2016 jyldyń 13 qyrkúıeginde QR Prezıdentiniń Jarlyǵymen I. Tasmaǵambetov osymen úshinshi márte Premer-mınıstrdiń orynbasary laýazymyna taǵaıyndalǵan edi.

5 aıǵa jetpes ýaqyt aralyǵynda vıse-premer I. Tasmaǵambetov qandaı bastamalarymen kózge tústi? Áleýmettik salaǵa qalaı yqpal etti? Áńgimeniń aǵysy osy týraly bolmaq.

«Talǵar» tóńiregindegi daýǵa toqtaý saldy

Premer-mınıstrdiń orynbasary I. Tasmaǵambetov «Talǵar» orta ǵasyrlyq qalashyǵynyń mańyndaǵy kópir qurylysyn toqtatýǵa pármen berdi. Memlekettik organdardyń aldyn-ala kelisilmegen is-qımyly nysandy álemdik mura tiziminen alyp tastaý qaýpin týdyrǵanyn aıtqan vıse-premer, Almaty oblysynyń ákimdigine qorǵaý aımaǵynan tys jańa aınalma jol qurylysyn jobalaýdy,  jergilikti jerdiń bederin qalpyna keltirýdi, sondaı-aq, qosymsha arheologıalyq zertteýler júrgizýdi tapsyrdy.

Osy daýdy halyqaralyq dárejede ýshyqtyrmaý úshin Qazaqstan Respýblıkasy Premer-mınıstriniń orynbasary Parıj qalasynda is-saparmen bolyp, IýNESKO-nyń Bas dırektory Irına Bokovamen kezdesý ótkizdi. Kezdesý aıasynda Jibek jolynyń alǵashqy Chanan-Tánshan dálizindegi 8 qazaqstandyq eskertkishti IýNESKO-nyń búkilálemdik muralar tiziminde saqtaý jóninde kelisimge qol jetkizdi.

Keıki batyrdyń bas súıegin jerleý memlekettik deńgeıde ótedi

QR Premer-mınıstriniń orynbasary Imanǵalı Tasmaǵambetovtiń bastamasy boıynsha 1916 jylǵy ult-azattyq kóterilisiniń batyry – Keıki batyrdyń súıegin jerleý rásimi respýblıkalyq deńgeıde ótedi jáne onyń atyn dáripteýge arnalǵan sharalar uıymdastyrylady.

Mádenıet jáne sport mınıstrligine Qostanaı oblysynyń ákimdigimen birlesip Keıki batyrdyń kesenesin jobalaý jáne odan ári qurylysyn júrgizý úshin qajetti barlyq sharalardy qabyldaý jóninde tapsyrma berildi.

Vıse-premer halqymyzdyń rýhy men mártebesin kóterý turǵysynda osynaý jobanyń tarıhı mańyzyna erekshe toqtalyp, ony júzege asyrý úshin quzyrly mekemeler jáne qoǵam ókilderimen birlesip is-qımyl jasaýǵa daıyn ekenin málimdedi.

Bala dárigerleri qaıta oralady

I. Tasmaǵambetov úkimet otyrysynda pedıatr dárigerlerdi qaıtarý máselesin kóterdi. Onyń nátıjesinde 2017 jyldan bastap elimizdegi medısınalyq oqý oryndarynda pedıatr dárigerlerdi daıyndaıtyn fakúltetter qaıta jumysyn bastamaq.

2007 jyldan beri medısınalyq oqý oryndaryndaǵy pedıatrlardy daıarlaý jalpy medısınalyq baǵytqa qosylǵan edi. Onyń nátıjesinde balalar dárigeri bolý úshin stýdentter rezıdentýrany aıaqtaýy qajet bolatyn. Sondyqtan, bul jaǵdaı atalǵan mamandyqqa degen qyzyǵýshylyqty azaıtty.

Statısıkalyq málimetter boıynsha, 2012 jyly «pedıatrıa» mamandyǵy boıynsha 742 adam, 2013 jyly – 423 adam bitirip shyqsa, al, 2014 jyly tek 7 maman bitirip shyqqan. Bul balalar densaýlyǵyn qaraıtyn mamandar tapshylyǵyna ákep soqtyrdy.

