Зергерлік – жылдар бойы тәжірибемен қалыптасатын бекзат өнер. Сондықтан бұл өнердің иелері – орта жасты еңсерген азаматтар. Ал біздің кейіпкеріміз, талантты зергер Мерхат Жұмаханов жиырмадан енді ғана асты. Бұл туралы Қамшы порталы Айқынға сілтеме жасай отырып хабарлайды.

Соған қарамастан, оның қолынан шық­қан қо­л­өнер бұйымдары Ресей, Қытай Түркия асып үлгеріпті. «Біз тек экспортқа ғана жұ­мыс істеп келдік, елде бізді көпшілік та­ни бермеуі мүмкін» деп түсіндіреді Мер­хат. Жаратылысынан сөзден істі тәуір кө­ретін жас жігіт әуел баста «зергерлікті кәсіп көзіне айналдырайын» деп ойламаған, тек хоб­би деп қараған. Ағайын-туыс, қалабер­д­і достарының тапсырысын орындау­мен ғана шектелген. Қолдарынан шыққан зер­гер­лік бұйымдарының елге танылмай жа­тып, «экспортталып кетуіне» де Қытай Ха­лық Республикасындағы туысқан­да­ры­ның үйіне қонаққа барған таныстарының бірі себеп болыпты. 
– Бәрі содан басталды. Содан ел-жұрт құ­лақтанып, Ресей мен Моңғолия қазақ­та­рынан сұраныс түсе бастаған. Содан бері тек экспортқа ғана жұмыс істейміз, – дейді Мерхат.
Үлкен өнер жолына енді қадам басқан жас жігіт өз қолынан шыққан туындыларды жарнамалауға әзірге дайын емес. Бәсекеден емес, эфирден немесе күнделікті басы­лым­дардан суретін көріп қалса, «қолды» болып ке­те ме» деп қорқады. Қазір қара базар­лар­да, дүкендерде сынамасы белгісіз күміс­тен жасалған, бағасы 2-3 мың теңгеден ас­пайтын көшірме бұйымдардан көз сүрі­не­ді. Ал Мерхаттың қолынан шыққан бұйым­дар, бірегей, таратып айтқанда, «эксклюзив». Жас жігіт көшірме дүние кө­бейген сайын оның құндылығы да төмен­дей береді деген ойда. Және өзінің талға­мы­на құрметпен қарайтындар екінің бі­рі­нің бойынан табылатын әшекейлерді са­тып алуға ықылас таныта қоймайтыны анық. Мысалы, Мақпал Жүнісова немесе Қарақат Әбділдиналардың әрбір сырға, алқа-жүзігі бірегейлігімен ерекшеленеді. 
– Біздің бір сырға-алқаны дайындап шы­ғуға 1 апта, кейде 2 апта кетеді. Егер тап­сырыс беруші қаласа, бір рет жасалған бұйым­ның баламасы болмайды, біз ол үл­гіге қайта оралмаймыз. Кейде тапсырыс берушінің қалауымен алтынмен аптауға тура келеді. Әрине, бұл оның бағасына әсер етеді. Тірлігімізде ілгерілеушілік бар. Осы­дан 3 жыл бұрын кішкентай ғана зергерлік ұста­хана арман еді. Оған да қол жетті, бір апта бұрын ғана Алматыдағы Арбаттан кіш­кентай дүңгіршек аштық. Клиенттер ал­ғашқыда бағасы қымбаттау екен деп ке­теді, бірақ көпшілігі айналып келіп сатып ала­ды. Енді өзіміз дайындаған бұйымдарды «Мер­хат» деген брендпен шығарғымыз келеді. Бұл өнімдерімізді көшірмеден қорғайды. Әлемде жекелеген тұлғалардың атымен аталатын зергерлік бұйымдар көп қой. Біз кімнен кембіз? «Шіркін, қазақтың осындай өнері мәңгілік болуы керек қой» деп кез келгеніміз армандаймыз. Әлемдік брендтердің қасынан қазақтың қолөнер бұйымдарын көргіміз келеді. Бұған жету оңай емес. Сондықтан қолда бармен шек­тел­мей, оны заманауи үлгілермен жетіл­ді­ріп отырсақ, ұтарымыз көп. Бірақ түп-негіз қазақы ою-өрнектен алыс кетпеу керек, – дейді Мерхат. 
Қолөнер, зергерлік өнер шыдамдылық­ты, төзімділікті қажетсінеді. Содан ба, ел ішінде зергер боламын деп талпынған жас­тар аз. Кешегі Дәркембай Шоқпарұлы, Тұр­сынбай Шаянов бастап кеткен ха­лықтық дәстүрді осы Мерхаттар ғана сақ­тап қалады. Оны сақтандырудың бірден-бір жолы – зергерлік, ұсталық, қолөнерге тәрбиелейтін орталықтар ашу. Қажет бол­са, мектеп бағдарламасына пән ретінде ен­гізіп, оқыту. Сонымен қатар зергерлік бұйымдардың мұражайын ашу. Қазір бізде мұндай бағыттағы мұражайлар жоқ. Неге ашпасқа? Үлкен мұражайларымыз бар. Бі­рақ зергерлік, қолөнер мұражайлары біздің елімізге өте керек. Біз қазақтың қолөнер ше­берлігін барша әлемге танытуымыз ке­рек. Ол үшін арнайы мұражай ашуымыз қа­жет.
– Қазақтың қолөнер туындылары өзге жұрт­тардың қолөнері туындыларынан ар­тық болмаса кем емес. Ендігі жерде бары­мыз­ды бағалап, сақтаудың қамын ойлас­тыр­ғанымыз абзал. Бүгінгі және келешек ұрпақ біліп, хабардар болып, осы өнердің жалғастығы, сабақтастығы үзілмесін десек, қо­лөнер мұражайлары өте керек. Ол мұра­жайлардың жанынан қолөнер шеберлігінің қыр-сырына үйрететін арнайы орталықтар ашылса, білікті ұсталар қызмет істесе, шә­кірт тәрбиелесе, ұлттық өнерді сақтау­дың бірден-бір жолы осы болар еді. Өнер – мәң­гілік. Бірақ оған тиісті дәрежеде мән бер­месек, ол мәңгілік болмай қалуы да әбден мүмкін. Туматаланттар болады. Бі­рақ олардың өнерге деген ықылысы бала ке­зінде-ақ басылып қалады. Қолөнерге де­ген халықтық қолдау болмаған соң, ата-ана­лардың басым көпшілігі балаларының да­рынын дер кезінде байқамайды. Байқап қал­са, бағытын өзгертіп жіберуге тыры­са­ды. Се­бебі көптің ұғымында зергерлік бәсі ба­­сым өнердің түрі. Ал бұдан кейін ол бала зер­­герлік өнерге мүлдем жуымай кетуі мүм­кін, – дейді Мерхат.