Бүгінде Қызылорда облысы еліміздің 90 пайызын күрішпен қамтамасыз етуде. Облыстағы ауыл шаруашылығы жағдайының нәтижесі жоғары деңгейде.
Сыр диқандары ел қамбасына 423 мың тонна астық құйып, қатарынан үш жыл жоғары көрсеткішке қол жеткізді.
Мұндай оң нәтиже көрсетудің негізгі жолдары бар. Біріншіден, агротехникалық талаптарға сәйкес, егіс жоғарғы технологияларды пайдалану негізінде орналастырылған. Заманауи техникалармен жер тегістеліп, барлық жағдай жасалған. Сыр маржанын жинаудан көш басында жүретін ауданның күріш егуде суды үнемді пайдалануға мүмкіндік беретін инновациялық агротехникаларды қолданғанын ерекше атап өту керек. Аудан алдында бәсекеге қабілетті нарықта өтімді тауарларды өндіру міндеті де тұр.
Ырысты да күрішті Сырдария ауданының шаруашылық құрылымдары биыл 19 мыңнан астам гектарға күріш егіп, әр гектардан 55 центнерден өнім алды. Нәтижесінде, аудан тарихында бірінші рет қамбаға барлығы 1 млн 88 мың центнер алтын дән құйылды. Жыл қорытындысы бойынша Сырдария ауданы облыста «Егін шаруашылығы бойынша озат аудан» аталымымен марапатталды. «Мағжан және К» шаруашылығы жүлделі 1-ші дәрежелі дипломмен марапатталып, үздік атанды. Бұл шаруашылық егілген екі мыңға жуық гектар күріштен 79 центнерден өнім жинады.«Қызылдихан» шаруа қожалығының бригадирі Сәрсенбай Қожанов бригада бойынша күріштің әр гектарынан 89,5 центнер өнім жинап, озат өндіріс бригадирі, «Мәді Қажы» шаруашылығының күріш өсірушісі Жәнібек Ыбыраев өзіне бекітілген 30 гектар күріштен 102 центнерден өнім алып, облыстың озат күріш өсірушісі атанды. Бұдан бөлек, І дәрежелі дипломмен «Мағжан и К» ЖШС төрағасы Ералиев Дархан, ІІ дәрежелі дипломмен «Шаған Жер» ЖШС төрағасы Қадыров Бердібек, Озат шаруа қожалығы І дәрежелі дипломымен «Қызылдихан» шаруа қожалығының төрағасы Құлбаев Алданберген, ІІ дәрежелі дипломмен «Ақжарма-2» шаруа қожалығының төрағасы Бисенов Марат, аудан бойынша егін шаруашылығының өнімдерін қайта өңдеу озат шаруашылық номинациясы бойынша І дәрежелі дипломымен «Ақжарма и К» шаруа қожалығының төрағасы Нұрсейітов Қайрат марапатталды. «Үздік бригадир» аталымы бойынша «Мағжан и К» ЖШС бригадирі Мейірманов Жарқынбек, «БАҚ» шаруа қожалығының үздік механизаторы Мықбаев Әлібек марапатталды.
Іңкәрдария ауылындағы «Қарақасқа» учаскесінің 400 гектар егістік жері ауыл тұрғындарының үлесіне қайтарылды. Осы жерге аудандағы «Ақжарма и К» шаруа қожалығы күріш егіп, егіннен мол өнім алды. Сондай-ақ өзге ауыл шаруашылығы дақылдарынан межелі өнім алынды. Келесі жылдың егісі үшін қажетті тұқым құйылып, төрт түлік малдың қысқа қажетті азығы жиналды. Төрт мыңнан астам гектар жоңышқа дақылынан, тоғыз мыңға жуық тонна мал азығы дайындалды. Орта есеппен әр гектардан 19 центнерден өнім алынса, қосымша егілген 450 гектар жаздық бидайдан 16 центнерден өнім алынды.
Сырдария ауданы бойынша биыл отыз мыңға жуық гектарға ауыл шаруашылығы дақылдары егілді. Оның ішінде күріш – 19755, жаздық бидай – 450, мақсары – 350, ескі жоңышқа – 6065, жоңышқа – 2346 гектарға және 792 алқапқа картоп, көкөніс, бақша дақылдары егілді.
Шаруашылыққа қажет көлік паркін толықтыру мақсатында «КазАгроҚаржы» акционерлік қоғамы арқылы жаңадан 47 ауылшаруашылық техникалары алынды. Аудандағы шаруашылық құрылымдарына егілген ауыл шаруашылығы дақылдарына бюджеттен бөлінген 694 млн теңгеден астам субсидия игерілді.
