Alla taǵalanyń jaratylysy adamdy qaıyrly iske de, qaıyrymsyz tas júrektikke de jaqyn etti. Bul sıpattarsyz ómirdiń de máni bolmas edi-aý. Adamdardyń barlyǵy tek qaıyrymdy ǵana bolsa, shaıtannyń azǵyrýyna ergen pendeler jomart jandardyń esebinen kún kórýge tyrysary anyq. Pendelerdiń jaqsylyqqa da,  jamandyqqa úıir bolyp, biri saýap jınaýǵa tyryssa, ekinshisi kúná arqalaıtyny da sodan shyǵar-aý.

Jumabek atasy oqyǵan molda bolǵasyn ba, Aıgúl dinniń qadir-qasıetin kishkentaıynan sanasyna túıip ósti. Kúndelikti sharýasyn eshqashan bısmıllasyz bastap  kórgen emes. Osy sıpaty ony ózgelerge de qarasyp, qamqor bolýǵa qulshyndyryp turatyn edi. Ásirese, jetim-jesirler men ash-jalańashtarǵa qolyndaǵysyn úzip berýge daıar turatyny sodan ba dep qalasyń. Jasaǵan jaqsylyq olardan qaıtpasa da, Alladan qaıtsyn dep árdaıym tilekte júredi.

Saýap alý degen qandaı jaqsy is ekenin oıǵa alǵanda, dindar atasynyń óz urpaǵy úshin basyn tasqa da soǵyp, jarǵa da urǵany kóz aldyna keledi. Shirkin, ol bir qıyn-qystaý zaman edi-aý. Keńes ókimeti ornap, bar  ımam-moldalardy qýǵyndap, qysastyq kórsetkeni umytyla qoıar ma eken?! Kókiregi qars aırylyp, ómirdiń taýqymetin tartyp júrse de, urpaǵynyń ımandy bolsyn qalamady deısiz be?!

Jumabek molda qanjyǵaly elinde, atap aıtsaq, qazirgi Sileti ózeniniń boıyndaǵy Qýlykól aýyly mańynda ósip-ónip,  patsha zamanynda Troısk shaharyndaǵy qazaqtyń kózi ashyq azamattary bilim alǵan medreseni  támámdaǵan. Keıin ataqty Sádýaqas Ǵylmanı Qazaqstan qazıatyna tóraǵa bolǵanda, onyń ornyna Aqmola oblysy ımamdyǵyna usynylady. Biraq, taǵdyrdyń jazýymen qatty syrqattanyp, kóp uzamaı Ombynyń irgesindegi Dáriger aýylynda dúnıe salady.

Bul kıeli jer keshegi keńes zamany týyp, bar dindarlardy qýdalaǵanda ózine uzaq jyl pana bolǵan óńir eken. Keıin týǵan eline qaıtyp oralsa da, baqılyq ómir jaqyndaǵanda ahıret kúni taıalǵanyn sezdi me eken, syrqaý kúıinde Reseıdiń Dáriger aýylyna aparýdy surapty. Sóıtip, ol jerden topyraq buıyrǵan eken.

Mine, sol adamnyń nemeresi Aıgúl de ımandylyqqa jaqyndap, musylmandyqtyń adamǵa shúbásiz jaqsylyqtar ákeletinine ábden qanyǵyp ósti. Allanyń kálámi – Qurandaǵy aıtylǵan qaǵıdalardyń talaı ret tań qaldyrǵanynyń kýási de boldy.

Birde ol bazar aralap kele jatyp, qol jaıyp qaıyr suraǵan miskindi kórdi. Alaqan jaıǵan adamnyń jetiskennen otyrmaıtyny da anyq jaı. Ómirdiń taýqymetin tartyp, ábden júdegen jannyń janashyrlyq tanytshy degen ótinishi janarynan da sezilip turdy. Ózi de talaı jyl jetim balalarmen jumys istegende ata-anasyz kúı keshken talaı jetimekterdi kórgeni bar. Ananyń aıaly alaqanyn sezbeı, teperish kórgen jandar kómek-qoldaýǵa zárý bolatynyn bir sát umytqan emes.

