Достық үйінде «Қазақстан халқы Ассамблеясына – 20 жыл» акциясы аясында өткен «Бір шаңырақ астында» фестивалінде облыста тұратын белорус ағайындардың ұлттық құндылықтары паш етілді. Біз «Радзіма» белорус этномәдени бірлестігінің төрайымы Мария ТАТАРЕНКОНЫ осында кездестіріп, татулық пен достықтың бірегей институты саналатын Ассамблеяның қоғамдағы орны, этномәдени бірлестіктердің ұлттар мен ұлыстарды ортақ мақсатқа жұмылдырудағы рөлі төңірегінде әңгімелескен едік.

– Мария Петровна, «Радзіма» сөзі «Отан» деген қасиетті де қастерлі ұғым­ды білдіреді екен. Қазақстанды өз тағдырымен байланыст­ыратын белорус ағайындар ұлттық құн­ды­лықтарын қаншалықты меңгерген?

– Белорус халқының тамыры тереңнен басталатынын ұғындырудың жастар үшін маңызы зор. Өйткені, аға ұрпақ өз тілін, мәдениетін, салт-дәс­түрін, әдет-ғұрпын білгенімен, кейінгі буын арасында осы бір жарас­ты сабақтастықтың үзіліп қалғаны үл­кен алаңдаушылық тудыратыны жасырын емес. Кез келген елдің қуаты – халқының бірлігінде, түсіністік тіні – бір шаңырақ астында топтасуында десек, ширек ғасырға жуық уақыт бедерінде мәңгілік Отанымыздың мызғымас негізі қаланып, әлемдік қоғамдастық тарапынан мойындал­ды. Ортақ үйімізде азаматтық ты­ныш­тық, саяси тұрақтылық самал жел­дей есіп, сүйіспеншілік сезімі ор­нықты. Түпкі мақсат – бәрімізді бір арнаға тоғыстырып, жігерлене ең­бек етуге ұмтылдырды. Төрткүл дү­ние­ні қаржылық дағдарыстар жайлап, әлеуметтік қайшылықтар дендеп жатқанда, этностық төзімділікті сақтаудың маңызы қаншалықты екені айтпаса да түсінікті. Осы тұрғыдан ал­ғанда, өзара сыйластық пен сенімге не­гіз­делген Қазақстанның таңдап ал­ған стратегиялық бағыты айқын. Ежелгі қазақ жерінде орныққан барлық этнос өкілдері еліміздің болашағына деген ерен жауапкершілікті жақсы сезінеді.

Ата-бабаларымыз поляк, литван, украин, орыс, еврей секілді ха­­­лық­­тардың озық құндылықтарын бойларына талғаммен сіңіре білген. ХVI ға­сыр­дың екінші жартысынан бастап өзіндік мәдениетін қалыптастырып, ұлттық ерекшеліктерімен даралан­ған. Қазақстандағы қандастарымыз не­гізі­нен солтүстік өңірлерді мекен­дейді. Облыста бүгінде 6 мыңдай белорус тіркелген. Біз этносаралық бей­біт өмір еліміздің басты байлығы еке­нін жақсы түсінеміз. Елбасымыздың сая­са­ты кең-байтақ Отанымызда бір үйдің бала­сындай, бір қолдың сала­­сындай тату-тәтті тірлік кеш­іп отыр­­ған жүзден астам ұлыстың те­пе-теңдігін қамтамасыз етуге, тілі­не, діліне қарамастан, тұрақты дамуын ілгерілетуге бағытталған. Этно­мә­де­ни бірлестік мүшелерінің қай-қайсысының болсын ой-пікірлері осыған саяды.

Жақында Достық үйінде ұйым­дастырылған «Этносаралық жә­не кон­фессияаралық келісім – Қазақ­­станның тұрақты дамуының ке­пілі» ат­ты дөңгелек үстелде Елбасымыз тарапынан ел тыныштығын сақтаудағы маңызды қадамдардың атқарылып жат­қаны, соның бір мысалына Мәс­кеудегі М.В.Ломоносов атындағы уни­верситет профессорларының сабақ жүйесіне «Н.Назарбаев – ұлтаралық келісімнің қазақстандық моделі» де­ген арнайы курстың енгізіл­гені келтірілді. Сонымен қатар, Тәуел­сіз­­дік алған кезеңде елімізде ұлттық кикілжің-шиеленістердің орын ал­мағаны, оның бір төркіні көпұлтты мем­лекет­те түсінікті үнқатысу мен қа­рым-қатынастың орнағанына келіп тірелетіні атап көрсетілді.

