Ауыл шаруашылығына басшылық еткен жылдары Мыңжасар Әдекенұлы құйрықты қой шаруашылығының дамуына, осы бағыттағы жеке шаруашылықтардың мамандандырылуына және мал шаруашылығы кешендері мен асылдандыру зауыттары-ның салынуына ерекше көңіл бөлді. Бұл туралы "Қамшы" порталы Айқынға сілтеме жасай отырып хабарлайды.
Белгілі ғалым, ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты Мыңжасар Әдекенов – жеңіл өнеркәсіпте сұранысы үлкен, биязы жүнді, құйрықты қазақы қойлардың отандық жаңа тұқымының авторы. Қарағанды облысы Қарқаралы ауылшаруашылық колледжіне М.Әдекенов есімі беріліп, «Ауыл шаруашылығын дамытудың және ауылға арналған мамандарды дайындаудың өзекті мәселелері» атты ғылыми-практикалық конференция өтті.
Конференция барысында белгілі ға-лым, ауыл шаруашылығының негізін қалаушылардың бірі Мыңжасар Әдекеновтің есімімен аталатын аудиторияның, горельефтің және «Биязы жүнді қарғалы қойлары» атты кітабының тұсаукесері өтті.
Ауыл шаруашылығына басшылық еткен жылдары Мыңжасар Әдекенұлы құйрықты қой шаруашылығының дамуына, осы бағыттағы жеке шаруашылықтардың мамандандырылуына және мал шаруашылығы кешендері мен асылдандыру зауыттары-ның салынуына ерекше көңіл бөлді. Облыстық ауыл шаруашылығы басқармасында қызмет еткен кезінде өңірдің қой шаруашылығы көрсеткіштері күрт өскен.
М.Әдекенов өндірістік қызметпен қоса, ауыл шаруашылығы саласында ғылыми-зерттеу жұмыстарымен шұғылданды. 1972 жылы Алматы қаласында Қазақ егіншілік шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтында кандидаттық диссертациясын ойдағыдай қорғап, ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты деген дәрежеге ие болды. Шаруашылық басшысының күрделі, тынымсыз әрі сан қырлы жұмыста-рын атқара жүріп, жас мамандарды дайындауға көңіл бөлді. Қарқаралы зоотехникалық-малдәрігерлік техникумында білім алушыларға дәріс оқып, сабақ беруге уақыт тапты және бірнеше жыл қатарынан техникумда мемлекеттік қабылдау комиссиясының төрағасы болды.
Мыңжасар Әдекенұлы Орталық Қазақстанның ауылшаруашылық ғылыми-зерттеу институтында, Қарағанды облысы Нұра ауданының шаруашылықтарында биязы жүнді, құйрықты қазақы қойлардың жаңа қарғалы тұқымымен селекциялық жұмыстарды басқарды. Ол – жеңіл өнеркәсіпте сұранысы үлкен ақ және ақшыл сұр түсті кілем тәрізді биязы жүнді құйрықты қазақы қойлардың отандық жаңа тұқымының авторы. Аталмыш шаруашылықтарда жүргізілген ғылыми жұмыстардың нәтижесі 20-дан астам мақала, 3 монография болып жарық көрді.
Республикамыздың ауыл шаруашылығын дамытуға қосқан үлесі үшін Мыңжасар Әдекенұлы Еңбек Қызыл Ту, үш мәрте Құрмет белгісі ордендерімен, бірқатар медальдармен, Қазақстан Кеңестік Социалистік Республикасы Жоғары Кеңесінің Құрмет грамотасымен марапатталды.
Қазақстан Республикасы Ауылшаруашылық ғылымдар академиясы қазақ және орыс тілдерінде жарыққа шығарған «Биязы жүнді қарғалы қойлары» монографиясы Мыңжасар Әдекеновтің көп жылдық ғылыми-зерттеулері мен өндірістік жұмыстарының нәтижесі болып табылады. Аталмыш кітапта қазақтың құйрықты биязы жүнді қой тұқымын өсіру тарихы мен әдістері келтірілген, жаңа отандық биязы жүн-ді құйрықты қой тұқымының аймақтық қарғалы типін өсіру және жетілдіру бойынша көпжылдық зерттеулердің нәтижелері жинақталған. Қарғалы типті қойлардың өсімтал, асылтұқымды және биологиялық қасиеттерінің сипаттамасы, осы күнгі отардың құрылымы, іріктеу және негізгі селекцияланатын белгілер бойын-ша таңдау қағидалары, кейбір селекциялық-генетикалық параметрлері келтіріл-ген. Отарды ары қарай жетілдірудегі селекцияның жолдары мен әдістері көрсетілген, қарғалы типті қойларды өсірудегі экономикалық тиімділік сипатталған. Басылым қой өсіру селекциясымен айналысатын ғылыми қызметкерлерге, ЖОО студенттеріне, сондай-ақ ауыл шаруашылығы қызметкерлеріне арналған.
