Qytaı Qazaqstannyń kólik ınfraqurylymyndaǵy iri ınvestor bolyp tabylady dep jazady Qamshy.kz aqparat agenttigi. 2018 jyldyń birinshi jartysynyń aıaǵynda salaǵa barlyq ınvestısıalyq aǵymdardyń 31,2% -y qytaılyq ınvestorlar tarapynan qalyptasty
2018-2019 jyldary jalpy somasy 4,4 mlrd AQSH dollary bolatyn 11 qazaqstan-qytaılyq joba júzege asyrylatyn bolady.
2018 jyldyń birinshi jartysynyń sońynda qytaılyq ınvestorlardyń ınvestısıalarynyń kólemi 15,6 mlrd dollardy qurady, bul ótken jylmen salystyrǵanda 14,8 mlrd. Sońǵy úsh jylda QHR ınvestısıalyq aǵymdarynyń jelilik ósýi 6,6% deıin ósti.
Indýstrıa segmentinde qytaılyq ınvestorlar úshin eń tartymdy sektorlar: taý-ken óndirý ónerkásibi (2,6 mlrd. AQSH dollary), qarjy jáne saqtandyrý qyzmeti (2,2 mlrd AQSH dollary), qurylys (2,1 mlrd. $ 1 mlrd) jáne óńdeý ónerkásibi (2,1 mlrd. AQSH dollary), bul kóterme jáne bólshek saýdaǵa (833,1 mln. dollar) aýysty. TOP-5 salalarynyń úlesi barlyq qytaılyq ınvestısıalardyń 88,9% (14 mlrd. AQSH dollary) qurady (2014 jyly - 68,4%).
Qazaqstandyq-qytaılyq ınvestısıalyq jobalardyń jalpy sany 51-ge jetti, jınaqtalǵan ınvestısıa 27 mlrd dollardan asady. 2018-2019 jyldary taǵy 11 jobany iske asyrý 4,4 mıllıard dollardan astam ınvestısıadan bastalady. Bul jobalardy júzege asyrý 20 myńǵa jýyq jańa turaqty jumys oryndaryn qurýǵa múmkindik beredi.
Ortalyq joba - «Belbeý jáne jol», onyń aıasynda birneshe iri ınfraqurylymdyq jobalar 5 jyl ishinde paıdalanýǵa berildi: Lánúngan porty; Qytaımen shekarasynda «Horgos - Shyǵys qaqpasy» qurǵaq porty; Kaspıı teńizindegi Aqtaý porty; Qazaqstan-Túrikmenstan-Iran jańa temirjol dálizi jalpy uzyndyǵy 900 km, Ortalyq Azıa elderin baılanystyratyn Parsy shyǵanaǵymen jáne ońtústik Irandaǵy Bandar-Abbas portymen; sondaı-aq Batys Eýropa - Batys Qytaı halyqaralyq tranzıttik dálizi, onyń bir bóligi Qazaqstan arqyly ótedi. Qytaı kompanıalarynyń qatysýymen «Jol» baǵdarlamasy aıasynda 80-nen astam saýda-ekonomıkalyq yntymaqtastyq aımaǵy quryldy, 200 myńnan astam jumys orny quryldy.
Qarjy sektoryn ıntegrasıalaý esebinen naryqtardyń jahandanýy da arta túsýde. Astana jáne onyń qarjy ortalyǵy halyqaralyq ınvestorlardyń ınvestısıalyq qyzmetin nyǵaıtady.
Qytaı - Qazaqstannyń kapıtal naryǵyn damytýǵa belsendi qatysýdyń jarqyn mysaly. 2018 jyly qarjylyq hab negizinde 5 memorandým men kelisimge qol qoıyldy (onyń ishinde 2016-2018 jyldarǵa arnalǵan 13), onyń basty maqsaty joǵary sapaly qyzmet kórsetý jáne jańa qarjylyq qyzmetterdi damytý úshin transshekaralyq bıznesti damytý.
Búkilálemdik banktiń bıznesin júrgizýdiń qarapaıymdylyǵy - búkil álemdegi elderdiń bıznes baǵdarlanýyn baǵalaıtyn mańyzdy kórsetkish. Reıtıńtiń 2019 jylǵy qorytyndysy boıynsha Qazaqstan segiz pozısıaǵa kóterilip, 2018 jyly 36-oryndy ıelenip, aımaqtaǵy eń jaqsy bıznes elge aınaldy. EEO-nyń eń jaqyn kórshileri 31-den 70-shi orynǵa deıin dálizde ornalasqan. Óz kezeginde, Qytaı 4 oryndy ıelendi (2018 jyly - 5-shi oryn).
Naryqtardy jahandandyrý qarjylyq sektordy biriktirý esebinen de kúsheıe túsken. Astana men onyń qarjylyq ortalyǵy halyqaralyq ınvestorlardyń ınvestısıalyq belsendiligin de shoǵyrlandyrýda. Qytaı – qazaqstandyq kapıtal naryǵyn damytýǵa belsendi qatysýshynyń jarqyn aıǵaǵy. 2018 jyly qarjylyq hab bazasynda 5 memorandým men kelisim-sharttarǵa qol qoıylǵan (2016-2018 jyldary barlyǵy – 13), basty maqsat – joǵary sapaly servısti qamtamasyz etetin transshekaralyq bıznesti damytý jáne jańa qarjylyq qyzmetterdi iske qosý.
Bul rette myna bir mańyzdy máseleni de aıta ketken oryndy. Dúnıejúzilik banktiń bıznesti jeńil júrgizý reıtıńi – búkil álem elderiniń bıznes-baǵyttaryn baǵalaıtyn synı kórsetkish. Qazaqstan reıtıńtiń 2019 jylǵa arnalǵan kórsetkishteri boıynsha 8 aıqyndamaǵa kóterilip, bıznes júrgizý boıynsha aımaqtaǵy eń úzdik el atanyp, 28-inshi orynǵa (2018 jyly – 36-shy) jaıǵasqan. EAEK-tegi eń jaqyn kórshileri 31-den 70-inshi oryndarǵa deıingi dálizge ornalasypty. Qytaı óz kezeginde 4-oryn (2018 jyly – 5-shi) alypty.
Qazaqstan men Qytaıdyń syrtqy saýda aınalymy 9 aıdyń qorytyndysy boıynsha 2018 jyly 8,2 mlrd AQSH dollaryn (bir jyl buryn – 7,4 mlrd. AQSH doll) quraǵan. Qytaı – Qazaqstannyń mańyzdy áriptesteriniń biri: QHR-men saýda aınalymynyń úlesi jıyntyq kólemniń (68,2 mlrd AQSH doll.) 12,1%-yn quraıdy.
