Biz sheneýnikterdiń de Ádep kodeksi baryn bilemiz. Árıne, arnaıy ádeptik zańdylyqtarǵa sáıkes, kez kelgen atqaminer ózin sypaıy, mádenıetti jáne salıqaly, salmaqty  jaǵdaıda ustaýy tıis. Qaı bir bıliktiń qyzmetkeri bolsa da, ádep sheńberinen asyp ketpegeni abzal. Qaı kezeńde de solaı bolǵan.

Prezıdent qol qoıǵan 100 naqty qadam Ult josparynda Ádep kodeksine erekshe mán berilgen. Ult josparynyń 12 -qadamynda «memlekettik qyzmettiń jańa etıkalyq kodeksin jasaý qajettiligi» aıtylǵan. Sonymen qatar, «Etıka jónindegi ýákiletti ókil laýazymyn engizý» máseleleri de atap kórsetilgen.

Rasynda da memlekettik qyzmetkerdiń ózin-ózi ustaý mádenıeti eń aldymen sheneýniktiń ózine baılanysty.  Qandaı jaǵdaı bolsa da, máselege sabyrmen qarap, aqylmen kelýi tıis. Sheshilmeıtin túıin bolmaıdy, tek oǵan yqylas, nıet pen elgezektik qasıet kerek. Árıne munyń bárin aıtýǵa ońaı. Tek is júzinde kórsete bilý qajet. Sonda ǵana memlekettik qyzmetkerge degen halyqtyń tolyqqandy senimi nyǵaıady, qalyptasady. Bul oraıda Qazaqstanda memqyzmetshige qatysty arnaýly  qoldanystaǵy erejeler men zańdar bar. Elbasy qol qoıǵan  «Qazaqstan Respýblıkasy memlekettik qyzmetshileriniń Ádep kodeksi» bar nemese bul Etıkalyq kodeks dep te atalady.  Elbasy jarlyǵy boıynsha atalǵan zań 2016 jyldyń 1 qańtarynan  bastap kúshine endi, qazir qoldanysta.  

Al Ádep kodeksi halyqqa nemese memlekettik qyzmetshige ne beredi?

Naqty aıtsaq...

1. Memlekettik qyzmetshilerge degen halyqtyń senimin nyǵaıtady.
2. Ádep kodeksi memqyzmetshilerdiń adamgershilik-moraldyq beınesin artyrady.
3. Olarǵa qoıylatyn talapty kúsheıtedi.
4. Taǵaıyndalǵan nemese memqyzmetke kelgen olarǵa joǵary bılik tarapynan senim bildirý bolyp tabylady.
5. Kodeks ádepsiz jaǵdaılardyń aldyn alýǵa septigin tıgizedi.
6. Sonymen qatar, Ádep kodeksi memlekettik qyzmetshiler arasyndaǵy qarym-qatynas mádenıetiniń qalyptasýyna yqpalyn tıgizedi.

Negizi Ádep kodeksinde atap kórsetilgen barlyq qaǵıdalardy memlekettik qyzmetshiler oryndaýy tıis jáne barlyq ýaqytta bul ereje esterinen shyqpaýy tıis.

Sonymen qatar, Etıkalyq kodekstiń memlekettik mańyzy bar ekendigin myna bir qaǵıdadan-aq baıqaýǵa bolady. Memlekettik qyzmetke turǵan kez kelgen sheneýnikke eń aldymen úsh kúnniń ishinde Etıkalyq kodeks tanystyrylady. Olar «tanystym» dep qol qoıady.

Qalaı aıtqanda da, bul saladaǵy azamattar eń aldymen memlekettiń adamy. Sondyqtan eń aldymen ol memleketshil bolýy kerek. Munyń mańyzy nede?