Mindetti áleýmettik medısınalyq saqtandyrý

2017 jyldan bastap elimizde mindetti áleýmettik medısınalyq saqtandyrý júıesi engiziledi. Qazirdiń ózinde «Áleýmettik medısınalyq saqtandyrý qory» AQ qurylyp, onyń basshylyǵy taǵaıyndaldy.

Atalǵan baǵdarlama aıasynda medısınalyq kómek kúndizgi bólimde oqıtyn barlyq stýdentterge qol jetimdi bolady. Olar úshin salymdardy memleket tóleıdi. Al, syrttaı bólimde oqıtyn stýdentter salymdardy ózderi nemese ata-analary tóleıdi. Eger ata-analary jumyssyz retinde arnaıy ortalyqtarda tirkelse, tólemdi memleket júzege asyrady.

Buǵan qaramastan, syrttaı bólimdegi stýdenttiń atynan salymdar túspese, olardy emdeý tegin medısınalyq kómektiń kepildendirilgen kóleminde oryndalady.

Jetim balalar otbasynda tárbıelenedi

Balalardy asyrap alýǵa, patronattyq tárbıege jáne otbasylaryna berý arqyly jetim balalar úılerindegi tárbıelenýshilerdiń sanyn qysqartý úshin belsendi jumys júrgiziledi.

2017 jyldan bastap balalardy otbasyna ornalastyrýdyń balamaly formalary kóbeıip, asyrap alý, qamqorlyqqa alý, patronattan ózge, qabyldaý jáne qonaqjaı otbasylaryn qurý formasy enedi. Bulardyń barlyǵy memleket tarapynan materıaldyq qoldaýǵa ıe bolady. bul jumysqa úkimettik emes uıym ókilderi tartylmaq.

Sońǵy málimetter boıynsha jyl saıyn alty myńnan asa bala Jasóspirimderdi beıimdeý ortalyqtary arqyly asyrap alýǵa, qamqorlyqqa jáne patronattyq tárbıege beriledi. Sonymen qatar, týǵan ata-analaryna qaıtarylady nemese jetimder men ata-anasynyń qorǵaýysyz qalǵan balalarǵa arnalǵan mekemelerge jiberiledi.

Memlekettik JOO-nyń rektorlaryn konkýrstyq taǵaıyndaý jandanady

Qazaqstan vıse-premeri Imanǵalı Tasmaǵambetovtiń tóraǵalyǵymen joǵary oqý oryndarynyń rektory laýazymyna úmitkerlerdi anyqtaý jónindegi Respýblıkalyq konkýrstyq komısıanyń alǵashqy otyrysy ótti.

Jańa talaptarǵa sáıkes rektorlardyń taǵaıyndalýy ashyq konkýrs negizinde júrgiziledi. Respýblıkalyq komısıa qaraýyna joǵarǵy oqý ornynyń baqylaýshy keńesi úshten kem emes kandıdatty usynady. Komısıa qatysýshylardyń oqý ornyn damytý baǵdarlamasyn tyńdap, suqbat júrgizedi. Sonyń nátıjesinde JOO-nyń rektory laýazymyna kandıdatty anyqtaıdy.

Bul jańashyldyq qazaqstandyq joǵary oqý oryndarynyń basqarý quramyn sapaly toltyrý jáne basqarý derbestigin ulǵaıtý, sondaı-aq, qoǵam aldyndaǵy eseptilikti kúsheıtý qajettiginen týyndap otyr.

Buǵan deıin memlekettik joǵary oqý oryndarynyń rektorlary QR Bilim jáne ǵylym mınıstriniń jeke sheshimimen taǵaıyndalyp keldi. Sondyqtan, rektorlar korpýsynyń biraz bóligi atalǵan laýazymda 3 jyl saıyn 2 merzimnen asa ýaqyt ıelenip keldi. Nátıjesinde búgingi tańda rektorlardyń 40 paıyzy zeınet jasynda nemese zeınetke deıingi jasta, bul óz kezeginde basqarý utqyrlyǵyn tómendetedi.

Bilim berý júıesindegi jańǵyrtý

Bilim sapasy týraly áńgime qozǵaǵanda aldymen ulttyq biryńǵaı testileý júıesi tilge keledi. Osy júıeniń engenine 10 jyldan asty. Alaıda, jyl saıyn bárimiz jarysa osyny talqylaımyz.

