Keshe palata Spıkeri Qabıbolla Jaqypovtyń tóra­ǵa­lyǵymen Májilistiń jalpy otyrysy ótti. Premer-Mınıstr Kárim Másimov bastaǵan Úkimet músheleri qatysqan bul jıynda kún tártibine segiz másele shyǵaryldy.

Birinshi kezekte otyrystyń kún tártibin bekitip alǵan depýtattar aldymen Memlekettik qyzmet týraly zańǵa qatys­ty Pre­zı­­dent Nursultan Nazarbaev­tyń qar­sylyqty usynysyn qara­dy.

Túsindire keter bolsaq, bıylǵy jyldyń 22 qazanynda Parla­ment qabyldaǵan zań Prezıdenttiń qol qoıýyna joldanǵan-dy. Óz keze­ginde Memleket basshysy bul qu­jat­tyń mańyzdylyǵyn atap kór­sete otyryp, eskerilýi tıis jaıttardy da alǵa tartqan. Depýtattar al­dynda osyǵan qatysty arnaıy habarlama jasaǵan Prezıdent Ákim­shiliginiń Basshysy Nurlan Nyǵmatýlın:

– Negizinde Elbasy bul zań­ǵa joǵary baǵa berdi. Biraq Pre­zı­dent osy zańnyń keıbir talap­tary memlekettik apparatty jańar­týdyń mindetterine sáıkes kel­meıtinin atap ótti. Ol – memlekettik saıası qyzmette bolý jáne ony toqtatý normasyna baılanysty. Jalpy, Prezıdent memlekettik saıası qyzmetkerler memlekettik ákimshilik qyzmetkerlermen bir­deı zeınet jasyna jetkende memlekettik qyzmetti toqtatý kerek dep esepteıdi. Bul jerdegi másele ókilettik merzim Konstıtýsıada, zańdarda bekitilgen tulǵalarǵa, Memleket basshysynyń sheshimi boıynsha ókilettigin bes jylǵa uzartatyn Prezıdent taǵaıyndaǵan memlekettik saıası qyzmetshilerge qatysty. Sondyqtan, Elbasy atalǵan zańdy Parlamentke qaıta talqylaýǵa joldap otyr, – dedi.

Naqtylaı aıtqanda, Prezıdent zańnyń 16-baby 1-tarmaǵyn jańa redaksıada jazýdy, 59-bapty tolyqtyrýdy usynǵan. Nátı­je­sinde, depýtattar Elbasy usyny­syn tolyq qoldap, zań Memleket basshysy usynǵan normalar bo­ıynsha qabyldanatyn boldy.

Budan keıin «2015-2017 jyl­dar­­ǵa arnalǵan respýblıkalyq búd­­jet týraly» Zańǵa ózgerister engi­zý týraly» zań jobasy boıyn­sha qorytyndy ázirleý máselesi tal­qy­ǵa tústi. Bul jóninde Qarjy jáne búdjet komıtetiniń tóraıy­my, depýtat Gúljan Qara­qusova baıan­dama jasady. Onyń aıtýyn­sha, Qarjy jáne búdjet komı­teti atalǵan zań jobasyn qarap, qo­ry­tyndysy ústimizdegi jyldyń 18 jel­toqsanyna deıin daıyn bolady.

Kún tártibi boıynsha úshin­shi bolyp «Qazaqstan Respýb­lıkasynyń Ulttyq qorynan 2016-2018 jyldarǵa arnalǵan kepil­dendirilgen transfert týraly» zań jobasy qaraldy. Osy­ǵan oraı baıandama jasaǵan Ult­tyq ekonomıka mınıstri Erbolat Dosaev úsh jyldyq jospar­dyń parametrlerin qaıta qaraý­da Ulttyq qordan beriletin kepil­dendirilgen transferttiń jyl saıynǵy mólsheri, ortasha jyl­dyq eseptik aıyrbas baǵamy aıqyn­dalǵanyn jetkizdi.

