Соңғы жылдары Қазақстан азаматтарды табиғат пен қоршаған ортаға қамқорлық жасауда біріктіретін экологиялық патриотизм идеясын белсенді түрде насихаттауда. Осындай бастамалардың жарқын мысалдарының бірі "Таза Қазақстан" ("Таза Қазақстан") республикалық акциясы болып табылады, ол экологиялық проблемаларды шешу үшін қозғаушы күшке айналып қана қоймай, халық арасында бірлік пен жауапкершілік сезімдерінің өсуін ынталандырды, деп хабарлайды Qamshy.kz ақпараттық агенттігі.

Қазақстандағы экологиялық жағдай: сын-тегеуріндер мен перспективалар

Қазақстан Тянь-Шань мен Алтайдың керемет тауларынан бастап шексіз дала мен шөлдерге дейінгі ерекше табиғи сұлулыққа және Ландшафттардың алуан түрлілігіне ие. Алайда, ондаған жылдар бойы республика елеулі экологиялық сын-қатерлерге тап болды. Шөлейттену, ауа мен судың ластануы, бақылаусыз ормандарды кесу, өнеркәсіп қалдықтары мен қоқыстар сияқты белгілі мәселелер елдің экологиялық қауіпсіздігіне қауіп төндіреді.

Арал теңізіндегі жағдай, әлемдегі ең үлкен ішкі көлдердің бірі адам қызметінің нәтижесінде іс жүзінде жоғалып кеткен кезде, осы экологиялық сын-қатерлердің символына айналды. Мұндай проблемалар халық пен мемлекеттің белсенді қатысуынсыз экожүйелерді қалпына келтіру және сақтау күрделі міндетке айналатынын көрсетті.

"Таза Қазақстан" - эко-патриотизмнің символы ретінде жалпыұлттық акция

2019 жылы іске қосылған "Бірге - Таза Қазақстан" республикалық акциясы қоршаған ортаның тазалығы мен ел экологиясын қолдау үшін күресте маңызды қадам болды. Бастама азаматтарды, мемлекеттік және жеке ұйымдарды аумақтарды тазалауға, су айдындарын тазартуға, полигондарды жоюға және экологиялық хабардарлықты арттыруға белсенді тартуға бағытталған.

Акцияның алғашқы күндерінен бастап ол көпшіліктің көңілінен шықты. Бірнеше жыл ішінде оған бүкіл ел бойынша 650 мыңнан астам адам қатысты. Ресми мәліметтерге сәйкес, тек 2021 жылы акцияға 1,2 миллионнан астам адам қосылды. 2024 жылы "Таза Қазақстан" экологиялық акциясы аясында бірнеше миллион тонна қалдықтар жиналып, кәдеге жаратылды, мыңдаған гектар жерлер мен ондаған өзендер тазартылды.

Акция сонымен қатар халықтың экологиялық сауаттылығын арттыруға бағытталған білім беру және ақпараттық іс-шараларды қамтиды. Маңыздысы, ол тек мемлекеттік деңгейде ғана емес, сонымен қатар жергілікті қауымдастықтар, кәсіпорындар мен еріктілер тарапынан қолдау табады, бұл азаматтардың жалпыұлттық мақсатқа қатысу сезімін күшейтеді.

Эко-патриотизм және оның ұлт бірлігіндегі рөлі

Эко-патриотизм-туған жерді сүю мен құрметтеуге және оны қорғауға деген ұмтылысқа негізделген патриотизмге жаңа көзқарас. Бұл азаматтардың табиғи байлықты сақтау үшін болашақ ұрпақ алдындағы жауапкершілігін түсінуді қамтиды. Осы тұрғыда "Таза Қазақстан" акциясы дәл осындай сананың дамуына ықпал етеді, өйткені мұндай іс-шараларға қатысу экологиялық сананы ғана емес, сонымен бірге бірлік сезімін де нығайтады.

Аумақтарды тазарту және су айдындарын тазарту бойынша жаппай акциялар ортақ мақсатқа жету үшін бірлесіп жұмыс істеудің маңыздылығын білдіреді. Мұндай сәттерде әлеуметтік, жас және кәсіби айырмашылықтар бұлыңғыр болады және барлық қатысушылар табиғатты қорғау міндетіне тең болады. Дәл осы бірлескен іс-қимыл арқылы қоғамның бірігуі эко-патриотизмді ұлттық бірегейлікті қалыптастырудың маңызды бөлігіне айналдырады.

"Таза Қазақстан" акциясы әрбір қазақстандыққа өзінің маңыздылығын және елдің дамуына қосқан үлесін сезінуге мүмкіндік береді. Адамдар өздерінің күш — жігерінің нәтижелерін — тазартылған өзен жағалауларын, жиналған қоқыстарды және таза саябақтарды көргенде, бұл өз еліне қанағаттану мен мақтаныш сезімін тудырады. Табиғат алдындағы жауапкершілік-әрбір азаматтың парызы.

