«Kemedeginiń jany bir» deıdi qazaq. Abai.kz aqparattyq portalynyń bas redaktory Dáýren Qýatqa «Qazaıtys» saıtynyń resmı veb-jáshiginen qoqan-loqqyǵa toly, otbasy men jeke ómirine qaýip tóndirip, qysym jasaǵan hat keldi. Bul tek qana Abai.kz aqparattyq portaly men onyń bas redaktoryna ǵana jasalǵan qysym emes, azat oıly, ashyq pikirdegi, ózindik kózqaras ustanymy ári aıqyn baǵyt-baǵdary bar baspasózge, jalpy jýrnalıserge kórsetilgen ses. Osyny bek túsingen ári qashanda bir-birin qoldap, ult máselesi men memleket múddesi jolynda aıanbaı qyzmet etip kele jatqan qazaq baspasóziniń ókilderi «Qazaıtys» saıty tarapynan Dáýren Qasenulyna jasalǵan qysastyqty bir aýyzdan aıyptap otyr. Ári mundaı qaýiptiń dereý aldyn alyp, der kezinde laıyqty jazasyn berý kerek dep esepteıdi.

1. Bir-biriniń qoltyǵynan súıeýge tıis eki qazaq saıtynyń arasynda osyndaı jaıttyń oryn alǵany óte ókinishti. Árıne, adamdar arasynda pikir qaıshylyǵy bolýy zańdy, biraq ony jetkizýdiń de mádenıeti bar ǵoı. Mysaly, bireýdiń jazǵany unamasa soǵan óz ýájińdi keltire otyryp, jaýap ber. Jeke basyna tıispe! Al bul jerde «Qazaıtys» shekten shyǵyp otyr. Jeke basty bylaı qoıǵanda, Dáýrenniń qatyn-balasyna «aýyz saldy». Bul — eshqandaı aqylǵa syımaıtyn áreket! «Qyzdaryń zınaqor bolady...» — degen sózdi jazǵan adamdy adam dep sanaýǵa bola ma?! 2. Quqyq qorǵaý organdary, bul máseleni, anyqtaýy tıis. Bul úshin olardyń qolynda barlyq múmkindikter bar. Kináli adamdar jazalanýy kerek. Múmkin, eki araǵa ot salý úshin úshinshi bir toptar jazyp otyrǵan shyǵar hatty? 3. Menińshe, eki-úsh kúnde máseleniń aq-qarasy anyqtalýy tıis. Óz basym «Qazaıtystyń» ýájin kútemin. Hatty jazǵan kisi qolymen istegendi moıynmen kóteredi dep oılaımyn. Bálkim, bul — tutas saıttyń emes, sondaǵy bir adamnyń «pikiri» shyǵar . Al eger hat shynymen saıttaǵylardyń ortaq «eńbegi» bolsa, onda bul máselemen quzyrly organdar aınalysýy kerek.  

1. Dáýrenniń jazǵanyn oqydym. Eger rasymen áriptes atanyp júrgender osyndaı tirlikke barsa sumdyq eken. Sene almadym. Arandatý shyǵar degen kúdigim basym. Olaı bolmasa "jetken jerimiz osy deý" kerek. Aıtys eshkimniń menshigi emes, qazaqtyń óneri. Ony synaýǵa da, maqtaýǵa da ár qazaqtyń haqysy bar. Ashyq pikir alańyn uıymdastyryp óziniń kásibı qyzmetin adal atqarǵan bas redaktordy ózge avtorlardyń maqalasy úshin jazalaǵysy kelip "judyryǵy" qyshyp júretinder kóleńkedegi "qudirettersiz" de jetip artylady. Biraq Dáýrenniń jaǵdaıy "arbaǵa baılap sabaǵannyń" keri bolyp tur. Otbasyna shúıligý arsyzdyqtyń asqynǵany. Dáýrenniń "Jas Alashta", "Altyn ordada" shyrqyratyp maqala jazyp júrgende bulaı selt etkenin baıqamap edim. Demek otbasyna shyn qater tóngeni, hat mazmuny tym ashshy bolǵany.... 2. Adamnyń jeke basyna ǵana emes tutas otbasyna qater tóngende quqyq qorǵaý oryndarynyń biraq amal-hareketi bar - qoqan-loqy jasaýshyny tezirek anyqtap, jaýapqa tartý, qatal jazalaý. Birneshe adamǵa qastandyq oılastyrý jazasy aýyr qylmystardyń biri. 3. "Qazaıtys" pa, basqa ma arada baqan súıretken "áriptesterdiń" paıda bolǵany anyq. Ol baqan qazaq ulynyń mańdaıyn jarsa arty jaqsylyqqa aparmaıdy. Sondyqtan zańı turǵyda máselege núkte qoımasa bolmaıdy. Ekinshisi, eger araǵa arandatýshy engen bolsa ekinshi tarap ta onyń esimi jarıa bolǵanyna at salysýy kerek.  