UBT nátıjelerin taldaý boıynsha mektep bitirýshilerdiń jalpy sanyna alǵanda jyldan jylǵa testke qatysýshylar sany azaıyp barady. 2011 jyly túlekterdiń 79 paıyzy qatyssa, 2016 jyly bul kórsetkish 69 paıyzdy qurady. Iaǵnı, mektep bitirýshilerdiń 30 paıyzy osy júıege senbeıtinin kórsetedi.

Sondyqtan, UBT júıesine ózgeris engizilip, ol mektepti bitirý jáne oqýǵa túsý emtıhandary bolyp ekige bólinedi. Bul oqýshylardyń bilimin tereń baǵalaýǵa, olardyń taldaý, júıeleý qabletin shyńdaýǵa septigin tıgizedi. Odan qalsa,  jan-jaqty jetilgen sanaly urpaq tárbıeleý jáne sol urpaq arqyly ultymyzdyń mádenı-rýhanı qundylyǵyn saqtaý, jalǵastyrý mindeti bar.

Kásiptik-tehnıkalyq bilim berý salasynda mamandardy teorıalyq jáne praktıkalyq oqytýdy úılestiretin dýaldy júıe odan ári jetildiriledi.

Joǵary bilim salasynda JOO-nyń akademıalyq jáne qarjylyq basqarýdaǵy ókilettigin keńeıtiledi.

Birqatar memlekettik fýnksıalardy bızneske beriledi

Qazaqstan Respýblıkasy Premer-mınıstriniń orynbasary Imanǵalı Tasmaǵambetov birqatar memlekettik fýnksıalardy básekelestik ortaǵa jáne ózin-ózi retteý uıymdaryna berýdi uqypty júrgizý qajettigin atady.

Vıse-premerdiń tóraǵalyǵymen ótken básekelestik ortaǵa jáne ózin-ózi retteý uıymdaryna berý úshin memlekettik fýnksıalar tizimin anyqtaý jónindegi turaqty komısıanyń otyrysynda jergilikti ózin-ózi basqarý jáne ózin-ózi retteýdi damytý arqyly azamattardyń sheshim qabyldaý úrdisine qatysý múmkindigin keńeıtý máselesi qarady.

Eske sala ketsek, keıbir memlekettik fýnksıalardy básekelestik ortaǵa berý máselesi Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti N. Nazarbaevtyń bastamasymen júrgizilip otyrǵan «100 naqty qadam» Ult josparynyń 97-shi qadamynda kórsetilgen. Ony júzege asyrý úshin aǵymdaǵy jyldyń qańtar aıynda arnaıy komısıa qurylǵan edi. Jalpy, atalǵan sharalardy oryndaý memlekettik fýnksıalardy qysqartýǵa, azamattardyń sheshim qabyldaý úrdisine qatysýyn keńeıtýge, jergilikti ózin-ózi basqarý jáne ózin-ózi retteýdi damytýǵa, sonymen qatar, memlekettiń shyǵyndaryn azaıtýǵa baǵyttalǵan.

Úkimettik emes uıymdarǵa syıaqy beriledi

2017 jyldan bastap Qazaqstanda úkimettik emes uıymdarǵa syıaqy beriledi. Syıaqy uıymdardyń jarǵylyq maqsattaryna, ıntıtýtsıonaldy damýyna, qyzmetkerlerdiń biliktiligin kóterýge, birlestiktiń materıaldyq bazasyn nyǵaıtýǵa jumsalady.

Úkimettiń atynan beriletin syıaqy qoǵamdyq usynystar men olardyń qyzmetin baǵalaýdy eskere otyryp, áleýmettik jobany sátti júzege asyrǵan uıymdarǵa beriledi. Úmitkerlerdi irikteý quzyretti organ janyndaǵy ÚEU-men is-qımyl jónindegi úılestirý keńesinde júrgiziledi. Syıaqy alýǵa ótinim joldaǵan árbir uıym keńes músheleri men táýelsiz sarapshylardan quralǵan saraptaý komısıasynyń baǵalaýynan ótedi.