Эко-патриотизм әр адамның қоршаған ортаны қорғауға белсенді қатысуын болжайды. Қазақстанның табиғи ресурстары-бұл бір ұрпақтың ғана емес, еліміздің болашақ азаматтары үшін де мұра. Бұл фактіні білу жауапкершілік сезімін тудырады, бұл өз кезегінде экологиялық бастамаларға қатысуды ынталандырады.

Мұнда экологиялық мәдениетті ерте жастан тәрбиелеу маңызды рөл атқарады. Мектеп бағдарламаларына экология сабақтарын енгізу және балалардың табиғатқа деген сүйіспеншілігін қалыптастыруға бағытталған іс-шаралар өткізу осы бағыттағы маңызды қадамдар болып табылады. "Таза Қазақстан" акциясы қоршаған ортаға қамқорлық жасаудың маңыздылығын іс жүзінде көрсете отырып, осындай бастамаларды танымал етуге ықпал етеді.

Қазақстандағы табысты экологиялық бастамалардың мысалдары

"Таза Қазақстан" акциясынан басқа, елімізде экологиялық жағдайды жақсартуға бағытталған басқа да маңызды жобалар іске асырылуда. Сонымен, шөлейттенуден зардап шеккен аймақтарда ормандарды қалпына келтіру және ағаш отырғызу бағдарламасы климаттың өзгеруіне қарсы күресте маңызды қадам болып табылады. 2022 жылы Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев 2025 жылға қарай 2 миллиардтан астам ағаш отырғызу жоспарын жариялады. Бұл биоәртүрлілікті сақтауға және елдегі ауа сапасын жақсартуға маңызды үлес болады.

Табысты экологиялық бастаманың тағы бір мысалы-жаңартылатын энергия көздерін дамыту бағдарламасы. Қазақстан елдің жалпы энергия теңгеріміндегі "жасыл" энергетиканың үлесін ұлғайту бойынша белсенді жұмыс істеуде. Бұл қоршаған ортаға теріс әсерді азайтып қана қоймай, елдің экономикалық дамуына ықпал етеді.

Эко-патриотизм Қазақстан үшін бірегей тұжырымдама болып табылмайды. Әлемдік тәжірибе көрсеткендей, мұндай бастамалар қоғамды біріктірудің және оның табиғат алдындағы жауапкершілігін арттырудың қуатты құралы бола алады. Мысал ретінде Финляндияны келтіруге болады, мұнда табиғатты қорғау жөніндегі қоғамдық бастамалар ежелден келе жатқан дәстүрге ие және ұлттық санамен тығыз байланысты.

Қазақстан да табысты халықаралық тәжірибе алуға ұмтылады. Ел жаһандық климаттық келісімдер мен бастамаларға белсенді қатысады. Мысалы, Қазақстан Климат жөніндегі Париж келісімінің қатысушысы болып табылады және жалпы экологиялық саясаттың маңызды бөлігі болып табылатын көмірқышқыл газы шығарындыларын азайтуға бағытталған.

Эко-патриотизмнің болашағы

Қазақстанда Эко-патриотизм дамуын жалғастыруда. "Таза Қазақстан" акциясы және басқа да бастамалар табиғатқа қамқорлық жасау ұлттық бірегейліктің маңызды бөлігі бола алатынын көрсетеді. Экологиялық жауапкершілік идеяларын халық арасында насихаттауды жалғастыру, жастар мен жеке секторды экологиялық жобаларға тарту маңызды.

Эко-патриотизмді табысты дамыту үшін бұқаралық акциялар ғана емес, сонымен қатар табиғи ресурстарды сақтауға және елдің тұрақты дамуына бағытталған ұзақ мерзімді Мемлекеттік бағдарламалар да қажет. Мемлекеттің, бизнестің және азаматтардың күш-жігерін біріктіру арқылы ғана осы бағытта айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізуге болады.

Осылайша, "Таза Қазақстан" экологиялық акциясын іске асыру Туған жерге деген сүйіспеншілік пен оның болашағына қамқорлық негізінде жатқан азаматтық жауапкершіліктің жаңа нысанын білдіреді. Қазақстанда "Таза Қазақстан" акциясы жүздеген мың азаматтарды тазалық пен табиғатты қорғау идеясына біріктіре отырып, осындай өзгерістердің символына айналды. Бұл жол экологиялық сананы ғана емес, сонымен бірге елдің табиғи ресурстарына жауапкершілікпен қараудың негізін қалау арқылы ұлттық бірлікті нығайтады.