Шығыс Қазақстан облысыныңда мыңнан астам ірі және орта кәсіптік өнеркәсіп орындары жұмыс істейді. Аталған өнеркәсіп орындарына қатысты қандай өзгерістер мен жоспарлар күтіп тұр? Мемлекет тарапынан қандай көмек көрсетіліп жатыр? Аталған кәсіпорындардың дамуы өңірдің дамуына тікелей әсер ететіні белгілі. Ол себепті ШҚО әкімінің бірінші орынбасары Нұрымбет Сақтағанов өз сұхбаттарының бірінде осы сұрақтарға жауап берді.

Металл өндіру саласында қандай ірі жобалар бар? Атап айтқанда, біз бәріміз ХХІ ғасырдағы мұнай деп аталатын аймақта литий кен орнының ашылуы туралы естідік.

- Орта мерзімді жоспарларда бізде 2 ірі жобаны іске асыру көзделген. Бұл Тарбағатай ауданында қуаттылығы жылына 25 миллион тоннаға дейін кен өндіретін және өңдейтін тау-кен байыту комбинатының құрылысы. Оған 216 миллиард теңге салу қажет болады. Ұлан ауданында литий өндіру және қайта өңдеу бойынша тау-кен байыту комбинатын салу. Онда инвестиция көлемі 235 миллиард теңгені құрайды. Ал өнім жақын және алыс шет елдерге экспортталатын болады.

Литийдің ХХІ ғасырдағы мұнай деп аталуы кездейсоқ емес. Оған деген сұраныс бүкіл әлемде өсуде. Бұл таңқаларлық емес, әр телефонда дәл осы металдан жасалған батареялар бар. Сонымен қатар, электромобильдер өндірісі белсенді дамып келеді. Литий батареялары да сол жерде қолданылады. Литий ядролық реакторларда, химия өнеркәсібінде және басқа салаларда қолданылады. Сондықтан бұл жобаға деген қызығушылық өте зор. Айтпақшы, әлемде барланған литий қорының төрттен бір бөлігі ғана пайдалы. Біздің кен орнымыз дәл осы экономикалық тұрғыдан тиімді өндіріске жатады.

Жоспарлар орасан зор, бірақ қазір облыста жұмыс істеп тұрған өнеркәсіптік кәсіпорындар қалай дамуда? Сияқты саланың алыптары естиді "Қазмырыш" немесе Үлбі металлургия зауыты. Бірақ басқа да маңызды өндірістер бар.

- Шығыс Қазақстанда мыңнан астам орта және ірі өнеркәсіптік кәсіпорындар жұмыс істейді. Олар да табысты дамып, республика экономикасына елеулі үлес қосуда. Мен тек бірнеше мысал келтіремін. Өскемен арматура зауыты-еліміздің мұнай-газ саласындағы машина жасау көшбасшыларының бірі. "Бизнестің жол картасы" бағдарламасы бойынша 4,5 миллиард теңгеге жаңғыртудың арқасында зауыт жабдықты толығымен жаңартты. Ал қазір Қазақстанда ғана емес, Ресейде де сұранысқа ие заманауи өнімдер шығаруда. Бүгінгі таңда зауыт мұнай-газ құбырын бекіту және реттеу арматурасын шығаруға маманданған. Ол мұнай және газ тасымалдау жүйелерін салу, пайдалану және жөндеу кезінде қолданылады. "ҚазТрансОйл", Бейнеу - Шымкент газ құбыры, Атырау МӨЗ сияқты ірі тапсырыс берушілермен жұмыс жоспарлануда.

Тағы бір көрнекті кәсіпорын-Өскемен өнеркәсіптік арматура зауыты. Бұл құбыр арматурасы мен мұнай кәсіпшілігі жабдықтарын өндіру бойынша Қазақстанның жетекші машина жасау кәсіпорындарының бірі. Ол мұнай-газ өндіру өнеркәсібінде, магистральдық мұнай және газ құбырларында, айдау станциялары мен резервуарлық парктердің технологиялық схемаларында, энергетикалық кешенде, сумен жабдықтауда қолданылады. Шығарылатын өнімнің сапасы қазақстандық үлесі 85% СТ-KZ тауарының шығарылған сертификатымен және API (American Petroleum Institute) халықаралық стандартының сертификаттарымен расталады. Бұл ең ірі тұтынушылармен жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Зауыт API 602 стандарты бойынша бекіту арматурасын жобалауға және өндіруге сертификаты бар бірінші және жалғыз отандық кәсіпорын болып табылатынын ерекше атап өткім келеді.

Сондай-ақ, ағымдағы жылы "Востокмашзавод" АҚ Шығыс Қазақстанның машина жасау саласының ірі кәсіпорнында құю өндірісін жаңғырту басталды, онда жүк теміржол вагондарын өндіру үшін пайдаланылатын бүйірлік және үстеме Арқалық рамаларын өндіру іске қосылады. Жоба өнеркәсіпті дамыту қорының кредиттік қаражаты есебінен іске асырылуда, инвестиция көлемі - 33,8 млрд теңге.