Qazaqstan Damý banki Qazaqstannyń ekonomıkasyna jylyna 420 mlrd teńgeden kem emes qarjy quıýdy josparlap otyr dep habarlaıdy Qamshy.kz aqparat agenttigi.
Aıaqtalyp jatqan 2018 jyl Qazaqstannyń qarjy salasy úshin mańyzdy jańalyqqa toly boldy dep aıtýǵa bolady. Qazaqstannyń ekonomıkasyna eleýli úles qosqandardyń biri Qazaqstan Damý banki bolyp tabylady. Qazaqstannyń Damý Bankiniń (QDB) teńgemen kórsetilgen eýrooblıgasıalardyń eki tabysty shyǵarylymy bar halyqaralyq kapıtal naryqtaryna kirýi elimiz úshin eleýli oqıǵalardyń biri boldy. Osyǵan qatysty atalmysh banktiń vıse-tóraǵasy Dmıtrıı Babıchevtiń suhbaty oqyrman nazaryna usynamyz.
Halyqaralyq qarjy esebiniń jańa standarttary banktiń qyzmetine qalaı áser etti? Naqytylap aıtqanda, bul jaıt aktıvterdiń sapasyn baǵalaýǵa qalaı áser etti? Toǵyzynshy HQES-qa baılanysty birinshi jartyjyldyqta shyǵyn boldy ma?
Iá bank 2018 jyldyń alǵashqy kúninen bastap jańa standartqa kóshti. Biz 2017 jyldyń kóp ýaqytyn osy standartqa beıimdelip, úırenýge jumsaǵan bolatynbyz. Iaǵnı aldyn-ala daıyndyq boldy. Eń bastysy, bizdiń aktıvterimizdiń sapasy jańa standartqa kóshýden ózgergen joq. Provızıalardy baǵalaýǵa qatysty kózǵaras qana ózgerdi. Jańa standartótken tájirıbege ǵana emes, bıylǵy jylǵy josparlar men bolashaqqa qatysty aqparattarǵa negizdelgenin eskerý kerek.
Shynynda da, jyldyń alǵashqy jartysynda shyǵyn bolmady dep aıtsaq ótirik bolar. Alaıda bul shyǵyn 9-shy QEHS-qa kóshýmen baılanysty boldy. Qazaqstan Damý banki úshin paıda birinshi orynda emes. Alaıda, árıne mundaı kemshilikterdi bolǵyzbaýǵa tyrysý qajet.
9 QEHS-qa (17 mlrd. Teńgege) kóshkennen keıin paıda bolǵan provızıalardy esepteý shyǵyndarǵa alyp kelmedi jáne «nesıe portfelindegi provızıalar» kórsetkishine (10%) sáıkes kelmedi.
Jyldyń birinshi jartysynyń sońynda bul kórsetkish 6,29 paıyzdy qurady. Eger siz birinshi jartyjyldyqta salyq salynǵanǵa deıingi paıdaǵa qarasańyz, onda ol 1,9 mlrd. Teńgeni qurady, biraq salyqtan keıin onyń quny teris boldy. Bul qarjylyq eseptiliktiń jańa standarttaryna kóshýdiń nátıjesinde týyndaǵan, sonyń saldarynan bank qalyptastyrylǵan provızıalardyń kópshiligin alyp tastaýǵa bolmaıdy jáne sonyń saldarynan kóp salyq tóleýge májbúr bolady.
Jyldyń sońyna deıin qandaı josparlar kútip tur?
Jospar boıynsha jyl sońyna deıin bizdi jaqsy jańalyqtar kútip turǵanyna senemiz. Biraq jaqyn arada aýdıtorlarmen QEHS 9-ǵa aýysýǵa qatysty keıbir máseleler men suraqtardy talqylaıtyn bolamyz. Aýdıtorlar úshin bul buryn sońdy bolmaǵan jańa alańaıta ketýimiz kerek. Rejımderge qatysty bizde tolyq túsinistik bar dep aıta alamyn. Sonymen birge biz biz Salyqkodeksiniń keıbir normalaryn ózgertýge baılanysty ulttyq ekonomıka jáne qarjy mınıstrlikterimen birge jumys isteýdemiz.