1. Árkim óz oıyn aqparat quraldarynda, basqa da qoǵamdyq oryndarda aıtýǵa quqyly. Bul rette, kim-kim bolsa da, aıtatyn áńgimesine baılanysty argýmentteri jetkilikti, dálel-dáıekteri saralanǵan bolsa jáne aıtylǵan syn qarsy taraptyń jeke basyn qaralaýǵa ári ar-namys, iskerlik bedeline nuqsan keltirmeýge, dáıeksiz jala jabýǵa, masqaralamaýǵa tıis. Al jýrnalısiń jasyryn qoqan-loqy kórsetýi , dóń aıbat shegýi – jýrnalısik etıkaǵa da, eshqandaı zań sheńberine de syımaıdy eken. Eger, argýmentteri jetkilikti me, mádenıetti túrde jáne zań sheńberinde ashyq aıtysa bilsin. Gazet betterinde talaı aıtystardyń kýási boldyq, tipti keıbir aǵalarymyz ben apalarymyzdyń pendeshilikke salynǵanyn da kózimiz kórdi. Alaıda, o zamanda, bu zaman qazaq jýrnalıseriniń bir-birine jasyryn túrde qoqan-loqy jasaǵany jaıynda estimeppiz. Bul – qorqaqtyń tirligi. Sondyqtan, ol kisi óz argýmentterin óziniń saıtynyń betinde aıta bilgeni oryndy bolar edi. Oqyrman kópshilik te, kimniń qandaı deńgeıde, qandaı dárejede ekendigin baǵamdaı biledi. Jáne oqıǵadan habardar bolady. Al qazirgi jaǵdaıda «Qazaıtystyń» jasyryn túrde qóorqytýy bizdi tańqaldyryp otyr. Jáne buǵan qandaı da bir pikir aıtý ońaı bolmaı tur. Óıtkeni, ekinshi taraptyń pikiri ashyq emes. 2. Quqyqqorǵaý oryndary zardap shekken taraptan shaǵym túsken jaǵdaıda ǵana jumysqa kirisedi. Kóbinde bundaı jaǵdaıda olar eki jaqty beıbit túrde kelistirýge shaqyrady. Eger, beıbit kelisimge kelmeı jatsa, isti sotta qarap, ákimshilik jaza qoldanýy múmkin. Biz zańger bolmaǵannan keıin, búge-shigesine deıin túsindirip bere almaımyz. 3. Qazirdiń ózinde bul saıttyń ımıjisine ájeptáýir nuqsan keldi. Menińshe, endigi qadamdy olardyń ózinen kútken jón. Olar óz qateligin túsinip, keshirim suraıdy dep oılaımyn. Bolmasa zań sheńberinde sotqa júginý arqyly ǵana sheshiledi dep oılaımyn.  

1. Bul jaǵdaı bizdiń qoǵamdaǵy ashyq aıtýǵa eshkimniń batyly jetpeı júrgen problemalardyń, tereńde aǵyp jatqan kúrdeli aǵystaryn sý betine alyp shyqqandaı boldy. Buryn ultshyl men shala qazaqtyń aıtysyn biletin bolsaq, endi ásiredinshil toptar men ultshyldar armıasynyń arasyndaǵy, buryn kórinbeıtin teketiresti, kerek deseńiz, Islamnyń ultymyzǵa jat aǵymdardyń qazaq qoǵamyna yqpal etý isindegi gegemonıalyq pıǵyldy da kórsetip aldy. Bul kúnderdiń kúninde qylań beredi-aý dep júr edim, biraq osyndaı jabaıy formada kórinis tabady dep oılamappyn. Bir jaǵynan bul jaǵdaı kim qandaı maskanyń artynda jasyrynyp turǵanyn anyqtap berdi. Árıne, muny men pikirtalas júrgizýdiń órkenıetti túri dep aıta almaımyn. 2. Dáýren Qýattyń qoqan-loqqyǵa toly hatty alǵany týraly ashyq jarıalaǵany durys boldy dep oılaımyn. Sebebi, mundaı hat alý psıhologıalyq turǵydan alǵanda, óte aýyr. Adam ne isterin bilmeı abdyrap, qaınaǵan qazannyń betin jyly jaýyp qoıý da yqtımal. Dáýren olaı istemegeni, birden qoǵamnyń nazaryn aýdarǵany jón boldy. Sebebi, beti áýelde qaıtpaǵan derttiń asqynýy ońaı. Sanasy sergek kóptegen saıttar ilip áketip Dáýrenniń úndeýin jarıalady. Qarsy shyǵyp, hattyń avtoryn, kelgen jaǵyn qoldaǵan joq. Bul da bolsa, qazaq qoǵamynyń mundaı kesir áreketterge toıtarys bere alatynyn kórsetti. Bul eń aldymen, adamnyń quqyǵyn taptaý men jeke bastyń, onyń januıasynyń qaýipsizdigine nuqsan keltiretin akt bolǵandyqtan, quqyq qorǵaý organdary, arnaıy qyzmetter ábjil nazar aýdaryp, shara qoldanýǵa tıis. 3. Eń aldymen, shynymen sol saıttan kelgenin naqty anyqtaý kerek. Dáleldengen jaǵdaıda, zań aıasynda jaýapqa tartý qajet.