Tasmaǵambetovke artylǵan senim

Úkimet basshysynyń orynbasary Imanǵalı Tasmaǵambetov jetekshilik etetin áleýmettik salada tıanaqty sheshimdi qajet etetin túıindi máseleler az emes. Atap aıtqanda, halyqtyń tabys deńgeıiniń tómendeýine jol bermeý, jumyssyzdyqpen kúres, áleýmettik saladaǵy qyzmet kórsetý sapasyn arttyrý, densaýlyq saqtaý júıesin jańǵyrtý t.b. máseleler bar.

Sonymen qatar, úkimettiń aldynda Elbasynyń áleýmettik jańǵyrtý týraly tapsyrmalaryn, «Bolashaqqa 100 naqty qadam» baǵdarlamasyn sátti júzege asyrý mindeti tur.

Imanǵalı Tasmaǵambetov aǵymdaǵy jylǵy qazan aıynda júrgizilgen eksperttik saýalnama nátıjesinde ázirlengen saıası kóshbasshylar reıtıńin bastasa, qarasha aıynda úkimet quramynyń jumysyna júrgizilgen reıtıńte de ol alǵashqy oryndy ıelendi.

«Saıasat-monitoring» tobymen júrgizilgen saýalnama barysynda sarapshylar Imanǵalı Nurǵalıulynyń qazirgi úkimettegi eń tájirıbeli saıasatker ekenin atady. Memleket basshysy kúrdeli reformalar júrgizýdi qajet etetin daǵdarysty kezeńde I. Tasmaǵambetovke áleýmettik salaǵa jetekshilik etýdi senip tapsyryp otyr.

Sarapshylar Imanǵalı Tasmaǵambetovtiń taǵaıyndalýymen áleýmettik salada júıelilik paıda bolǵanyn erekshe aıtýda. Al, osy salaǵa jaýapty basshylardyń is-áreketinde jınaqylyq pen tıanaqtylyq baıqalǵan. Bul Tasmaǵambetov tarapynan qoıylyp otyrǵan qatań talap pen talǵamnyń nátıjesi bolsa kerek.

«Alash» qozǵalysynyń 100 jyldyǵy

Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstriniń orynbasary Imanǵalı Tasmaǵambetov Alashorda qozǵalysynyń qurylǵanyna 100 jyl tolýyna oraı Alash zıalylarynyń shyǵarmashylyq muralaryn zerdeleý jáne ony jandandyrý máselelerin kóterdi.

Vıse-premer elimizdegi Alashtanýshy tarıhshylar men ádebıetshiler, otandyq kıno jáne televızıa salasynyń mamandarymen birlese otyryp, tyń bastamalardy – kitap shyǵarý, kıno túsirý máselesin qolǵa alý qajettigine toqtaldy.

«Alashtyń 100 jyldyǵyna durystap daıyndalýymyz kerek. Qazir eń bastysy, jaqsy jospar qurýymyz qajet. Oǵan bir-eki aptadaı ýaqyt alyp, durys jospar quryp, ony Elbasymen kelisip, ýaqytyn belgilegen jón. Alashtyń 100 jyldyǵy sol zamanmen qalyp qoımaı, búgingi táýelsiz memleketpen baılanystyrý oryndy bolady. Alash zıalylarynyń armany, onyń oryndalǵany, táýelsiz el bolǵanymyz, osynyń barlyǵy ulttyq jáne tarıhı sanany kóteretin jaqsy dúnıe bolýy kerek», - dedi vıse-premer Imanǵalı Tasmaǵambetov.

Ahmet Baıtursynuly mýzeı-úıin memlekettik menshikke beriledi

Ahmet Baıtursynuly mýzeı-úıin memlekettik menshikke berip, onyń mártebesin respýblıkalyq deńgeıge kóterý, ǵalymnyń ǵylymı eńbekteriniń 10 tomdyǵyn jaryqqa shyǵarý týraly tapsyrma berdi.

Ahmet Baıtursynulynyń mýzeı úıiniń  ǵımaraty respýblıkalyq mańyzy bar Tarıh jáne mádenıet eskertkishteriniń memlekettik tizimine engiziletin bolady.

Qazaqstandaǵy kitaphana qory sandyq júıege ótedi

Qazaqstanda 2020 jylǵa qaraı barlyq kitaphana qory sandyq júıege ótedi. Atalǵan sandyq júıe kitaphana qyzmetiniń damýyna oń yqpal etip, kitaphana qoryn qurý, saqtaý jáne odan ári damytýǵa jańa múmkindikter beredi.