Olar memlekettiń irgetasyn nyǵaıtýǵa, Qazaqstan halqynyń birligi men yntymaǵyn kúsheıtýge jumys isteýi tıis. Negizinde Etıkalyq kodekstiń aıasynda kóp nárse jatyr. Ol úshin árıne memlekettik qyzmetshiniń dárejesi men statýsy týraly bilgisi kelgen adam eń aldymen Elbasy qol qoıǵan Etıkalyq kodeksti oqyp shyqqany durys.

Munda memlekettik qyzmetshiniń ne isteýi qajettiligi deıin atap kórsetilgen. Bul naqty aıtqanda, memqyzmette otyrǵan adamnyń Konstıtýsıadan keıingi basty qujatynyń biri bolýǵa tıis.

Memlekettik qyzmetshi qyzmet barysynda óziniń dinı kózqarasyn ashyq kórsetpeýi tıis nemese qatarlastaryna dinı turǵydan mindettep,  úgit, nasıhat jumystaryn júrgize almaıdy. Mundaı nárse jat qylyq bolyp esepteledi.

Etıkalyq kodekstin basty maqsaty ne ? Elbasy atap kórsetkendeı, álemdegi eń ozyq, damyǵan 30 memlekettiń qataryna ený. Ol úshin Elbasynyń 100 naqty qadam Ult josparynyń strategıalyq qujatynda atap kórsetilgendeı, eń aldymen memlekettik kásibı apparat qurýymyz kerek. Al kásibı apparat qalaı qurylady? Ol memlekettik qyzmetshilerdiń biliktiligi men ózi-ózi ustaý mádenıeti jáne  minez-qulqyna ári jumysty oryndaýy men jaýapkershiligine  baılanysty.

Kásibı memlekettik aqparat qurý týraly birinshi taraýy, naqty aıtqanda Ult josparynyń 1- 15 qadamy túgeldeı osy kásibı apparat qurýǵa arnalǵan. Onyń ishinde on ekinshi qadamda etıkalyq kodeksti jasaý qajettiligi aıtylǵan. Al bizdiń  12-qadamǵa arnaıy toqtalyp otyrǵanymyzdyń da jóni bar. Óıtkeni osy etıkalyq kodekste memlekettik qyzmetshiniń qandaı bolý qajettiligi tutastaı aıtylǵan. Negizi osy kodekste jazylǵan qaǵıdalar ón boıynan tabylǵan memlekettik qyzmetshi eshqashan el, halyq, memleket aldyndaǵy jaýapkershilikti tutastaı sezine biledi jáne buljytpaı oryndaıdy dep oılaımyz.

Budan shyǵatyn qorytyndy, qaı laýazymda istese de, memlekettik qyzmetshi Qazaqstan Respýblıkasyna, eline, halqyna adal qyzmet ete alady.

Qalaı aıtqanda, memlekettik qyzmetker qoǵamǵa jat minez-qulyq kórsetpeýi tıis.

Onyń bir aıǵaǵy retinde keıingi kezde daqpyrtqa erip, kóshege shyqqan birqatar kóp balaly analardyń jaıyn aıtar edik. Memlekettik qyzmetshiler olardy  májilis zalyna nemese jeke kabınetterge shaqyryp alyp, mádenıetti túrde  sóılesýde. Sóıtip olardyń máseleleri de sheshilip jatyr. Bul árıne, memlekettik qyzmetshilerdiń mádenıet deńgeıi men máselege jedel qaraýyn kórsetedi. Sondyqtan da biz memlekettik organda, atqarýshy bılikte jumys isteıtin  qyzmetkerlerdiń jumysynyń ońaı emes ekendigin sezine bilýimiz kerek.

Qazirgi memlekettik qyzmetkerler  halyqqa jaqyn. Olar burynǵydaı qasań kózqarastan, búrokratıalyq minezden ada. Óıtkeni qoǵam, memlekettik qyzmetshilerge qoıylar talap ta ózgerdi. Sondyqtan ádepten ozbaı, etıkalyq kodeksti saqtaı otyryp, olar kásibı qyzmetin adal atqarýda deýge bolady.