Сырдария ауданы бойынша азық-түлік өнімдерінің бағасын тұрақтандыру мақсатында аудан әкімінің әр аптаның сенбі күндері аудан орталығында жәрмеңке ұйымдастыру жөнінде іс-шарасы бекітілген. Осыған байланысты аудан орталығындағы «Коммуналдық базарда» төрт рет жәрмеңке үйымдастырылып, құны 13 млн теңгеден астам базар бағасынан 15-20 пайыз төмен бағамен сауда жасалды. Азық-түлік өнімдері бағасының қолжетімділігін қамтамасыз етуді бақылау мақсатында аудан орталығында аудан бойынша 17 қазанда «Алтын күз» мерекесіне орай ауыл шаруашылығы өнімдерінің жәрмеңкесі ұйымдастырылды. Кезекті жәрмеңкелер «Абай» мен «Алиакбаров» көшесінің бойында өтуде. Оған барлық елді мекендерден 80 көлікпен 12 млн теңгеден астам ауыл шаруашылығы өнімдері сатылымға түсіп, базар бағасынан 15-20 пайыз төмен қолжетімді бағада сауда жасалды.
Мал шаруашылығының жағдайы да жаман емес. Ресми мәліметтерге сүйенсек, ауданда барлық шаруашылық санаттарында төрт түлік мал басы отыз мыңға жуық ірі қара, 14 мыңнан астам қой, 10 мыңнан астам ешкі, 11 мыңнан астам жылқы, мыңға жуық түйе, 6 мыңнан асатын құс өсірілуде. Асыл тұқымды мал шаруашылығын дамытуға бөлінген 34 млн теңгеден астам, мал шаруашылығы өнімінің өнімділігі мен сапасын арттыруға бөлінген 18 млн теңгеден асатын субсидия игерілді. Мемлекеттік «Сыбаға», «Құлан», «Алтын асық» бағдарламалары бойынша мал шаруашылығын дамытуға жыл сайын қомақты қаржы бөлінуде. Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру бойынша ет – 104, сүт өндірісі – 102 және жұмыртқа 112 пайызға ұлғайды. Ауданда асыл тұқымды мал шаруашылығын дамыту үшін 34 млн теңге және мал шаруашылығы өнімінің сапасын арттыру бағытында 19 млн теңге субсидия игерілді. «Сыбаға» бағдарламасы бойынша биыл 320 бас ірі қара мен «Алтын асық» бағдарламасына сәйкес 470 бас асыл тұқымды қой сатып алынды. «Құлан» бағдарламасы бойынша 145 бас жылқы малдары сатып алынып, биылғы көрсеткіш 133 пайызға орындалды.
«Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасының бірінші бағыты «Өндірістік инфрақұрылымды дамыту» бойынша Нағи Ілиясов ауылындағы «Абзал және К» серіктестігінің астық қырманына баратын 2,7 шақырым жолды жөндеу мәселесі бойынша құжаттары облыстық-аймақтық үйлестіру кеңесінде мақұлданды. Қазіргі таңда жобаны қаржыландыру басталды. Аймақта облыс әкімінің қолдауымен елді мекендерде өз кәсібін ашып жетілдіруге 1 миллион теңгеге дейін қайтарымсыз грантпен қаржыландыру мақсатында «Ақниет» бағдарламасы жұмыс істеп келеді. «Ақниет» бағдарламасына үш жыл мерзім ішінде 900-ге жуық аудан тұрғыны қатысып, 85 адам 37 миллион теңгенің қайтарымсыз грантын жеңіп алды. Ірі қара малды бордақылау алаңдарын кеңейту, санын көбейту мақсатында «Шаған Жер» ЖШС 1 миллиард 170 миллион теңге тұратын 3000 басқа арналған мал бордақылау алаңын салу жобасы жұмысы басталып кетті. Жобаны «ҚазАгро» акционерлік қоғамы бекітті. Мал бордақылау алаңы шаруа қожалығының 30 гектар жеріне орналасады. Алаңның айналасындағы 750 гектар жер инженерлік жүйеге келтіріліп, онда жүгері, жоңышқа, бидай егіледі. Мал азығы дайындалып, жемшөппен толық қамтамасыз етілетін болады. Алдағы уақытта шаруашылық тарапынан мал сою алаңын салу және ет өнімдерін өндіру бойынша жоба дайындалуда. Аталған жоба бойынша материалдық-техникалық жабдықтар – мұздатқыш, ет өңдейтін кіші зауыт, шұжық, қалбырдағы ет шығаратын жабдықтар шаруа қожалықтың өз есебінен алынады деп жоспарлануда. Өндірілетін ет өнімдері Қызылорда, Байқоңыр, Алматы қалаларының нарығына шығарылып, көрші Ресей, Өзбекстанға экспортталатын болады. Сондай-ақ Қызылорда қаласындағы «Қызылорда ет-сүт өңдеу орталығы» ЖШС ынтымақтасып жұмыс істеу қолға алынды. Бұл жоба бойынша тамыз айынан бастап қаржыландыру да басталып кетті.
Дереккөз: Айқын-ақпарат