«Bul Qazaqstandaǵy barlyq kitaphanalardyń biryńǵaı elektrondy katalogyn qurýǵa kómektesedi. Munyń izin ala Qazaqstan «TMD elderiniń elektrondy kitaphanasy» jobasyna qosylady. Bul jaǵdaıda reseılik qorlarda saqtaýly turǵan erekshe kitaptar bizdiń azamattar úshin de qoljetimdi bolmaq. Sonymen bir ýaqytta respýblıkada alǵash ret sırek ári erekshe kitaptar men qoljazbalardyń ortalyǵy ashylady», - dep atap ótti QR Premer-Mınıstriniń orynbasary Imanǵalı Tasmaǵambetov.

Sonymen qatar, oqýshylar úshin ádebıet páni boıynsha mektep baǵdarlamasyna úzdik zamanaýı avtorlardyń shyǵarmalary engiziledi. Al, elimizdiń jas turǵyndaryna arnalǵan ádebı shyǵarmalardy tegin jarnamalaýǵa múmkindik berý qarastyrylǵan. Qazaqstandyqtardyń kitap oqýǵa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý maqsatynda kitap oqýdy qoldaý jóninde vedomstvoaralyq keńes qurylady.

Qazaqtyń aıtysy men kúıi, kıiz úıi IýNESKO-nyń muralar tizimine qosyldy

«Qazaqtyń qasıetti kıiz úıi», «Sýyryp salma aıtysy» men «Kúmbirlegen kıeli kúıi» IýNESKO-nyń adamzattyń materıaldyq emes mádenı muralarynyń reprezentatıvtik tizimine qosyldy.

Endigi jerde bul qazaqtyń ǵana emes, búkil adamzattyń rýhanı murasy sanalady. Osyǵan oraı, vıse-premer Imanǵalı Tasmaǵambetov IýNESKO sertıfıkattaryn etnografıalyq zalǵa únemi qoıý úshin Ulttyq mýzeıge saltanatty túrde tapsyrdy.

Sonymen birge, elimiz 2017 jyly IýNESKO-nyń atalǵan tizimine «Asyq ulttyq oıyny» nomınasıasyn engizýdi jáne «Qorqyt muralary» kópulttyq nomınasıasyn úılestirýdi josparlap otyr.

IýNESKO-nyń tizimine muralardy tirkeý Qazaqstannyń materıaldyq emes mádenı muralaryn elimizde jáne halyqaralyq deńgeıde keńinen nasıhattaýǵa, sondaı-aq olardy qorǵaý boıynsha ulttyq deńgeıde júıeli sharalar qabyldaýǵa yqpal etedi.

Qazaqstandyq kınony damytý úshin zańnama nyǵaıtylady

QR Premer-Mınıstriniń orynbasary Imanǵalı Tasmaǵambetov ulttyq kıno óndirisiniń basty jetistikterin ataı kele, ony damytýda zańnamany nyǵaıtý qajettigin atady.

Elimizde tuńǵysh ret ázirlenip otyrǵan «Kınomatografıa týraly» zań jobasy qabyldanady. Ol naýryz aıynda Úkimet qaraýyna usynylyp, mamyrda Parlamentte qaralady dep josparlanyp otyr.

Sonymen qatar, otandyq kınematografıany 2050 jylǵa deıingi damytý tujyrymdamasynyń jobasy daıyndalady. Qujat osy salanyń damýyndaǵy negizgi tásilderdi quqyqtyq turǵyda bekitýge baǵyttalǵan.

«EKSPO-2017» kórmesi áleýmettik jaǵynan az qamtylǵan jandar úshin qol jetimdi bolady

Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstriniń orynbasary Imanǵalı Tasmaǵambetov «EKSPO-2017» Halyqaralyq mamandandyrylǵan kórmesi aıasynda ótetin mádenı baǵdarlamalar turǵyndar úshin qol jetimdi bolý qajettigin atady.

«Eń mańyzdysy, biz mindetti túrde turǵyndardyń áleýmettik az qamtylǵan tobyna tegin bılet taratý máselesin pysyqtaýymyz qajet. Olar osynaý aýqymdy sharaǵa daıyndalǵan kólemdi ári qyzyqty repertýardy tikeleı ózderi tamashalap, kórý múmkindigine ıe bolýy tıis. Mine, osy suraqty erekshe baqylaýǵa alýymyz shart. Ásirese, bul qalanyń jáne mádenıet mınıstrliginiń aıasynda ótetin sharalarda eskerilýi kerek», - dedi QR Premer-Mınıstriniń orynbasary Imanǵalı Tasmaǵambetov.

