Валадимирович мырза. Біздің «өз компанияңыздың шежі­-ресі жайлы білгіміз келеді» деген сұрағымызға ол былай деп жауап берді: 

– Тарихымыз әріден, 1918 жылдан басталған екен. Бұрынғы Гурьевке те­мір жол және су қатынасы деп аталатын тасымал арнасы келгеннен-ақ қалада механикалық шеберхана құрылған. Өмір қажетіне орай 1922 жылы шағын шеберхана «Ембімұнай» комбинаты­ның құрамына беріліп, ол енді мұнай өнеркәсібі саласында пайдаланылатын техникаларды жөндеумен және солар­-ға қажетті бөлшектерді жасап шыға­ру­мен айналысуға көшеді. Ал «Машина жа­саушы» зауыт ретіндегі өмірбаяны­мыз 1931 жылдан бастау алады. Бұл жылы шағын шеберхана негізінде тұ­тастай үлкен елдің машина жасау саласындағы ауыр жүкті арқалайтын зауыт болып маңызын да, өнімділігін де ұлғайтып, қайта құрылады. 1941 жылы соғыс зардабына байланысты Дон­бастан эвакуацияланған Петровский атындағы машина жасау зауытының өндіргіш техникасы осы біздің зауыт аумағына орналастырылған екен. 1941 жылдың 5 қарашасында зауытқа төң­керісшіл Григорий Иванович Петров­скийдің есімі беріледі. Соғыс уақытын­да және одан кейінгі біраз мерзім ішін­де зауытымыз осындай атаумен жұмыс істеді. 
Кеңестер одағының ыдырауы біз­-дің зауытқа да біраз қиыншылықты ала келді. Өйткені біздің өнімдерге тапсы­рыс берушілердің қалың бір тобы енді басқа мемлекеттің аймағында қалып қойды емес пе? Осындай тіннің үзі­луіне байланысты 1995-1997 жылдар аралығында аса қиын қаржылық жағ­дайға байланысты зауыт мардымды жұмыс істемеді десе де болады. 1997 жыл Қазақстан экономикасының аз­дап-аздап өсімге ұмтылған шағы десек, бұл біздің өмірімізде де сезілді. Десек те зауыттың «күшіне қайтадан мініп», жаңа заман талабына сай қызмет ету дәуірі 2000 жылдың 25 мамырында басталды дей аламыз. Бұл зауыты­мыз­дың «АтырауМұнайМаш» ЖШС болып қайта құрылуы басталған кез. Жаңа кәсіпорын бұрынғы «ЗиП» меншігінің заңды қожасы болып шықты. Ал бұл кезең Қазақстанда «мұнайға шабуыл» басталған дәуірмен тұспа-тұс келеді. Елімізге «Шеврон», «Ексонмобил», «Тек­сако», «Шелл», «Аджип» секілді әлемге танымал трансұлттық мұнай өндіруші алпауыт компаниялар келіп, қара алтынды игере бастады. Ал бұл өз кезегінде осы салада жұмыс істейтін машиналарға техникалық қызмет көр­сету, қажетті құрал-жабдықтар шыға­-ру кәсібін жандандыруға ұйытқы бол­ды. Бастапқыда аталған алпауыт ком­паниялар өзінің мұндай қажеттілігін импорт тауарлармен өтеп жүрді. Десек те Қазақстанның жоғарғы билігі мен аймақ әкімшілігінің тікелей арала­суымен олар отандық зауытқа тапсы­рыс беру арқылы бізге екінші тыныс­-тай әсер етті. Біз енді жаңа заман талабына сай озық техника мен оның қажетті бөлшектерін шығара алатын кәсіпорынға айналдық. 2006 жылы зауытымыз өзі орналасқан бұрынғы қала орталығынан тысқары жерден 50 гектар алып, өндіріс алаңын ұл­ғайт­ты. Жұмыс алаңының ұлғаюы өнідіріс көлемі мен еңбек өнімділігінің артуына да жол ашты. Сөйтіп, біздің жаңа, жаң­ғырған тарих 2008 жылдың 15 қыр­күйегінде басталды дейміз. Бұл жаңар­ған, жаңғырған машина жасаушы зауыттың ресми ашылған күні. 