Myna músápir adamnyń da taǵdyry sharasyzdyqtyń saldarynan bolyp otyrǵanyn ishteı sezedi. Ótip bara jatyp qaltasyna qol saldy, tıyn-teben bolsyn, nár jalǵar bir nárse berý edi oıy. Qolyna eki myń teńgelik kók aqsha ilikti. Qaltasyn taǵy aqtaryp edi, bar qalǵan aqshasy osy eken. Miskin adamnyń aldyna kelip turyp, qolyna ilikken álgi aqshany keıin alýǵa dáti barmady. Bir jaǵynan álginiń jáýdiregen janarynda qaıyrymdy adamǵa degen rıasyz alǵysy aıtylyp turǵandaı edi.

Ol óziniń sońǵy aqshasyn esh oılanbastan, jańaǵy miskin adamnyń qolyna ustatty. Mundaı kóp aqsha beredi dep oılamasa kerek, ol duǵa etip, shynaıy rızashylyǵyn bildirdi.

Al, Aıgúl bolsa, óziniń aqshasyz qalǵanyna esh renjigen joq. Qaıta bir músápir adamǵa qol ushyn bergenine rıza kóńilmen úıine qaıtty. Shyn musylman osylaı ister edi dep te qoıdy ol ishinen. Ózińe sonshalyqty qajet bolyp tursa da, ol nárseńdi basqaǵa  esh oılanbastan qıyp bergenińdi ıslam óte joǵary baǵalaıdy. Bálkim, Allanyń razylyǵy tússe, ol dúnıeń eselep qaıtatynyna sengen abzal.

Osy oqıǵan keıin Aıgúl oılamaǵan bir tańǵajaıyp jaǵdaı boldy. Araǵa birer kún salyp, bankke bir túbirtekpen aqsha tóleýge barǵanda, oǵan banktegiler óziniń esep shotynda birneshe jyldardan beri burynǵy qyzmetinen jiberilgen syıaqynyń jatqanyn aıtty. Nege bul aqshany almaı júrgenin surady banktegiler.

Aıgúl muny estip, óziniń tań qalyp turǵanyn jetkizdi. Bir jaǵynan qazir bankilik tólem kártishkesi qashanda jan qaltańnan tabylatyndyqtan, basqa esep shot bar bola tura, ony esten shyǵaryp alǵany da anyq edi.  Osylaı óziniń esep shotyna  jiberilip, birer jyl jatyp qalǵan syıaqy aqshasyn sanap aldy. Bul jıyrma myń teńge aqsha edi. Alla bereıin dese, osylaı bere salady eken. Áneýgi miskinge qaıyr sadaqa bergenimniń saýaby ma eken dep te oılap qoıdy. Ol qaıyrshy bolsa da, adam ǵoı. Bálkim, shynaıy duǵa tiledi me eken?! Qalaı bolsa da, ózi oılamaǵan oqıǵa boldy.

Úıge oralǵasyn hadıs kitaptardy ashyp,  bireýge qaıyrymdylyq jasaýdyń saýaby jaıly bilgisi keldi. Mine, qyzyq, jubaıy oǵan oblys ımamy Qanat Qydyrmınniń jaqyndaǵy bir juma namazyndaǵy ýaǵyzynda aıtqan bir áńgimesin eske saldy. Ol paıǵambarymyz Muhammed (s.ǵ.s.)-nyń qyzy Fatıma men kúıeý balasy Álıdiń bastan ótkergen oqıǵasy edi. Onda bylaı syr shertiledi:

        Mekke shaharyna kerýen kelse, qala turǵyndary bir jasap qalatyn. Shól daladaǵy shaharda joq tańsyq tamaqqa kenelip, aýyzdary aqqa  tıetin. Tipti, kerýen kele jatqanyn estise, jurt buǵan qýanyshpen jandary jadyrap, kóńilderi masaıraıtyn.

Paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s.) qyzy Fatıma da kerýen kelgen  kúni qýanyshty edi. Kúıeýi Álı tátti bir nárse ákelip berýge ýáde etken-di. Fatıma kúni boıy úıge syımaı,  barlyǵyn jınastyryp qoıdy. Qutty bir merekeni qarsy alǵandaı áserde bolatyn.

Bir sátte esik te qaǵyldy. Álı ne ákeldi eken dep júgire shyqty. Biraq, Álı qur qol kelipti. Júzi de qýanyshty emes.

