Қоғамдық бірлестік және олардың көшбасшылары дегенде әдетте бірден ойға оралатыны ортақ мақсаттың болуы немесе бір көзқарасты жандардың бірігуі деген ұғымның аясында шектеліп жатамыз.
Дегенмен, аталған сала көптеген дамыған мемлекеттердің гүлденуіне және олардың әрмен қарай тұрақты дамуына кепіл болып отырғанын назарда ұстауымыз тиіс. Бұл жөнінде Франция саяси қайраткері, Алексис де Токвиль өзінің 1835-1840 жылдар аралығында жарық көрген, «Америкадағы демократия» атты екі томдық кітабында, «Өзінің елге пайдасы мол іс-әрекет аясында идеясы бар бірнеше адам АҚШ-қа келетін болса, билік сол сәттен бастап осы салаға ұмтылысы бар жандарды сол адаммен ортақтастырады. Нәтижесінде, мұндай бірігулер елдегі әлеуметтік мәселелердің шешіміне себепкер бола отырып, әрмен қарай ол экономикалық және өзге де сала дамуына серпін береді» деген болатын. Бүгінде АҚШ-та мұндай бірлестіктердің саны 1,5 млн құрап отыр және олардың халыққа көрсететін қызметтері таңғаларлық, себебі, олар халықтың әлеуметтік мәселелерін шешіп қана қоймай оларға гуманитарлық көмектер көрсетіп отырады. Дегенмен, мұндай бірлестіктер қанша ортақ мақсатқа жұмылдырылғанымен олардың бағыттарын реттеп отыратын әрбір ұйымның өз көшбасшысы болары анық және ол өзгелерге үлгі бола алатындай, тактикалық шешім шығаруға қабілетті жан болуы тиіс. Себебі, мұндай ұйымдар өзгелердің санасына бірден-бір әсер етуші күш. Мәселен, XIX ғасырда Эндрю Карнеги Америка қоғамына арналған, ел территориясының барлық аумағында ашық кітапханалар салу жолында қор құрды және жүз жылдан кейін бұл бастаманы Бил Гейтс жалғастырды. Ол елде компьютермен жабдықталған интернет қолжетімділігі бар 1000 ашық кітапхананы ашуға қол жеткізді. Нәтижесінде, миллиондаған Америкалық азаматтардың жаңа мүмкіндіктермен ақпараттануына себепкер болды. Сондай-ақ Карнеги қорымен қатар ашылған, Брукинг институты елде
100 жылдан бері азаматтардың бастамаларын жүзеге асыру барысындағы еркіндігі аясында қызмет атқарып келеді. Сонымен қатар елдегі қоғамдық бірлестіктер Ұлттық сот ісін қадағалау, саяси талдау, экономикалық мәселелер сынды саяси мәселелермен айналысып, мемлекеттік органдардың көптеген функцияларына ие және олар тікелей азаматтардың санасына әсер ете отырып, тұрғындардың азаматтық жауапкершілігін арттырады. Сол себептен болар, қазіргі уақытта мұндай ұйымдардың қаржыландырылуы 52 % жеке азаматтардың қолдауымен жүзеге асырылады. Демек, көп жағдайда ел ішіндегі бастамалар жоғарыдан төменге емес, төменнен жоғарыға жүріп отырады. Нәтижесінде, мұндай қоғамдық іс-әрекетпен айналысу Америка қоғамында тұрақты тенденцияға айналған, мейлі ол коммерциялық бағыттың мүшесі болсын, мейлі ол мемлекеттік қызметкер болсын, ең бастысы, бір қауымдастықтың жанашыры қолдаушысы, демеушісі.
Бүгінде біздің елде де Үкіметтік емес секторда негізгі басымдықты құрайтын ұйымдар – қоғамдық бірлестіктер. Олар тіркелген барлық ұйымдардың 60 % ие болып отыр. Дегенмен, ел ішінде, әлі де жұмыс жасау жүйесі орнықпаған, қағаз жүзінде болғанмен, іс-жүзінде артта қалып жатқан ұйымдар басым. Сол себепті де, мұндай ұйымдар құзырына әлі де болса мемлекеттік органдардың кейбір функцияларын тапсыру қиындықтар тудырып отыр, осыған орай Мәдениет және спорт министрлігі тапсырысымен үшінші сектор қызметін мониторингілеу ісіне байланысты, мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс жүргізілу үстінде. Бұл алдағы уақытта ұйымдар қызметін жіті бақылау мен олардың ары қарай жұмысын жүйелендіруге серпін беретін болады. Алайда бүгінгі күнге дейін елімізде белсенді ұйымдар мен көшбасшылар жоқ деуге келмейді, мәселен, елдегі саяси мәселелердің шешіміне өз үлесін қосып жүрген қоғам қайраткері, «Серпін» әлеуметтік даму қоры жетекшісі – Мұрат Әбенұлы, Taiburyl ай сайынғы шәкіртақыны ұйымдастырушы қоғамдық бірлестігі және жастарға үлгі боларлық осы саладағы азамат Олжас Құдайбергенов, сондай-ақ елдегі үшінші сектор қызметінің жандануы үшін қызмет атқарып жүрген «Қазақстан Азаматтық Альянсы» басшысы, Нұрлан Ерімбетов, тұлғалар атап айтар болсақ біршама. Дегенмен, қоғамдық істермен айналысуды әрбіріміздің негізгі қызметіміз деп қарар болсақ, еліміздегі азаматтық жауапкершілік артары сөзсіз.
Дереккөз: Айқын-ақпарат