Aldaǵy jyldary teńgedegi uzaq merzimdi aqsha qarajatyn tartý boıynsha banktiń qandaı josparlary bar? QDB-nyń shıkizattyq emes ekonomıkany qarjylandyrý josparlaryn eskere otyryp, teńgemen ótimdilik jetispeýshiligin kútesiz be?
Biz jobalyq qarjylandyrý josparlary negizinde ótimdilik pýlyn qalyptastyrdyq. Biz qazir yl saıyn 420 mlrd eńgeden kem bolmaıtyn nesıe berýdi josparǵa engizgeli otyrmyz. Árıne, mundaı kólemdi jumys úshin naryqta ótimdilikti de arttyrý qajet. Sonymen birge qazir bizge mundaı ótimdilikti ÚIIDMB jáne «Nurly jol» memlekettik baǵdarlamalary aıasynda respýblıkalyq búdjetten bizge jetkizetinin túsiný óte-móte mańyzdy bolyp tabylady. Al ekinshi bóligi bul – saýdadan túsetin qarajat. Qazaqstan Damý banki bizdiń elimizdegi bedeldi, abyroıly bank ekenin eskersek, bul sala boıynsha bizde aıtarlyqtaı másele týyndaı qoımaıdy. Banktiń halyqaralyq saýdada aıtarlyqtaı máselesi joq dep senimmen aıta alamyn. Sondaı-aq Qazaqstan Damý banki birqatar halyqaralyq qarjy uıymdarymen yntymaqtastyq týraly memarandýmdarǵa qol qoıdy.
QDB-nyń ınvestısıalyq portfeliniń mólsheri, onyń sapasy, valútalyq qurylymy qandaı?
Jyldyń alǵashqy jartyjyldyǵyndaǵy jaǵdaı boıynsha Qazaqstan Damý bankiniń ınvestısıalyq portfeli 403 mlrd teńgeni qurady. Bul 50-den 50 teńgege deıin jáne valútalyq aktıvterden turady. 194 mlrd teńge bolsa respýblıkalyq búdjetten alynǵan teńgemen ótimdilik. Sonymen qatar, jergilikti naryqtan aqsha bar. Bul maqsatqa jetetin barlyq qarajattar GPIIR jáne «Nurly jol» memlekettik baǵdarlamalaryn iske asyrýǵa jumsalady. Bul qarajattyń negizgi bóligi Ulttyq Banktegi korespondenttik shottarda ornalastyrylǵan, jáne shyn mánisinde biz bul qarajatty tek jobalarymyzdy qarjylandyrý úshin ǵana paıdalanamyz.
2022 jyly bizdiń eýrooblıgasıalarymyzdyń óteý merzimi bastalady. Bul soma shamamen 1 mlrd 267 mln AQSH dollaryn quraıdy, al bolashaqtaǵy mindettemelerdi óteý úshin ótimdilikti jınaqtaımyz. Jalpy, bizde joǵary sapaly jáne ótimdi portfel bar. Bul, negizinen, BBB- dan A-ǵa deıingi ınvestısıalyq baǵalary bar baǵaly qaǵazdar.
Qazaqstannyń Damý banki AQ 2001 jyly qurylǵan Qazaqstan ekonomıkasynyń shıkizattyq emes jáne ınfraqurylymdyq sektorlaryn jańǵyrtý jáne damytý boıynsha ulttyq ınstıtýty bolyp tabylady. Negizgi qyzmet túrleri: óndiristik ınfraqurylymdy jáne óńdeý ónerkásibin damytý, el ekonomıkasyna syrtqy jáne ishki ınvestısıalardy tartý jáne tartý.
QDB ındýstrıalyq-ınnovasıalyq damýdyń memlekettik baǵdarlamalarynyń iri ınvestısıalyq operatorlarynyń biri bolyp tabylady. BRK «Báıterek» ulttyq basqarýshy holdıńi »AQ-nyń múshesi bolyp tabylady.
