Jalaqydan qandaı jaǵdaıda ustap qalýǵa bolady?

Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbeń kodeksiniń 115-baby boıynsha:

1. Jumyskerdiń jalaqysynan ustap qalýlar sot sheshimi boıynsha, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda jáne osy Kodekste kózdelgen jaǵdaılarda júrgiziledi.
2. Jumyskerdiń ózi jumys isteıtin uıym aldyndaǵy bereshegin óteý úshin onyń jalaqysynan ustap qalý jumyskerdi jazbasha habardar ete otyryp:

1) issaparǵa baılanysty, sondaı-aq issaparǵa baılanysty shyǵystardy rastaıtyn qujattardy bermegen jaǵdaıda jumsalmaǵan jáne ýaqtyly qaıtarylmaǵan aqshalaı somalardy óteý úshin;

2) oqytý sharty bolǵan kezde jumyskerdi oqytýǵa baılanysty shyǵyndardy jumys berýshige eńbek sharty merziminen buryn buzylǵan kezde jumys istelmegen merzimge proporsıonaldy túrde óteýdi kózdeıtin jaǵdaılarda;

3) jalaqy esebinen jumyskerge berilgen jumys istelmegen avansty óteý úshin;

4) osy Kodekstiń 95-babynyń qospaǵanda, jyl saıynǵy 3-tarmaǵyn aqy tólenetin eńbek demalysyn aýystyrý nemese jumyskerdi odan keri shaqyrtyp alý jaǵdaılarynda;

5) jumyskerdiń jazbasha kelisýi bolǵan kezde ózge de jaǵdaılarda jumys berýshi aktisiniń negizinde júrgizilýi múmkin.

3. Birneshe atqarýshylyq paraqtary boıynsha jalaqydan ustap qalý kezinde, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda jáne Kodekstiń osy babynda kózdelgen jaǵdaılarda, aı saıynǵy ustap qalýdyń mólsheri jumyskerge tıesili jalaqynyń elý paıyzynan aspaýy tıis.

Jumyskerdiń ómirine nemese densaýlyǵyna keltirilgen zıan úshin jumys berýshiniń materıaldyq jaýaptylyǵy qandaı?

Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbeń kodeksiniń 122-baby boıynsha:

1. Jumyskerdiń eńbek mindetterin oryndaýyna baılanysty onyń ómirine nemese densaýlyǵyna zıan keltirilgen kezde jumys berýshi zıandy Qazaqstan

Respýblıkasynyń zańnamasynda kózdelgen kólemde jáne tártippen óteýge mindetti.

2. Osy baptyń kózdelgen jaǵdaıdy qospaǵanda, 3-tarmaǵynda osy baptyń 1- tarmaǵynda kózdelgen zıan jumyskerdiń saqtandyrý tólemderi bolmaǵan kezde tolyq kólemde óteledi. Saqtandyrý tólemderi bolǵan kezde jumys berýshi jumyskerge saqtandyrý somasy men zıannyń naqty mólsheri arasyndaǵy aıyrmany óteýge mindetti.
3. Jumyskerge kásiptik eńbekke qabilettiliginen aıyrylýdyń besten jıyrma toǵyzǵa deıingi paıyzdy qosa alǵandaǵy dárejesin belgileýmen baılanysty zıan keltirilgen kezde, jumys berýshi jumyskerge joǵaltylǵan tabysyn jáne densaýlyǵynyń zaqymdanýynan týyndaǵan shyǵystardy óteýge mindetti. Eńbekke qabilettilikten aıyrylý dárejesin belgileý kezeńinde densaýlyqtyń zaqymdanýynan týyndaǵan, jumys berýshi óteıtin shyǵystardyń mólsheri tólem tólenetin kezde respýblıkalyq búdjet týraly zańda tıisti qarjy jylyna belgilengen eki júz elý aılyq eseptik kórsetkishten aspaýǵa tıis.

Densaýlyqtyń zaqymdanýynan týyndaǵan shyǵystardy óteý boıynsha tólem osy shyǵystardy shekken jumysker ne tulǵa usynǵan, osy shyǵystardy rastaıtyn qujattardyń negizinde júzege asyrylady. Bul rette, Qazaqstan Respýblıkasynyń densaýlyq saqtaý salasyndaǵy zańnamasyna sáıkes tegin medısınalyq kómektiń kepildik berilgen kólemine kiretin shyǵystar ótelýge jatpaıdy.

Eńbek shartynyń toqtatylýyn rásimdeýi qalaı jasalynady? 

Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbeń kodeksiniń 61-babyna sáıkes

1. Jumys berýshi - jeke tulǵa qaıtys bolǵan (sot qaıtys boldy dep jarıalaǵan nemese habarsyz ketti dep tanyǵan) jaǵdaıda eńbek shartynyń toqtatylýyn jáne úı jumyskerlerimen eńbek shartynyń toqtatylýyn qospaǵanda, eńbek shartynyń toqtatylýy jumys berýshiniń aktisimen resimdeledi.
2. Jumys berýshiniń aktisinde osy Kodekske sáıkes eńbek shartyn toqtatýdyń negizi kórsetilýge tıis.
3. Jumys berýshiniń eńbek shartyn toqtatý týraly aktisiniń kóshirmesi jumys berýshiniń aktisi shyǵarylǵan kúnnen bastap úsh jumys kúni ishinde jumyskerge tapsyrylady ne oǵan habarlamasy bar hatpen jiberiledi.

A.T. AHAJAN

Almaty qalasy Áleýmettik ál-aýqat basqarmasynyń bas mamany