Жақында Youtube әлеуметтік желісінде ҚР Мәдениет және спорт  министрі Арыстанбек Мұхамедиұлының «Қазақ елі» кино картинасы  авторларымен кездесуі барысындағы әңгімесінің  аудиожазба нұсқасы  жарық көрді. Министр мырзаның түсірілім жетекшілерімен әңгімесін тыңдап отырып мәселенің ушығып кеткенін  аңғаруға болады.

Аталмыш аудиожазбаны әлеуметтік желіге  «John Smith» атты қолданушы жүктеген, деп жазады http://newtimes.kz  порталы. Аудиожазбаның әлеуметтік желідегі мазмұнында бұл – киножобаның мәселелері бойынша кеңесу үстінде түсірілген дейді,  - Радиоточка.

Әңгіменің ауанына қарасақ, даулы талқы осыған дейін қоғамдық ортада қызу пікір-таласқа түскен,  Қазақ хандығынының  550 жылдығына арналып түсіріліп жатқан «Қазақ елі» атты кино картинаның төңірегінде болcа керек.
«Қазақфильм» басшылары министр мырзаға қаржының жеткіліксіз екенін айтып, қаржылық құжаттардың әлі күнге дейін дайын еместігін, үлкен қаражаттардың неліктен киностудияның маңынан өтіп кететінін айтып шағымданады. Ал Мәдениет және спорт министрі  Арыстанбек Мұамәдиұлы өзіне дат айта келгендерді жұбатқан сыңай танытып, «журналистерді жинаңдар да пресс-конференция өткізіңдер. Сонда осы проблемаларыңды айтыңдар. БАҚ арқылы халыққа да, басшылыққа да  жеткізіңдер»,- дейді.

Осыған дейін Мәдениет министрлігі Қазақ хандығының 550 жылдығына арналған «Қазақ елі» 10 сериалы көркем фильмнің жарық көретінін айтқан болатын. Оның бюджеті 1 млрд 125 млн теңгені құраған.  Алайда, қаржы тапшылығынан сериалдың түсірілімі шілде айынан тамыз, қыркүйек айларына шегерілген. Десе де, фильм авторлары сериалдың тұсаукесерін 16 желтоқсанға жоспарлаған.

«Радиоточка» Министр мырзаның  «Қазақфильм» басшыларымен арасында болған әңгіменің аудиожазбасын ұснып отыр. «Қамшы» порталы орыс тіліндегі сұхбаттың мемлекеттік тілдегі нұсқасын ұсынады.

Министр: «Қазақ елі» үшін 1 млдр 125 млн теңге бөлінген. Кейін біз «Қазақфильмнің» бюджетінен тағы ақша бөлгіздік, бердік па? Бердік!  Сол ақшаларды алдыңдар ма? Әлде тек миллиард  жүз жиырма бес миллион ғана ма?

Б: Миллиард жүз жиырма бес миллион  қалай тұрған, солай тұр.

Министр: Тұр ма?

Б: Иә, біз оның тек 3 миллионын ғана кино түсіруге жұмсай аламыз. Себебі, 37 пайызы – 12 ндс, 15 студияға т.б. Қалатыны 3 миллион теңге, әрине, бұл ақшаға фидьм түсіре алмайсың.

Министр: Жо, не... Арман сабыр ет. Сонда не проблема, түсінсем бұйырмасын?

Б: Ақша жоқ.

Министр: Ал неге жоқ?

Б: Кешіріңіз, мен 2 минут сөз алсам деп едім. Мені тыңдаңыздаршы. «Қазақ елі» жобасы бойынша келесідей қиыншылықтар туындап отыр. Біріншіден, әлі күнге дейін нақты бекітілген смета жоқ. 1 млрд. 125 млн теңгенің не мақсаттарға жұмсалуы тиіс екенін көрсететін құжаттар жоқ.  Бұл өз кезегінде біздегі қаражаттардың есебін көрсетуге мүмкіндік бермейді (үзіліс).  Міндеттемелік аударымдар мен түсірілім тобына бөлінетін қаражат өз жобасынан 5 есе асып кеткен. Түсіруші топтың жалақалыры да 10 есе асып тұр. Біз жалақыны кешіктіріп көрген емеспіз.  Алайда міне, солай болып тұр. Басшылықты, яғни, мені Бақыт Ғафурұлын тығырыққа әкеліп тіреп қойдыңыздар. Мен қазір ешқандай келісім шартсыз жұмыс жасап отырмын.

Министр:  Бек, саған көп рахмет...

Б:  Әрі қарай...  Бір минут! Кешіріңіздер. Одан әрі қарай, мұндай қаржылық қиындық салдарынан кейін аффилиациялық түрге ауысуымызға тура келіп отыр. Қаражат үнемдеу үшін туған-туыстарымызды әкеліп жатырмыз. Бұл сыбайлас-жемқорлыққа әкеліп тіреледі, өз кезегінде.

Министр: Арман... сіз тұра тұрыңыз, біз былай істегеніміз жөн. Әуелде 1 млрд. 125 миллион теңгенің сметасы бар емес пе?

Б: Бар, бірақ біз оны қазір өзімізбен бірге алған жоқпыз. Бірақ оларда да сол смета бар ғой.

Министр:  Маған берші сол сметаны!

Б: Жоқ!

