Álemdik BAQ betterinde  álemdi basqaryp, baqylaýda ustaıtyn birneshe otbasylardyń tizimi jarıalandy, dep jazady Qamshy.kz aqparat agenttigi.

Jalpy dúnıe júziniń qarjysy birneshe aýqatty otbasynyń baqylaýynda ekendigin jurtshylyqtyń biri bilse, biri bilmes. Keıbir otbasylar aqshany ońdy-soldy shashyp, qalaǵanyna qol jetkizetin bolsa, keıbireýleri jáı ǵana tynysh ómir súrýdi qalaıdy. Atalmysh otbasylardy baılanystyratyn ortaq nárse – olardyń áleýmettik mártebesi men qoǵamda qupıaǵa toly ómirleri. Keıbir derekterde, "bul otbasylar álemdegi barsha el prezıdentterin baqylaýda ustaıdy" delingen. Olar kimder?

Rokfeller

Rokfeller otbasynyń qarajatyna baılanysty túrli qaýeset taraǵan. Eshbir adam onyń naqty sanyn bilmeıdi, túrli derekterdiń málimetine súıensek, shamamen, 1-den 3 trıllıon dollarǵa deıin. Olar birinshi mıllıoner Djon Rokfellerdiń arqasynda tanyla bastaǵan. 19 -shy ǵasyrdyń sońyna qaraı bul otbasy AQSH-tyń 90 paıyz munaıyn óz baqylaýynda ustady. Amerıkanyń munaı kompanıalarynyń kópshiligi Rokfellerlermen bastaǵan. Ekinshi dúnıejúzilik soǵys bul otbasynyń áleýmettik jaǵdaıyn odan saıyn jaqsarta tústi. Olar nemisterge de, sonymen qatar, ózderiniń odaqtastaryna da kómek kórsetken. Búginde Rokfeller otbasy bank pen munaıdan bólek, qaıyrymdylyqpen aınalysyp, krıptovalúta arqyly aqsha taýyp otyr.

Morgan

Túrli saıası teorıada "Morgandar AQSH-tyń saıası kýrsyn anyqtap, álemdegi barlyq bankterdi óz baqylaýynda ustaıdy" delingen. Bul otbasydaǵy birinshi adam – Djon Perpont Morgan AQSH-tyń qarjy ımperıasynyń negizin qalaǵan. Ol azamat soǵysy kezinde qarý-jaraq satýmen aınalysyp, aqyrynda sol úshin jaýapqa tartylǵan. Keıin 1907 jyly bank júıesiniń quldyraýyn toqtatty.

Saýdıt

Saýdıtter – 1932 jyldan beri Saýd Arabıasyn basqaryp kele jatqan patsha áýleti. Otbasynyń otaǵasy – koról Salman bın Abdýlazız ál Saýd, al bul áýlettiń músheleriniń jalpy sany 25 000 adamdy quraıdy. Salman bın Abdýl Azız absolútti saıası bılikke ıe, al otbasy músheleriniń mańyzdy úkimettik jáne áskerı laýazymdary bar. Saýdıtter otbasynyń kez kelgen múshesi sol elde ózderi qalaǵan jumysqa ornalasa alady. Sondaı-aq olar álemdegi munaı qorynyń 20 paıyzyn óz baqylaýynda ustaıdy.

Rotshıld

Rotshıldter Napoleon kezinde eń yqpaldy ári aýqatty otbasylardyń biri bolǵan. Áýletti Maıer Amshel Rotshıld bastaǵan. Ol Germanıada óziniń iri bank bıznesin qurap, jeke qarjy ımperıasynyń negizin salǵan eken. Óler aldynda óz muragerlerine ósıet qaldyryp, ımperıany qalaı basqarýǵa bolatyny jaıynda kózqarasyn aıtyp ketken. Al Rotshıldter bul erejeni 200 jyldan beri ustanyp keledi Bul otbasy jaıynda ár túrli qaýesetter kóp. Keıbir derekterde "Rodshıldter dúnıe júziniń qarjysyn jáne qarjylyq mekemelerdi baqylaýda ustaıdy" delingen. Al taǵy bir derekterde "olardyń kóptegen soǵysqa demeýshi bolǵany" aıtylady.

Barýh

Barýhtardyń qarajaty Rotshıldter men Rokfellerge qaraǵanda az, degenmen olar óte yqpaldy otbasy bolyp tabylady. Bernard Barýh – osy áýlettiń negizin salǵan adam, ol AQSH-tyń bes prezıdentiniń keńesshisi jáne Ýınston Cherchıldiń jaqyn dosy bolǵan. Bernard Barýh «qyrǵı qabaq soǵys» termınin oılap taýyp, sonymen qatar, atom bombasynyń jasap shyǵarylýyn óz baqylaýynda ustaǵan. Keıbireýler ony "álemdik bıliktiń negizin salǵan adam" dep tanıdy.

Ýolton

1962 jyly Sem Ýolton alǵash ret Walmart dúkenin ashqan. Sol arqyly ol álemdegi eń baı adamdardyń qataryna qosyldy. Ýaqyt óte kele Walmart dúkeni AQSH-ta eń bedeldi ári iri dúkender jelisine aınaldy.

Vındzor

Vındzorlar – Ulybrıtanıanyń patsha áýleti. Qazirgi tańda bul otbasynyń basshysy Elazıveta İİ patshaıymy bolyp otyr. Ol Shirkeýdiń basshysy jáne Ulybrıtanıa qarýly kúshteriniń bas qolbasshysy bolyp tabylady.

Merdok

Merdok áýleti óz patshalyǵyn Avstralıada qurǵany belgili. Kıt Merdok Melbrýndaǵy gazetterdiń birinde saıası jýrnalıs bolyp jumys istegen. Keıinnen ol gazettiń redaktory qyzmetine taǵaıyndalyp, basylymnyń satylymyn eki esege ulǵaıtyp, ýaqyt óte kele bas dırektor atanǵan. Onyń uly Rýpert te - jýrnalıs. Avstralıanyń buqaralyq aqparat quraldaryn óz baqylaýyna alǵan olar keıin News Corporation korporasıasynyń negizin saldy. Búginde Merdok  20^th Century Fox, Fox News, Myspace jáne Dow Jones kompanıalaryn basqarady.

Oppengeımer

Oppengeımerler álemdegi altyn qorynyń kóp bóligine ıelik etedi. Áýlettegi birinshi adam Ernest Oppengeımer Ońtústik Afrıka, Kımberlıge baryp, qalanyń meri bolǵan, keıinnen almaz kompanıalarynyń biriniń basshysy atanǵan eken. Ýaqyt óte kele ol ǵalamdyq almaz naryǵyn jekeshelendirip alǵan.

Prısker

Prıskerler 1881 jyly Kıevten Chıkagoǵa kóship kelgen evreılik oralmandar otbasy bolyp sanalady. Olar kýrorttar men qonaq úılerdi satatyn Hayat korporasıasyna ıelik etedi. Atalmysh kompanıanyń 54 elde 777 qonaq úıi bar. Prıskerlerdiń ózindik arhıtektýralyq marapaty bar jáne qazirgi tańda olar Chıkagoda turady. Sol jerde ózderiniń sáýlet mektebin de ashqan. Bul otbasy qalalardyń qandaı kelbetke ıe bolatynyn anyqtaıdy.