Байқаған шығарсыз, біздің компа­нияның тарихы ел тарихымен тікелей байланысты. Қазақстан жаңғыруға, дамуға бет бұрғанда бізде қайта түлеп, гүлдендік. Олай болса, зауытымыз, бү­гіндері елімізді ерекше риза етіп отыр­ған кәсіпорнымыз ұлан-байтақ Отаны­мыздың ажырамас және құрамдас бір бөлшегі деген жөн. 
– Иә, сіздің тарихы тереңде жат­қан кәсіпорныңыздың өнімді жұ­-мысы, жоғары нәтижесі еліміздің ерек­ше риза етуде. Мүмкін болса, өн­дірістік көрсеткіштерді тілге тиек ет­сеңіз. 
–  Бірінші жарты жылдықта 1 340 000 000 теңгенің өнімін шыға­рып­пыз. Ал жос­пар бойынша жыл аяғына дейін 3 000 000 000 теңгенің өнімі өн­дірілмек. Біздің мақсат – өндірісті ұдайы ұлғайту және бұл игілікті еңбек өнімділігін арттыру арқылы қамтама­сыз ету. 
Егер осы сұрағыңызға тереңірек және жан-жақты жауап берсек, онда біздің зауыт Қазақстанға бұл көрсет­кіштің сыртында да орасан зор пайда келтіріп тұр дей аламыз. Айталық, егер біздің зауыт толыққанды және жоғары сапада жұмыс істеп өнім шығармаса, жоғарыда аталған соммадағы өнімнің біраз бөлігін шетелдерден алдыртуға тура келеді ғой. Ал ол импорттық ва­люта шығыны ретінде отандық қаржы базарында жүрген халықаралық ва­люталар массасын біраз мөлшерде азай­тары сөзсіз. Бұл, түптеп келгенде, теңгеміздің әлсіреуіне апарар еді. Яғни қаржыгерлер айта беретін табиғи де­вальвацияны біз және біз секілді им­порт алмастырғыш өнім шығаратын кәсіпорындар тежеп тұр дегенді батыл айта аламыз. Егеменді елге әр кә­сіп­орын осындай пайда келтіріп тұрса, онда, сөз жоқ, Қазақстанымыз гүл­денеді. Мен азамат ретінде де Прези­денті­міздің 2050 стратегиясын қол­даушымын. Ал оны басқаша түсін­дірсем, ауқымды бағдарламаға елімізді импортқа тәуелділіктен шығарудың жал­ғыз жолы ретінде қараймын. Қыс­қасы, бағдарлама ғылыми негізді және дер кезінде қолға алынған жасампаз істің жобасы. 
– Өндірісіңіздің «құпиясын» аша түссеңіз? 
– Бұдан он жыл бұрын біз бұрғы­лаушы құрал-жабдықтарды ғана шы­ғаратынбыз. Өнім түрі мейлінше аз болды. Өзімізде еңбек ететін жаңашыл инженер-техник қызметкерлердің ұдайы ізденісінің нәтижесінде, жаңа өнім түрлерін өндіруді игердік. Соңғы жеті жылдың өзінде бірнеше тауар түрін шығарып жатырмыз. Әрине, барлық өніміміз осы сала қажетін өтеу­ге арналған. Ескерте кетейік, салаға қа­жетті аса күрделі және жер қыр­ты­сының алуан түрі жағдайында жұмыс істей алатын бұрғылаушы қондырғы­-лар мен соған қажетті бөлшектерді шы­ғарғанда, оған өзіміз қосқан жаңалық, «Ноу-хоу» да жеткілікті. Бұл арада айта кететін бір тұс, біздің тауарларымыз­дың, жаңалықтарыңыздың барлығы Қазақстан және Ресей Федерация­сында арнайы сынақтап өтіп, меншік иесі патентіне ие болдық. Сондықтан біздің тауарымызға көрші елдерден де сұраныс баршылық. Құдай қаласа, бо­лашақта экспорттық әлеует өседі деп ойлаймыз. Енді мына тұсқа көңіл бө­ліңіз. Біздің компания және оның өнімдері: ISO 9001-2009, ОHSAS 18001-2008, сондай-ақ тұтастай өндіріс U таң­балы ASME сертификатына ие. Бұл дегеніңіз – өнімнің сапалылығы кез келген жерде өтімділігін дәлелдейтін анықтама. Яғни бізге сапаға қатысты ке­дергі болмайды. Ендеше, экспорттық әлеует жасауға ұмтылысымыз бір нә­тижесін беріп қалар деп ойлаймыз. Жал­пы алғанда, көмірсутектері сала­сында Қазақстан өндірісі көлемін ұл­ғайта түсуде. Олардың да тапсырысы біздің өндірісіміздің қарқынды да­муын қамтамасыз етері сөзсіз. Солай десек те, Елбасымыздың үлгісіндей тоқ­мейілсуді білмегенге не жетсін! 

