Мәжіліс депутаттары AMANAT фракциясынан Алматы облысының бюджетін қалпына келтіру үшін қосымша қаражат бөлуді ұсынады.

Алматы облысының бюджет қаражатының проблемаларын Жанарбек Әшімжанов бастаған AMANAT фракциясының депутаттары көтерді.

Мәжілісмендер Премьер-Министр Олжас Бектеновке берген сұрауында Алматы облысы республика өңірлері арасында халық саны бойынша Түркістаннан кейін екінші орында тұрғанын атап өтті. Бұл ретте олар Алматы облысының жергілікті бюджетінің орталыққа төмен дотациялық тәуелділігіне назар аударды.

«2023 жылы субвенция мөлшері 29% - или немесе 185 миллиард теңгені құрады, яғни шығыстардың 71% - ы өңірдің өз кірістері есебінен қаржыландырылады. Ал Түркістан облысында Орталық бюджетке тәуелділік 976,7 млрд теңгені (86,9%), меншікті кірістер – 147,5 млрд теңгені (13,1%) құрайды. Бұл бюджет шығыстарының тұрақтылығын ақтайтын нақты фактілер», - деді Жанарбек Әшімжанов.

Депутат өткен жылы Алматы облысының ҚазҰУ-да 45 млрд теңге сомасына салық алынбағанын атап өтті.

«Өздеріңіз білетіндей, Алматы облысында негізгі табыс көзі екі жүйе құраушы компанияның темекі өніміне акциздерден түсетін кірістер болып табылады (жалпы табыстың 45,6% үлесі). Олар Қазақстан мен таяу шет елдердің бүкіл нарығын қамтамасыз етеді. Тиісінше, кез келген қолайсыз форс-мажорлық жағдайлар облыстық бюджетті қаржыландыруға елеулі теріс әсер етеді. Осылайша, ішкі нарықта өнімді өткізу көлемінің төмендеуіне байланысты табыс тапшылығы 27 миллиард теңгені құрайды. Мұның себебі контрафактілік өнімдердің көп болуы және темекі шегушілердің электрондық темекіге ауысуы болып табылады», – деп толықтырды мәжілісмен.

Алматы облысы әкімдігінің бірнеше сауалдары бойынша және экономика және қаржы Министрлігінің қорытындылары негізінде 2023 жылғы желтоқсанда өңірге үкіметтік резервтен 28 млрд теңге бөлінді.

«1 қаңтардағы жағдай бойынша 17 миллиард теңге сомасындағы бюджеттік міндеттемелер төленбей қалды. Өңірдегі тұрақты жағдайды сақтау мақсатында ағымдағы жылдың жоспарлы қаражаты есебінен өткен жылғы берешекті өтеу туралы, оның ішінде қабылданған міндеттемелерді өтеу және азаматтық-құқықтық мәмілелер бойынша ерекшеліктерден қаражатты аудару туралы шешім қабылданды. Енді бұл шығындарды осы жылдың сәуір-мамыр айларында өтеу қажет», – деп түсіндірді депутат.

Ол Алматы облысында жергілікті салықтарды орындамаудың объективті жағдайлары бюджеттің ағымдағы үш жылының келесі екі жылында да қисынды түрде сақталатынын атап өтті. Алдын ала есептеулер бойынша ағымдағы жылға болжам жасауға жұмсалатын шығындар шамамен 40 миллиард теңгені құрайды.

«Айта кету керек, жалпы бюджет әлеуметтік бағдарланған, яғни жергілікті бюджеттің жалпы сомасының 64,2% - ы (438,6 млрд теңге) әлеуметтік салаға бағытталған. Бұл ретте 2024 жылы Мемлекет Басшысы қойған міндеттерді және өңірді дамыту бағдарламасында көзделген іс-шараларды шешу үшін әлеуметтік саланың ағымдағы шығыстарына 42 млрд теңге мөлшерінде қаржы тапшылығы бар. Бұдан басқа, Президент Жарлығын орындау мақсатында Қонаев қаласына көшуге байланысты облыс орталығы мен агломерацияны дамытудың кешенді жоспарларын іске асыру бойынша үлкен жұмыс күтілуде. Оған инженерлік, энергетикалық, әлеуметтік, жол және әкімшілік нысандарды салу қызметі кіреді», - деді Әшімжанов.

«Депутаттар өңірдегі ағымдағы жағдайға назар аударуды және 2023 жылы өтпелі қарыздарды өтеуге бағытталған биылғы қаражатты (16,7 млрд.) қалпына келтіруге жәрдемдесуді сұрайды.

Бұдан басқа, республикалық бюджетті нақтылау кезінде жергілікті тұрғындардың 2024-2025 жылдарға арналған кірістері болжамдарының орындалмауын ескеру, сондай – ақ облыстық бюджет балансына нысаналы трансферттер бөлу қажет», - деп қорытындылады мәжілісмен.