«Қазақстан-2050» Стра­те­гия­сы мен Ұлт жоспарында мемлекетіміздің бас­ты байлығы адамдар және олар­дың денсаулығы екендігі көрсетілген. Талас жоқ, тек дені сау ұлт қана өзінің алдына қойған мақсаттарын ойдағыдай орындап шыға алады. Әйтсе де, қайтерсіз кейбір факторлардың әсерінен темірдей денсаулыққа нұқ­сан келетін жайттар де болып тұрады. Сондай адам­дардың елеу­лі бір бөлігін рес­публиканың батыс өңіріндегі Азғыр және Капус­тин Яр полигондарынан зардап шеккендер құрайтыны да құпия емес.

Бұл тұрғыда аталған сынақ алаң­дарының табиғат пен қоршаған ортаға және адамдар денсаулығына тигізген залалын табаны күректей 20 жылға жуық уақыт бойы бақылап, зерттеп келген «Нарын» қоғамдық қозғалысының жетекшісі Кәкен Көбей­сіновтің алға тарт­қан дерек­теріне сүйенгіміз келеді. Ол кісінің мәлімдеуінше, бүгінгі күн­ге дейін полигондар маңайындағы жиыр­ма мың адам әртүрлі созылмалы ауруларға душар болған. 2500 бала кемтар күйінде туылған. Үш мыңға тарта адам мүгедектікке шалдыққан.

Бұл деректердің қай-қайсысы да ойландырмай, толғандырмай қоймайды. Сірә, мұндай жағдайда тек бір ғана ой­ланып, толғанумен іс бітпесе керек. Осы тұрғыда бұдан алты жыл бұ­рын республиканың батыс өңірінде оңалту орталығы салынып пайдалануға берілуі сол кезеңнің басты бір жаңалығы болғаны талассыз. Әрі сол бір жылдар­да жергілікті жерден көтерілген үнқосулар мен сұраныстарға және қоғамдық ой-пікірлерге қолдау көрсете білген Елба­сының тигізген шапағаты да ұмы­тыла қойған жоқ.

Соның нәтижесінде Ка­пус­тин Яр және Азғыр полигондарынан зардап шеккен тұрғындарды са­уықтыру бағытында жүз орындық оңалту орта­лығы бой көтерді. Осы тектес сауық­тыру құрылымының елімізде ешқандай баламасы жоқ екенін де айта кеткен жөн. Әрі үш қабатты зәулім ғимаратты белгілі бір облыс орталығында немесе елордасы – Астанада емес, поли­­­гон зардаптары неғұрлым көбірек байқа­­латын аймақтың бірі – Жаңақала жерінде салынуы да әділеттілікке бірша­ма жақындайды. Халықтық ұғым-түсінік пен бейресми түрде Қамыс-Самар елі атанып кеткен бұл мекенге аталған полигондар аймағына Бөкей орда, Жәнібек және Казталов аудандары да қашық емес. Сонымен бірге, ауылы аралас, қо­йы қоралас іргедегі Атырау облысына қатысты да осылай деуге болады. Яғ­ни, бұл арада аталған оңалту орта­лығы­ның облы­саралық маңызы бар десек қателес­пейміз.

– Бүгінде орталықта меди­циналық, психологиялық және әлеуметтік тұрғы­дан жоғары мемлекеттік стан­дарттарға сай кешенді көмек көрсетілуде. Мұнда оңалтудың барлық технологиясы мен әдістері енгізілген. Жоғары сапалы емге қоса біздің әрбір қызметкеріміздің ашық қабағы мен ілтипаты және жылы жүрегі емделу­шілердің тезірек сауығып кетуіне оң әсерін тигізуде, – дейді орталық директоры Қобыланды Бекенов.

Біз жоғарыда ракеталық полигондар­дан көбірек зардап шеккен және оның маңайында орналасқан аудандарды ата­ған едік. Бұған қосарымыз Батыс Қазақ­стан облыстық денсаулық сақтау басқармасы мен өңірдегі әлеуметтік және медициналық көмек көрсету ұйымдары департаменттерінің жетекшілері осы шалғай өңірлерге жиі атбасын бұрып қоғамдық тыңдаулар өткізуді тәжірибе мен дәстүрге айналдырғаны да атап ай­туға тұрарлықтай.

Осы кездесулерде ден­сау­лықты жақ­сарту мен сауықтыруға қатысты ел-жұртты толғандырып отыран мәселелер ортаға тасталады. Кейін осы қоғамдық тың­даулар кезінде айтылған ойлы пікір­лер мен ұсыныстар қорытылып, еленіп, екшеліп сала көшбасшылары ұстанатын басты қағидаға айналатынына да куә болып келеміз.

Тағы бір айтарымыз, Азғыр және Ка­пус­тин Яр сынақ алаңдары маңайында дүниеге келген денсаулығында ақауы бар балалар мен жеткіншектер де жазғы демалыс уақытында орталықта емдеу-сауықтыру курсынан өте алады. Осылай­ша олардың жаңа оқу жылына ем алып, дем алып кірі­суіне мол мүмкіндіктер жасалған. Ең бастысы, қарапайым тұрғындарға қолжетімді медициналық көмек көрсету 115 адамнан тұратын орта­лық­тың ұйымшыл ұжымының басты мақсаты болып қала бермек.

Дереккөз: "Егемен Қазақстан"