Конференция жұмысына Қарағанды облысының әкімі Нұрмұхамбет Әбдібе-ков, ҚР Ауылшаруашылық ғылымдар академиясының президенті, академик Ғани Қалиев, Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы, Білім және ғылым министрліктерінің, Ауылшаруашылық ғылымдар академиясының, «ҚазагроИнновация» АҚ, облыстық, аудандық әкімдіктердің, ғылыми-зерттеу институттары мен колледждердің, ауылшаруашылық, білім басқармаларының өкілдері, ғылым докторлары мен кандидаттары және еңбек ардагерлері қатысты.
Конференцияда ауыл шаруашылығы дамытудың қазіргі жағдайына және ауылға мамандарды дайындауға талдау жасалып, ұсыныстар айтылды. Конференцияда ауыл шаруашылығын дамыту және ауылға орта буын мамандарын дайындаудың өзекті бағыттары бойынша республикаға танымал ғалымдар баяндама жасады.
ҚР Ауылшаруашылық ғылымдар академиясының президенті, ҚР ҰҒА академигі, экономика ғылымдарының докторы, профессор Ғани Қалиев «Мемлекетаралық интеграция жағдайындағы Қазақстанның аграрлық саясаты» атты баяндамасында Еуропалық одаққа, Сыртқы сауда бірлестігіне ену жағдайында Қазақстанның аграрлық секторының мәселелері, сондай-ақ ауылшаруашылық өнім өнімділігінің артуы, жайылымдарды игеру туралы, ауылшаруашылық өндірісті қарқынды негізде тежеп тұрған факторлар жайында, материалдық, еңбек және өзге де ресурстарды тиімді пайдалану мәселелерін қозғады.
Мал шаруашылығы саласында ғылыми және инновациялық жетістіктер туралы Қазақ мал шаруашылығы және жем-шөп өндіру ҒЗИ бас директоры, ауылшаруашы-лық ғылымдарының докторы, профессор, ҚР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты Әбдірахман Омбаевтың баяндамасында айтылады.
Қойлардың отандық тұқымдарын дамытудың заманауи тенденциялары ҚР Ұлттық ғылым академиясының корреспондент-мүшесі, ҚР Еңбек сіңірген қайраткері, ауылшаруашылық ғылымдарының докторы, профессор Төлеухан Садықұловтың баяндамасында көтерілді.
Астық өңдеу саласының өзекті мәселелері Қазақ ауылшаруашылық өнімдерін өңдеу ғылыми-зерттеу институтының бас директоры, ауылшаруашылық ғылымдарының докторы, профессор Ғайни Сарбасованың «Қазақстанның Агроөнеркәсіп кешенінің астық өңдеу саласының өзекті мәселелері» атты баяндамасында қарастырылды.
Агроөнеркәсіп кешеніне қазіргі заман мамандарын дайындаудың негізгі басымдықтары туралы ауылшаруашылық ғылымдарының докторы, Сәкен Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университетінің профессоры Нұрлан Серекпаев баяндады.
Орталық Қазақстанның дамушы мал шаруашылығы үшін азықтық базаны жақсарту мүмкіндіктерін Қарағанды өсімдік шаруашылығы және селекциялау ғылыми-зерттеу институтының директоры, Қазақ ауылшаруашылық ғылымдар академиясының корреспондент-мүшесі, ауылшаруашылық ғылымдарының кандидаты Рашит Нұрғазиев ортаға салды.
Қарағанды агротехникалық колледжінің директоры Валерий Галунов баяндамасында мектеп – колледж – кәсіпорын сабақтастық шегінде кәсіптік бағдарлау, «Оқу-өндірістік шаруашылықтың» модельдері – студенттерді мақсатты түрде сала-лық оқыту, сондай-ақ әлеуметтік серіктестермен өзара тиімді ынтымақтастықты орнатуды қолға алу керектігін сөз етті.
Конференция барысында ҚР Президенті 11.02.2015 жылы жариялаған «Қазақстанда жасалған» акциясы бойынша «Аграрлық ғылым мен білім беру жетістіктері» атты көрме ұйымдастырылды. Мұнда отандық 6 ғылыми-зерттеу институты мен колледжінің ауылшаруашылық өнімдері, жобалары және макеттері көрсетілді.