Maǵan jańa kartınama baǵzy zamandarda qazaqtyń qyzdary kıgen aıaq kıim túrlerin túsirý kerek boldy. Eń qarapaıym degen bir-eki sýret qana qajet bolǵan. Onyń ústine, aqyry murajaıǵa barǵan soń, ulttyq kıimderdi de sýretke túsirip alarmyn dep oıladym.

Sonymen, tamasha kóńil-kúımen senbiniń aq tańynda Fýrmanov kóshesinde ornalasqan Qazaqstannyń Ortalyq murajaıyna keldim.

Esikten kire bergenimde aldymnan kúzetshi shyǵa keldi. Murajaıǵa terorıstik qaýip tónip turǵandaı, óziniń metal izdegishimen ústi-basymdy bir sharlap ótti. Tekseristen qutylǵan soń, aqyryn ǵana adymdap ulttyq kıimder bólmesine keldim. «Zalda sýretke túsýge bolmaıdy» degen mańdaıshany kózim shaldy. Sýretke túsirýge ruqsat bolmaǵanyna qaraǵanda, zalda balıstıkalyq zymyran bar bolar, árıne, qaýipsizdik birinshi orynda ǵoı dep oıladym ishimnen.

Qolymdaǵy bıletimdi tekserýshige kórsetip, aıaq kıimder bólmesine adymdap baramyn. Olardy sýretterden kórgendikten, maǵan tanys boldy. Biraq, óz kózimmen kórgen sezim múldem basqasha. Sóıtip, aıaq kıimderdi sýretke túsirý prosesi bastalyp ketti. Arǵy betten «Kamera, kamera!» dep baqylaýshynyń júgirip kele jatqanyn baıqadym.

- Kameraǵa ne bopty?

- Sýretke túsirip jatyrsyń, bolmaıdy!

- Men tek aıaq kıimderdi túsirip turmyn, nege bolmaıdy?

- Bolmaıdy. Tyıym salynǵan.

- Nege?

- Buıryq sondaı. Baǵynýǵa tıissiz.

Zaldan eńsem túsip shyqtym. Shyǵa beriste baqylaýshy 3 áıel otyrdy.

- Murajaılaryńyz kóńilimnen shyqpady, nashar eken, - dedim otyrǵan úsheýine.

- Nege? – dep úsh áıel tesile qarady.

- Sebebi, aıaq kıimdierdi sýretke túsirmekshi bolǵam, ruqsat etpedi.

-  Bul áskerı qupıa ma edi? Álde memlekettik qupıa ma?

- Joq. Bolmaıdy degen soń, bolmaıdy.

- Maǵan sýret kerek.

- Bizden álbom satyp alsańyz bolady, álbomda kerek sýretterińizdiń bári bar.

- Álbom satyp alǵym kelmeıdi.

Ári qaraı áńgimemizdi jazyp, oqyrmandarymnyń ýaqytyn almaı-aq qoıaıyn. Murajaıǵa kele jatqan joldaǵy kóńil-kúıimnen túk qalmady. Arada bir kún ótti. Ortalyq murajaıǵa qatysty suraqtarym kóńilime maza berer emes.

Qurmetti «kóneniń kózin saqtaýshylar», sizder kim úshin jumys isteısizder? Nege basqa murajaılarda sýretke túsýge ruqsat etiledi, Ortalyq murajaıda nege tyıym salynǵan? Urpaqtarymyzǵa elimizdiń mádenıetin qalaı oqytamyz? Qajetsiz aqparaty bar kitaptardy nege satyp alýym kerek? Endi ne isteımin?

EKSPO qatysýshylaryn murajaıǵa qalaı qarsy almaqshysyzdar sonda? Olar bul tyıymdaryńyzdy túsinedi dep oılaısyzdar ma? Bundaı isterińizben elimizdiń mádenıetin qalaı damytasyzdar?

Joq, qurmetti «murajaı qorǵaýshylary». Bul meniń tarıhym, meniń elimniń tarıhy, meniń ata-babamnyń tarıhy. Ony menen de, menen keıingi urpaqtan da jasyra almaısyzdar. Túsirsin sýretke, salsyn áleýmettik jelilerge, sóıtip bar álemge jaıylsyn elimniń mádenıeti, elimniń tarıhy!

Astanada ótetin EKSPO qatysýshylarynyń artynan dál osylaı júgirip júrmeseńizder bolǵany. Máseleni erterek qolǵa alsańyzdar, qıyndyq ta týmaıdy. Bar álemge uıatty bolýdan saqtanyńyzdar.   

Dosbol Qasymov

Aýdarǵan: Gúlim JAQAN