– Кәсіпорныңыз қанша адамды жұмыспен қамтыған? 
– Дәл қазіргі таңда 268 адам бізде жұмыс істейді. Жоғарыда айтып кет­кенімдей, компания ұдайы даму үстін­де. Өйткені оның тауары мен қызметі сұранысқа ие. Экспорттық жолды ашу туралы ойымыздан да хабардар еттік. Демек, жоғарыдағы айтқан сан ұдайы өсімде болады. Біздің бүгінгі шама­ла­уымызша, 2015-2016 жылдарда 100 жұ­мыс орны тағы да ашылатындай. Өйт­кені тапсырыстар легі біздің осылайша өндірістік қуатымызды ұлғайтып отыр. 
– Дұрыс-ақ. Дүниежүзінде, тіпті дамыған Еуропаның өзінде қыс­қар­тулар мың-мыңдап жүзеге асыры­лып жатқан шақта сіздің компа­ния­ның жұмысшы күшінің көбеюге ұм­тылуы бұл еліміздің жалпы жағ­да­йынан жақсы хабар беріп тұрғандай. Олай дейтін себебіміз, сіздерге тап­сырыс берушілер де өз дамуының ар­қасында сондай жасауға барып тұр ғой. Қысқасы даму дамуды жетелейді. Осылай деуге бола ма? 
– Әрине, дамуды даму жетелейді. Егер бізге тапсырыс беруші жақтар өн­дірісін дамыта алмай жатса, онда бізге тапсырыс қайдан келсін. Демек, біздің дамуға ұмтылуымыз жалпы мұнай-газ саласының, ол ол ма тұтастай аймақтың, тіпті Қазақстан Республикасының да­муы ақиқат екенін дәлелдеп тұрған бір көрсеткіш. Сондықтан да біз өзіміздің компаниямызды халықтық сұранысқа ие фирма деп мақтанышпен атаймыз. Со­ған сай жұмысшы қызметкерлер­дің орташа жалақысы да республика­лық деңгейден жоғарырақ. Бұл күн­дері бізде еңбек ететіндердің орташа айлық кірісі 134 860 теңге. Бұдан, ме­ніңше, тек таза тау-кен өндірісінде жүргендердің ғана айлығы жоғары шығар. Олай болса, осындай айлыққа жұмысқа тұрғысы келетіндер саны өсе түсуде. Біз де өзімізге қажетті маман инженер-техник қызметкерлерді таң­дап аламыз. 
Ал егер ұжымның әлеуметтік-тұр­мыстық деңгейі мен еңбек ережелері­нің сақталу жағдайына келетін бол­сақ, онда бұлардың бәрі де халықара­лық жоғары талап деңгейіне сай. Жұ­мысшы-техниктердің қызмет орын­дары жинақы да таза сақталады. Қыс­қасы, бізде өңкей «интеллегенция» жағдайында жұмыс істейді деуге бо­лады. Мұнда осылай болып тұрғанын­да қызметкерлеріміздің үйінде тұр­мыстық жағдайлары да соған сай екені­не сенеміз. 