Qaralǵan máselege qatysty sóz alǵan Qarjy jáne búdjet ko­mıtetiniń múshesi Qojahan Ja­baǵıev atalǵan zań jobasynyń zaman talabyna saı túzilgenin atap ótti. Nátıjesinde, depýtattar zań jobasyn maquldady.

Depýtattar budan keıin «2016-2018 jyldarǵa arnalǵan res­pýblıkalyq búdjet týraly» zań jobasyn talqylaýǵa kiristi. Bul talqylaý boıynsha sóz alǵan Ult­tyq ekonomıka mınıstri Erbolat Dosaev:

– Biz mynadaı boljamdardy be­kitýdi kózdep otyrmyz: 2014 jylǵy bazany 982,1 mlrd. teńge­ge ulǵaıtý esebinen 2015 jylǵy İJÓ kóleminiń túzetilýin; 1 AQSH dollarynyń esep aıyrysý baǵamynyń 250 teńgeden 300 teń­gege deıin ózgerýin, munaı baǵa­sy 2016-2017 jyldary bir bar­reline 40 AQSH dollary já­ne 2018-2020 jyldary bir bar­reline 50 AQSH dollary deńgeı­in­de saqtalatyn álemdik taýar na­ryq­taryndaǵy úderisterdi eskere oty­ryp, naqtylandy. Al metal­dardyń álemdik baǵasynyń ortasha jyldyq ósý qarqyny bes jyldyq kezeńde 2,4% deńgeıinde boljanady, – dedi.

Sondaı-aq, mınıstr 2016 jyly nomınaldy İJÓ-niń ósýi 45 530,5 mlrd. teńge kóleminde boljanatynyn aıtty. Onyń aıtýynsha, bul – tamyzda maquldanǵan kór­set­kishten 1 525,3 mlrd. teńgege artyq. Al budan keıingi ósý 2020 jylǵa qaraı 63 991,5 mlrd. teń­gege deıin (2 470,4 mlrd. teńge artyq) jetedi dep kútilýde, dedi. Mınıstrdiń dereginshe, jan basyna shaqqandaǵy İJÓ kólemi 2016 jy­ly 8,6 myń AQSH dollaryna, al 2020 jyly 11,5 myń AQSH dollaryna deıin óspek.

– 2020 jyly taý-ken óner­ká­sibiniń 6,8 paıyzǵa ósýi esebinen 2020 jyly 4,0%-ǵa deıin, al keler jyly 0,4%-ǵa deıin ósedi dep boljanýda. Munaı óndirý kólemi de buǵan deıin maquldanǵan deńgeıde saqtalyp, 2016 jyly – 77,0 mln. tonnany, 2017 jyly – 79,0 mln. tonnany, 2018 jyly – 82,0 mln. tonnany, 2019 jyly – 84,0 mln. tonnany jáne 2020 jyly 92,0 mln. tonnany quraıtyn bolady, – dedi E.Dosaev. Sondaı-aq, ol 2016 – 2020 jyldary aýyl sharýashylyǵynyń jalpy ónim kóleminiń ortasha jyldyq ósimi 2,8% deńgeıinde ózgerissiz qa­la­ty­nyn jetkizdi. Sonymen qatar, mınıstr jyldyq ınflásıa deńgeıi 2016-2017 jyly – 6-8%, 2018 – jyly 5-7%, al 2019 jyly 4-6% shamasynda boljanyp otyrǵanyn málimdedi.

Otyrys barysynda Qarjy mı­nıstri Baqyt Sultanov, Ult­tyq bank tóraǵasy Danıar Aqy­shev baıandama jasap, ózderi basqaryp otyrǵan salalar boıyn­sha tushymdy málimetter berdi. Ulttyq banktiń jańa tór­aǵasy Biryńǵaı jınaqtaýshy zeı­net­aqy qorynyń aktıvterin ınvestısıalaýǵa nazar aýdardy.