–Fatıma, sen meni keshir, eshteńe ákele almadym. Kerýennen bir alma satyp alyp edim, úıge jetip qalǵanymda aldymnan bir músápir shyǵyp, óziniń ash ekenin aıtty. Shydaı almadym, jalǵyz almany sol músápirge berdim,–dedi Álı.

–Álı, sen óte durys istegensiń. Basqa bir musylman ash júrgende biz qalaı ol almany jeı alady ekenbiz? Alla razy bolsyn, bul isińe,–dedi ol.

Jubaıynyń buǵan túsinistik tanytqanyna dán rıza boldy. Allanyń elshisiniń (s.ǵ.s.) qyzy emes pe. Iman bárinen bıik uǵym ǵoı.

Úı ishinde únsizdik paıda boldy. Ony bireýdiń esik qaqqany buzdy. Esikti ashqan Álıge arǵy jaqtan bir beıtanys adam  ydysqa salynǵan almalardy ustatty.

–Bul almalardy Rasýlýlla (s.ǵ.s.) berip jiberdi. Kerýennen ózine syılaǵan azyq-túlikti barlyǵyna taratyp berdi. Sizderdiń úlesterińizdi menen berip jiberdi,–dedi beıtanys adam.

Álı almalardy sanap aldy.  Sosyn ol álgi adamǵa: «Bir alma jetispeıdi ǵoı?» dep tosyn saýal qoıdy. Beıtanys adam muny kútpese kerek. Bir qyzaryp, bir bozardy. Sosyn ol bir almany óziniń alǵanyn aıtty da, qoınyna tyqqan almany qaıtaryp berdi. Bir jaǵynan Álıdiń onyń urlaǵanyn bilip qoıǵanyna tań qaldy.

–Joq, joq, almany ala ber, meniń  de tańqalǵan jaıym bar edi. Qasıetti Quranda Alla taǵala bireýge jasaǵan jaqsylyǵyń on ese qaıtady deıdi. Nelikten  toǵyz alma, on alma emes dep tańdanyp otyrǵamyn,–degen edi Álı beıtanys adamǵa.

...Aıgúl ishki jan dúnıesi erekshe bir áser alǵandaı boldy. Shynymen, tań qalatyn oqıǵa dedi ol. Músápir adamǵa  eki myń teńge aqsha bergeni esine tústi. Endi mine, sol aqsha týra on eselenip qaıtyp otyr. Jıyrma myń teńge!

Keıin de taǵy bir osyǵan uqsas oqıǵa meniń de basymnan ótti. Jumystan shyǵyp, úıge asyǵyp kele jatqanmyn. Jolaı ortalyq bazardaǵy bir dúkenge kirgen edim. Bir beıtanys áıel adam on myń teńgelik aqshasyn maıdalap berýdi surady. Álgi adamnyń  iri aqshasyn aıyryp berdim. Biraq, men onyń on myń teńgesin aıyryp jatyp, oǵan taǵy bes myń teńgeni baıqamaı qosyp jiberippin. Ony úıge kelgesin biraq bildim.  Muny estigen jubaıym: «Eshteńe etpeıdi, ketken aqshań on ese qaıtatyn shyǵar!» dedi oıyn-shyny aralas baıaǵy oqıǵany eske alyp.

Mine, ǵajap, osy oqıǵadan soń birer kúnnen keıin oblystyq din basqarmasy uıymdastyrǵan jýrnalıser arasyndaǵy shyǵarmashylyq baıqaýda birinshi oryn alyp, elý myń teńge syıaqyǵa ıe boldym.

Iá, biz kóp jaǵdaıda osyndaı qasıetti Quran danalyqtaryn este ustaı bermeımiz. Ózimizge kerek nárseni ózge bireý surap kelse, qımaımyz. Ózime qajet qana aqsham bar, renjime, bere almaımyn deıtinimiz esh jasyryn emes qoı. Qarap otyrsaq, álgindeı muqtaj adamnyń qalaýynan shyqsań, ózińdi de Alla taǵala bos qaldyrmaıdy eken ǵoı. Sebebi, Alla taǵala meıirimdi, rahymdy, jomart ekenin esten shyǵarmaıyqshy!

Baqyt SMAǴUL