– Әрине, бұл аймақта көз көрген­де көңіл марқайтатын игілікті істер жеткілікті. Солардың бірін жасаушы сіздің компания болуы ерекше қуа­н­тады. Өйткені Қазақстан әлі де ұзақ уақыт тау-кен саласында жұмыс іс­тейтіндердің табыстарына зәру бо­латыны анық. Шикізаттық аймақ атауынан он шақты жылсыз құтыла алмаспыз. Шамамен, сол он шақты жыл­дың ішінде 2050 стратегиясының алғашқы нәтижелерін өмірде сезіне бастаймыз. Осындай нәтижені қа­зірдің өзінде қайдан көруге болады де­генге сіздің компанияңызды нұс­қар едік. Иә, көңіл қуантатын игілік­тер жасап жатырсыздар. Өзіңіз жоға­рыда айтып кеткеніңіздей тоқмейіл­суден бас тартып алға ұмтылатын ұжым таяу болашақта қандай жос­парлар белгілегенін білгіміз келеді? 
– Қазақстан дамуға ұмтылудың нәтижесі дегенді жиі естиміз. Елдің осындай құрметті де танымал болуы үшін Ұлт Көшбасшысы Н. Назарбаев-тың алға ұмтыл­ғыштық қасиеті локо­мотивтей әсер етті десек артық айт­қандық емес. Осындай үлгіні көре оты­рып бізде ұдайы ізденіс арқылы өрісімізді кеңейтіп, өнімімізді молай­туды жоспарладық. Оның ішінде ерек­ше бөле-жара айтатынымыз мей­лінше күрделі тауарлар өндірісін қа­лып­тас­тыруға көңіл бөліп жатырмыз. Қазіргі таңда ауыр машина жасау өн­ді­рісі жұ­мысқа кіріскен. Бұл жаңалықты рес­публика экономикасындағы айрық­ша маңызды іс деп айтуға бо­ла­ды. Жоба­лық құны 5 844 712 349 теңге тұратын бұл жаңа ісіміз бұрын-соңды болмаған мүлде жаңа өнім шығарады. Айталық, ұзындығы 144-ені 60 және биіктігі 30 метр тұратын еңбек алаңын­да жапондық «Марубени» компа­ния­сымен жасасқан жаңа келісімшарт бойынша осы уақытқа дейін мүлде болмаған жаңа өнімді шығару ісіне кірісіп те кеттік. Айталық, «хоппер» деп аталатын бір өніміміздің массасы 450 тонна тартады екен. Мұндайды Қазақ­стан өз тарихында шығармаған. Ол ол ма Орталық Азия мен Таяу Шы­ғыста да мұндай өндіріс болмапты. Міне, алға ұмтылыстың елге беретін берекесі мен сыйы осылай. 
Айта берсек, зауыт басшылығы инженер-техник қызметкерлермен ақылдаса келе, көптеген тауар шыға­ратын үлкен өндіріс орнын қалыптас­тыруды жоспарлап отыр. Олардың бәрін тізіп шығу мүмкін емес. Ең бас­тысы, өз саламызда импорт алмастыр­ғыш өндірісті толық жасақтаймыз. Ал осының алдында ғана айтып кеткен өндірістік жаңалық бізге елімізден тысқары жерге де жол ашады деп үміт­тенеміз. Атыраулықтар қазірдің өзінде көптеген шетелмен тікелей байланыс орнатқан. Көптеген шетелдің осы сала бойынша жұмыс істейтін бірқатар ма­мандары мен лауазымды тұлғалары біздің өндірісіміз бен өнімдерімізден хабардар. Олардың өндірісте сынақтан жоғары баға алғандықтарын да жақсы біледі. Мұның өзі біздің тауарымыздың өтпей жатып қалуын болдырмайтын бір тұс. Қысқасы, «АтырауМұнайМаш» зауыты бүгінге қызмет ете отырып, тұтастай алғанда саланы «Өгіздей өрге сүйрейтін» локомативтік қызмет ат­қарып, өз заманының озық талап­та­рына жауап беретіндей өнімдерімен Қазақстан ырысын молайта бермек. Бұл біздің 2050 стратегиясын жүзеге асырушы миллиондаған отандас­тары­мыздың ортақ ісіне қосқан өзіндік үлесі­міз болмақ. 
– Әңгімеңізге рақмет. 
Сұхбаттасқан 
Жұмабек ЖАНДІЛДИН