2017 jyly balalardyń qaýipsizdigi, densaýlyǵy men ál-aýqatyna qatysty standarttar men erejeler qaıta qaralady

Aǵymdaǵy jyly mekteptegi tamaqtaný, qural-jabdyq, kıim úlgisi, sport jáne basqa da balalardyń qaýipsizdigi, densaýlyǵy men ál-aýqatyna qatysty standarttar men erejeler qaıta qaralady.

Sondaı-aq, orta bilim berýge qatysty apatty jáne úsh aýysymdaǵy mektepterdiń ornyna 56 nysan qurylysy salynady, 2,5,7 synyptarda jańartylǵan baǵdarlamamen bes kúndik oqý aptasyna kóship, bitirý jáne oqýǵa túsý emtıhandaryn bólý arqyly jańa formatta UBT ótkiziledi.

Kásiptik-tehnıkalyq bilim salasynda «jalpyǵa birdeı tegin kásiptik-tehnıkalyq bilim» jobasyn júzege asyrý qarastyrylýda. Aldyn-ala málimet boıynsha ol 47,3 myń adamdy qamtıdy, 67 jumysshy mamandyǵy boıynsha jańa modýldik baǵdarlama ázirlenip, jańa baǵdarlamany júzege asyrý úshin 5200 oqytýshy men óndiristik oqytý sheberleri oqytyldy.

Joǵary jáne joǵarǵy oqý ornynan keıingi bilim salasynda korporatıvti basqarý qaǵıdasy engizilip, ishki aýdıt qyzmeti qurylady. JOO-nyń uıymdastyrý-quqyqtyq formasy ózgerip, komersıalyq emes aksıonerlik qoǵamdarǵa ótedi. JOO-na memlekettik attestasıa halyqaralyq attestasıamen aýystyrylady.

***

Jınaqtap kelgende, bul Imanǵalı Nurǵalıulynyń Úkimet basshylyǵyna kelgen 5 aıǵa jetpes ýaqytta ǵana atqarǵan eńbegi. Almaty ákimi kezinde ańyzǵa aınalǵan, Astanany gúldendirgen Imanǵalı Tasmaǵambetov sonaý 1995 jyly-aq Úkimette mańyzdy qyzmetke jetip úlgergen asa tájirıbeli, halyq arasynda óte bedeldi, saıası tulǵalardyń arasyndaǵy tym yqpaldy saıasatker.

Qashan da memleketshildigimen kórinip júrgen Tasmaǵambetovtiń Alash Arystaryn ardaqtaýǵa taǵy da at salysqany halyq arasynda joǵary qoldaýǵa ıe bolyp úlgergen eli.

Qazaq zıalylaryn dáripteýge, qazaq óneri men mádenıetin jandandyrýǵa, salt-dástúrin nasıhattaýǵa baıaǵydan qamqor bolyp kele jatyr. Oǵan IýNESKO qamqorlyǵymen qazaqqa tanymal mádenıet jáne ǵylym salasynyń adamdarynyń mereıtoıyn ótkizgeni; Abaı Qunanbaev pen Jambyl Jabaevtyń — 150 jyldyǵyn, Muhtar Áýezov, Qanysh Sátbaev, Ǵabıt Músirepov, Álkeı Marǵulannyń ǵasyr toılaryn ótkizgeni dálel. Ol, Parıjdegi Mustafa Shoqaı turǵan úıge de arnaýly baryp eskertkish taqta ornatqan.

Sóz sońynda, Máskeý qazaqqa bóten jer emes. Qazaqtyń uly kósemi Álıhan Bókeıhannyń súıegi jatqan jer. Imanǵalı Nurǵalıuly Reseıdegi dıplomatıalyq qyzmetinde de týǵan halqyna, Qazaqstanǵa qaltqysyz eńbek etetini anyq. Jańa qyzmette Tasmaǵambetovke qyzmettik tabys pen saıası jeńis tileımiz!

Daıyndaǵan Nurǵalı NURTAI