– Биыл Қазақстан халқы Ас­самб­леясының 20 жылдығы облыс­та да кеңінен атап өтіліп, одан әрі жал­­­ғасын тауып келеді. Оған Ел­ба­сының арнайы Жарлығы зор ық­­­пал жасағаны мәлім. Сіз өмірі­міздің құрамдас бөлігі іспеттес саяси құрылымның этнос­тық төзімділікті сақ­таудағы рөлін қалай бағалар еді­ңіз?

– Сауалға оралмас бұрын сіздер­мен бір жаңалықты бөлісейін. Таяуда облыс орталығындағы №17 ұлттық жаңғырту мектебінде белорус сыныбы ашылды. Отау тіккеніне 17 жыл толған мектеп-кешеннің іс-тәжі­ри­бесі бай. Мұнда он этностың балалары өз тілдерінде дәріс алып, халқының мәдениеті, тарихы жайлы жан-жақты мағлұматтарға қанығады. М.Жұмабаев ауданында «Белая Русь», Қызылжар ауданында «Калі ласка» атты екі бөлімшеміз жұмыс істейтінін айта кеткен жөн.

Президентіміз Қазақстан хал­қы Ассамблеясының ХХII сессия­сында сөйлеген сөзінде саяси құры­лымның мерейтойы республика тұр­ғындарының мызғымас бірлігі мен Ұлы Отанға деген сүйіспеншілігін ұлықтайтын жыл екенін атап көр­се­те келіп, ұлттық рухтың басты көзі – ор­­тақ рухани-адамгершілік құн­дылықтар негізінде халық бірлігін қалыптастыру, этносаралық қатынас­тар саласын саясаттандыруға жол бермеу, өскелең ұрпақты патриот­тық тәрбиелеуге ерекше назар аудару секілді іргелі міндеттер қойған болатын. Облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясы құрылғаннан бері бірлік қағидасын басты ұстаным еткен.

Елбасының: «Бақыт бағалай біл­ген­нің ғана басында тұрады. Ең асыл қазынамыз – бірлігімізді көз­дің қарашығындай сақтай білсек, бар­­лық асулардан асамыз», деген талабын мүлтіксіз орындап, алтын шаңырағымызды асқақтата түсуге зор үлес қосуды алғышарт санайды. Қазіргі таңда оның құрамында Петропавл қаласында – 25, аудандарда жүзден астам этномәдени ұйымдар тұрақты жұмыс істейді. Ассамблея Төрағасының тапсырмасына сәйкес, былтыр құрылған «Қоғамдық келісім» мемлекеттік ме­ке­месі олардың қыз­метіне ғылыми, талдамалық қолдау көрсетіп, мәдени-бұқаралық шара­ларға ұйытқы болып келеді.

Біз бірлестіктің негізгі бағыттары – ана тілін меңгеру, этностық салт-дәс­түрлерді үйрену, мерекелер мен маңызды оқиғаларға арналған іс-шараларды ұйымдастыру барысында әркез облыстық Ассамблеямен бірлесе қызмет атқарамыз. Аймақта жұмыс сапарымен болған Беларусь Республикасының Төтенше және өкілетті елшісі Анатолий Ничкасовпен өткен кездесуде жастарымыз екі мемлекет арасындағы экономикалық, мәдени байланыстар туралы жаңалық­тарға қанықты. Беларусь өнімі көп­те­ген елдерге экспортталатынын, сырт­­қы тауар айналымы артып келе жат­қанын білді. Бұл мемлекет пен облыс арасындағы тауар айналымы 23,8 миллионды құраған. Облыстың ауыл шаруашылығы еңбеккерлері Бе­ларусьтен түрлі техникалар жет­кізеді. Олар астықты өлкенің сапалы ризығын сатып алуға ықыласты.

Мемлекет басшысы «100 нақ­ты қадам» Ұлт жоспары­ның 86-қа­да­мын­да Қазақстан халқы Ассамблеясының «Үлкен ел – үлкен отбасы» кең кө­лем­­ді жобасын әзірлеу және жүзеге асыру арқылы қазақстандықтардың біртектілігін нығайту және азаматтық қоғамның бүтіндігін қалыптастырудың маңыз­ды­лығын атап өткен болатын. Бүгінде Қазақстанның саяси жүйесі­нің маңызды бір буынына айналып, қазақстандықтардың мүддесін бір арнаға тоғыстыра білген, ұлттық тегіне қарамастан, барлық азаматтардың құқықтары мен еркіндіктерінің сақ­тал­уын қамтамасыз еткен бірегей институттың қоғамдағы ұлтаралық, этносаралық тұрақтандырушылық және топтастырушылық рөлі артпаса, кемімек емес.

Дереккөз: Егемен Қазақстан