– Qazirgi ekonomıkalyq jaǵ­daı­lardy eskere otyryp, aǵymdaǵy ınvestısıalaý qurylymyn ózgertý qajettigi týyndaýda. Degenmen, negizgi mindetimiz – halyqtyń jı­naǵan zeınetaqylaryn qaýip­sizdikte saqtaý. Ózge másele­lerdiń barlyǵy ekinshi satyda. Sondyqtan zeınetaqy qory qa­rajatyn paıdalaný jónindegi barlyq usynystar tek olardyń qaýipsizdigi qamtamasyz etilgen jaǵdaıda qaralýy tıis, – dedi ol. Osy oraıda, D.Aqyshev Ulttyq bank Úkimetpen birlese otyryp, Zeınetaqy qory qarajatyn úles­tirýdiń ashyq tetikterin jasaýǵa daıyn ekenin jetkizdi.

Al Baqyt Sultanov depýtat­tardyń usynysyn eskere otyryp, 2016-2018 jyldary bilim men ǵylymǵa 1 trln. 165,4 mlrd. teńge baǵyttaý kózdelip otyrǵanyn, onyń ishinde 399,3 mlrd. teńgesin 2016 jyly bólý qarastyrylǵanyn aıtty. Sonymen qatar, ol ekonomıka salasyndaǵy tehnıkalyq-kásibı jáne joǵary oqý oryndarynan keıingi bilimi bar bilikti mamandardy daıyndaýǵa mınıstrlik úsh jylda 456,8 mlrd. teńgeni shyǵyndaýdy josparlaǵanyn, 2016 jyly osy maqsatqa 152,3 mlrd. teńge bólingeli otyrǵanyn jetkizdi.

Depýtattar tarapynan qoı­ylǵan saýaldarǵa baılanysty sóz alǵan Úkimet basshysy K.Másimov Elbasynyń bes ınstıtýttyq reformasy tóńiregindegi úlken zańnama toptamalaryn qabyldaǵany úshin Májilis depýtattaryna alǵysyn aıta otyryp: «Jalpy, negizgi ekonomıkalyq saıasattyń ózegine kelsek, bul rette, eń birinshi kezekte 2007-2009 jyldardaǵy daǵdarystan qazirgi qalyptasqan daǵdarystyń ereksheligine nazar aýdarýǵa tıispiz» , – dedi. Onyń pikirinshe, Qazaqstan ózgermeli ekonomıkalyq ahýalǵa beıimdelýi kerek.

Mınıstrlerdiń baıandamasynan keıin depýtattar Úkimet múshelerine suraq qoıyp, olardan naqty jaýaptar aldy. Osydan keıin, depýtattar zań jobasyn daýysqa salyp, ony maquldady.

Jalpy, bul kúni otyrysta joǵarydaǵy máselelermen qatar, «Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaqtyń kedendik aýmaǵyna taýarlardy ákelý men olardyń aınalysynyń keıbir máseleleri týraly hattamany ratıfıkasıalaý týraly» zań jobasy, «Atom energıasyn paıdalaný týraly» zań jobasy (ekinshi oqylym), «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine atom energıasyn paıdalaný máse­leleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» zań jobasy (ekinshi oqylym), sondaı-aq, Parlament Májilisiniń depýtaty Ámirhan Rahymjanovtyń óki­lettigin merziminen buryn toqtatý týraly máseleler qarastyryldy. Óz kezeginde atalǵan zań jobalary depýtattar tarapynan maquldandy. Al Ámirhan Muratbekuly Ra­hym­janov Bilim jáne ǵylym mınıstr­liginiń jaýapty hatshysy qyz­meti­ne taǵaıyndalǵandyqtan, onyń depýtattyq ókilettiligi toqta­tyl­dy.

Jalpy otyrys barysynda depýtattar Úkimet nazaryna al­daǵy ýaqytta eskerilýi tıis bir­qatar ózekti máselelerdi atap kór­setti. Olardyń basym bóligi aýyl sharýashylyǵyna, áleýmettik salaǵa, qarjy únemdeý isine qa­tysty boldy.

"Qamshy"silteıdi

Derekkóz: Egemen Qazaqstan