Министр: Хабарлас, сұра. Министріліктен қаражат бөлетін кезде біз сметасын бердік қой.  Қараңдар, жағдайды өзгерту үшін – жарайды, өздеріңнің ұяттарың білсін. Бірақ бұл адамгершіліктен асқандық, атикәсібиліктеріңді көрсетіп тұр. Енді мәселені ушықтырмай шешу үшін, мен мынаны ұсынамын. Мен осылай істеуіме тура келіп тұр. Ертең анау, Президент әкімшілігінен, қаржы полициясынан, прокуратурадан адамдар келіп, мемлекет қаржысы қалай жоқ болып кетті дегенде сендерді ұстап бергім келмейді.

Ертең, баспасөз-конференциясын өткізгенде айтамын – «иә, мен олардың жақтасымын. Олар жәй ғана көркем фильм түсіргілері келді, менімен ақылдасты»,-деп. Ал сендер қазір шығасыңдар да, қаржының нақты нелерге жұмсалғанын түсіндіресіңдер. Мен қайталап айтымын, мен саналы түрде осылай істеуге мәжбүрмін. Айтыңдаршы, қазір қаржы полициясын шақырып, есеп комитетінен адамдар шақырып тергеу жасау тиімсіз ғой. Оның үстіне мен «Қазақфильм» жұмысының тұралап қалғанын қаламаймын. Керісінше, оның жұмысын қазір тоқтатуға болмайды.  Рүстем, менің ұсынысым мынадай. Баспасөз-конференциясын жинаңдар. Сабырмен, эмоциясыз – «өкінішке орай кейбір құжаттарда цифрлар дұрыс көрсетілмеген», деп айтасың.  «Мысалы, декорация жұмыстарына шамамен 200 млн кетті.  200 млн-ға студияда және Қапшағайда бірнеше реставрациялық жұмыстар жүргіздік»,-де! Окей!

Б: Онда да жетпейді, Айеке, ешқандай да жетпейді.

Министр: Сендер осының негізінде смета жасауларың қажет. Ол үшін бұрынғы сметаны табыңдар. Айтыңдар, бір ғана  «Сығынақты» реставрациялау үшін 200 млн емес – 500 млн кетті деп Міне, смета (жоба). Міне, мынау, міне мынау...

Б: Біз өзіміздің хатымызда көрсеттік қой.

Министр: Ну, жазыңдар...

Б: Есіңізде болса, біз бірінші рет кездескенде  сіз маған, ақша үшін уайымдама – бастай бер дегенсіз. Біз ауызша уағдаластық. Мен сол үшін де бұл жобаға кіріскен едім.

Министр: Мен әлі де бас тартпаймын. Тыңдашы, бәрін – өздерің құрттыңдар ғой. Сендерге бүкпесіз шынымды айтайын, иә.  Біз Бәке екеуіміз неліктен фильмді саналы түрде тоқтаттық.  Біз Болат Қалымбетовпен ақылдасып, «Қазақфильмнің» өзге фильмдерінен үнемдеген  қаржыны сендерге беруді жоспарлаған едік. Бұл өтірік емес. Осындай ойдың болғаны рас, әлі де күшінде. Мен осының бәріне төзіп келемін. Төзіп келемін, жинаған қаржыны сендерге беру үшін. Ол 500 миллион бола ма, 600 миллион бола ма, тіпті миллиардтан асып кетер... Тіпті анау... «Феникс» емес, екінші фильм, америкалықтардың... «Джин», солардың бәрін тоқтатып тастадым, мен. Егер қазір біз бір команда болып жұмыс істесек, үндемделген қаражатты  сіздерге беруге мүмкіндік бар. Тіпті, «Феникс» фильмі үшін күмән бар...

Б: 450...

Министр: Мен Үкіметте осы мәселені айтамын. Үнемделген қаражатты «Қазақ елі» жобасына аударуды сұрап хат жолдаймын. Бірақ бұл үшін біраз уақыт керек.  Ал қазір қолда бар қаражатпен жұмыс жасау керек.  Мен сендерге айтамын, бұл жобаны бәрі аңдып отыр. Бағып отыр. Қарап отыр.  Ертең түсірілім аяқталады. Есеп комитетінен бастап келе бастайды. Кезінде «Көшпенділерді» түсіргенде де солай болған.

Б: Сонда ары айт та, бері айт, бәрі бір... Әйтпесе біз дайындалмаймыз. Сонда түсірілім болмайды деген сөз ба?

Министр: Ал, есептеріңді өткізіңдер, ақша аласыңдар. Ал декорация сапалы ма, жоқ па ол өздеріңнің шаруаларың. Окей?

(Үзіліс)

Б: Бұл халықаралық дау? Ең төмен баға. Мен не істейін, тегін жұмыс істейін бе? Онсыз да күнімен, түнімен жүргеніме 6 ай болды...

Министр: Дауыс көтерме! Бл..т. Тауыпсың!

Б: Мен шынымен жұмыс істеп жатырмын!

Министр: Э, тыңда, тоқтат болды!  Егер дауыс көтеретін болсаң, қуып шығамын. Неге адамды осындайға мәжбүрлейсіңдер?  Есеп-қисаптарыңды реттеңдер. Қалай? Ол өздеріңнің ішкі шаруаларың.  Біз министрлік бұған құқығымыз жоқ және Бек, бұл сендердің өздеріңнің ішкі шаруаларың. Келісімді өздерің жасадыңдар. Ұнамай ма? Қаламақысы тым қымбат па? Арзанын тап. Бұл осылай ғана шешіледі. Арзан режиссер тауып ал. Ал солай болған екен, өздерің тіл табысыңдар. Ал біз алға қарай жүре береміз. Ұлын шақырды ма? Оның ұяты білсін.  Басты рөлге әйелін шақырды ма? Ештеңе етпейді. Ертең сол үшін өзі жауап беретін болады.

Аударған  Нұрзат Тоғжан