««"Qamshy" aqparattyq portalynyń hat qorjynyna N.Qoshamanuly esimdi azamattan hat kelip tústi. "Qamshy" erkin pikir alańy bolǵandyqtan, hatty jarıalaýdy jón kórdik. 

Bul joly Aqtaýda Techno Trading LTD «munaıservıs» kompanıasynyń jumysshylary ereýilge shyqty. Nege? Memlekettik bıliktiń - "qanaýshylardyń" (monopolıserdiń) múddesin qoldaýy, máseleni quqyqtyq turǵydan sheshedi degen quzyrly organdarynyń "beıtaraptyǵy", bul az bolǵandaı jergilikti polıseılik-ákimshilik júıeniń jumysshylardyń ómirlik "quqyqtary men bostandyqtaryna" qysym jasaýy, "qoǵamdaǵy teńsizdik", "baı men kedeıshiliktiń arasynyń alshaqtaı túsýi", "eńbekshilerdiń qanaýshylarǵa táýeldiligi", "eki jaqty qanaýdyń" tereńdeı túsýi jumysshy tabyn erte me, kesh pe narazylyq ereýiline shyǵýǵa májbúr etedi. Bul - AKSIOMA.  

Sońǵy jyldary Aqtaýda osy baǵytta jumysshylardyń kásipodaq uıymdary qımylynyń da kúsheıe bastaǵanyn kórip otyrmyz. Buǵan qańtardyń 5-de bastalǵan «Mańǵystaýmunaıgaz» kompanıasynyń kenishterinde qyzmet kórsetetin Oil Construction Company (ári qaraı – OCC) kompanıasyna qaraıtyn Qalamqas pen Jetibaı kenishterindegi munaıshylardyń kásipodaq uıymynyń talaptary dálel bolady. Narazylyqqa shyqqan munaıshylardyń bir talaby tek qana belgili bir toptardyń múddesin kózdep, kerisinshe «jumysshylardyń quqyǵyn qorǵamaıtyn» resmı kásipodaq uıymynda bolǵysy kelmeıtinderin málimdegen. Demokratıalyq memlekette jumysshy tabynyń áleýmettik qozǵaýshy kúshi ol – kásipodaq. Kásipodaq qashanda jumysshy tabynyń birińǵaı maıdanyna súıenedi. Kásipodaq qaı deńgeıde bolmasyn «jumysshy tabynyń» saıası jebeýshisi, qorǵaýshysy. Tek kásipodaq uıymy bar jerde ǵana «qanaýshy tapqa», «sybaılastyqqa», «jemqorlyqqa» soqqy beriledi, demokratıalyq basqarýǵa alǵysharttar jasalady. Al, demokratıanyń álsirep, elde avtorıtarızmniń kúsheıýi kásipodaq uıymdaryn áleýmettik ózgerister jasaýǵa ıetermeleıdi. 

Aıtarymyz, Mańǵystaý jumysshylarynyń qanaýshy tapqa (monopolıske) qarsy kúresi obektıvtik jaǵynan saıası sıpat alýy da ábden múmkin. Óz músheleriniń múddelerin, eńbek, áleýmettik-ekonomıkalyq quqyqtaryn qorǵaý maqsatynda jalaqyny kóterýdi, jumys jaǵdaıyn jaqsartýdy talap etken Mańǵystaý kásipornynyń jumysshylary narazylyǵy kún saıyn kúsh alyp bara jatyr. Maqsat – demokratıalyq ózgeristerge tejeý bolyp otyrǵan monopolıserdiń, qanaýshy taptyń óktemdigine jol bermeý, memlekettik ishki jáne syrtqy saıasatynda eńbekshilerdik yqpalyn kúsheıtý. Biraq, muny qazirgi qazaq bıligi túsingisi kelmeıdi.

Sondyqtan eldegi áleýmettik-saıası jaǵdaıdy ýshyqtyrmaýdyń aldyn-alýdyń birden bir joly jumysshylardyń talabyn oryndaý bolyp tabylady. Másele sheshilmeıtin bolsa, jumysshylardyń narazylyǵy, odan týyndaǵan talaptary jalpyulttyq, halyqaralyq saıası talaptarǵa ulasýy múmkin. Kezinde Márkis pen Engilis atalarymyzdyń ózderi: «Jumysshy taby qashanda barlyq eńbekshiler men qanalýshylardyń aldyńǵy qatarly kúreskeri, qozǵaýshy kúshi, gegomony», - dep eskertkenin de umytpaıyq. Biz munymen sanasýymyz kerek. Qazaǵym aıtqan: "jaman kelisip otyryp, kerisedi, jaqsy kerisip otyryp kelisedi" -dep, endeshe bılik jáne jumys berýshiler ishki - syrty daǵdarysty ýshyqtyra bermeı, jumysshy ókilderimen tez arada kelissóz ústeline otyrýlary kerek.  

N.Qoshamanuly, QR Jýrnalıser Odaǵynyń múshesi.