Úndiniń qaı fılmderin alyp qarasaq ta, áıelderi kúıeýleriniń asty-ústine túsip jatady. Kúıeýi aýyryp qalsa, aýyz bekitedi, atymen atamaıdy, sebebi daýystap atyn atasa, kúıeýiniń ómiri qysqarady degen túsinik bar eken Úndistanda. Eshqashan da kúıeýimen qatar júrmeıdi, bir qadam artta júredi. «Siz» dep sóıleıdi, aıaǵyn jıi jýyp turady. Fılmderden qaraısyń da, netken mahabbat, netken syılastyq dep qalasyń. Al sheteldik BAQ-tyń málimetinshe, mundaı qamqorlyqtyń astarynda mahabbat jatqan joq, bári «aq jesir» atanýdan qoryqqan áıelderdiń áreketi eken.

Neke ınstıtýty jáne patrıarhaldy dástúr

«Aq jesir» dástúri saqtalǵan úndi shtatynyń turǵyndary otbasynda qyz bala dúnıege kelse, oǵan dereý kúıeý jigit izdestiretin kórinedi. Al qyz 6-7 jasqa tolǵanda, dál turmysqa shyǵatyn ýaqyty keledi eken. Kúıeýiniń neshe jasta bolatyny mańyzdy emes.

Qyzdy turmysqa bergen otbasy tereńinen demalyp, aýyr júkten, azaptan qutylǵandaı kúıde bolady. Qalyńdyq pen kúıeý jigit birin-biri alǵash ret tek toıda kóredi.

Sóıtip búldirshinderiń otbasylyq ómiri bastalyp ketedi. Kúıeý degen jerdegi qudaı, kúıeý degen taǵdyr, kúıeý degen áıeldiń bary, ol adam emes, áıel úshin erekshe tulǵa. Áıeli kúıeýin jaqsy kórmese de, oǵan degen «joq» mahabbatyn únemi kórsetip turýy tıis, kóńilin kóterý kerek.

«Aq jesirler»

Joǵaryda aıtyp ótkenimizdeı, kúıeýi men áıeliniń jas aıyrmashylyqtary mańyzdy emes. Áıeliniń jasy 6-da, kúıeýi 20-da, ne 30-da bolýy múmkin. Árıne, mundaı jaǵdaıda erte qartaıǵan kúıeýi áıelden buryn qaza tabady. Al kúıeýi dúnıeden ótken úndi áıeli «aq jesir» atanady. Aq jesirler – tynysh ómirden baz keshkender.

Aldymen jesirlerdiń shashyn qysqartady, ústilerine aq sarı kıedi. Aq tústi sarıden ózge kıim kıýge tyıym salynady. Kózdiń jaýyn alatyn alqalarymen jarqyrap júrgen úndi qyzdary «aq jesir» atanǵan soń bárin de umytady, kóńil-kóterý, qoǵamdyq ortada júrý, qydyrý, án aıtý, jalpy qýaný – olar úshin armanda qalǵan dúnıeler.

Kúnine bir ýaqyt tamaqtanady, tátti jeýge tyıym salynǵan. Adamdar tipti olardyń kóleńkesinen qoryqqan, úıleriniń mańyna jolatpaǵan, baqytsyzdyq ákeledi dep túsingen. Aq jesirler kóbine kóshe kezip, qaıyr tilep júredi.

Qasıetti Vrındavan qalasy – jesirlerdiń mekeni

Jesirlerdiń kóbi qasıetti Vrındavan qalasyna attanady, ol jerde jesirler mundaı qorlyq kórmeıdi.

Qaldaǵy «ashrama» dep atalatyn jataqhanalar otbasynan qashyp kelgen «aq jesirlerge» arnalǵan. Jataqhanada jesirler eriktilerdiń kómegine júginedi, tigin tigedi, Qudaıǵa syıynady. Eriktiler jesirlerge qamqorlyq tanytady, kıindiredi, tamaqtandyrady, tolyqqandy ómir súrýlerine múmkindik beredi.

Búginde Úndistanda áıelderdiń quqyǵyn qorǵaıtyn ortalyqtar ashyldy. Jesir qalǵan, otbasy bólektegen, kúıeýinen opyq jegen úndi áıelderi sondaı ortalyqtarǵa júginedi. Alaıda, nátıjesi ońtaıly bolar emes. «Bul tek bastamasy ǵana» deıdi ortalyq qyzmetkerleri.

Sholýshy: Sabına Ramazan