Kıiminen kóz súrinetin qoıshy

 Alǵashqy aıaldama Eńbekshiqazaq aýdanynyń «Qyzyl qazaq» aýyly boldy. Tún ortasynda jettik. Tańerteń tursam, jan-jaǵym qulaqqa urǵan tanadaı. Baıaǵy kishkene kezimdegi aýylym esime tústi. Ol kezde aınalamyz tek tabıǵattyń dybysyna ǵana tunyp turatyn… Munda da sondaı – bulaqtyń syldyry, shegirtkeniń shyryly, tórt túliktiń tól daýysy…

 Alǵashqy qadam qoı jaıýdan bastaldy. Qolymda – kitap. Qoı baǵýǵa kelmegenim ústimdegi kıimimnen-aq belgili. Qyry synbaǵan shalbar, jaǵasy kirlemegen jeıde, ókshesi mújilmegen aıaq kıim… Kıiminen kóz súrinetin qoıshy atanǵan bolýym kerek. Anda-sanda mal qaıyrýǵa shyqqan kórshiniń qyzdary  teris ketken torpaǵyna emes, kózderin men sıaqty qoıshyǵa kóp qadaıtyn….

Toqtabolat jezdemniń toqpaǵy

 Toqtabolat – meniń ákemniń qaryndasynyń kúıeýi. Egde tartqan. Kezinde Qytaı elinde bir oblystyń bas aýdarmashysy bolǵan úlken ǵalym. Toqtabolat jezdemniń toqpaǵy meni eńbekke tárbıeleýden bastaldy. Shyndyǵyn aıtý kerek, Qytaıda aq alaqan bolyp óstim. Jerim – kitap, kúregim – qalam boldy. Qolymnan keletini sol. Osyny dál ańǵarǵan «kári jezdem» meni qara jumysqa baýlydy. Al qoly qalt etkende aıtatyny – eshkim oılamaıtyn óreli áńgimeler. Men adam tanysam, ol kisi – qandaı jerde júrse de álemdik deńgeıde oılana alatyn adam.

 Jasyratyny joq, Toqtabolat jezdemniń «toqpaǵyn» ol kezde múldem unatpaýshy edim… Biraq ómirimniń qaı belesinde bolsa da sol «toqpaq» janymda júrgendeı seziledi…

 «Myna qytaıdyń jatqanyn qara»

 Bir kúni kórshi aýylǵa baryp, qaıtyp kele jatqanmyn. Kólikke otyrdym. Dál aýylǵa jaqyndaǵanda baıqasam, Toqtabolat jezdem maldy jaıyp qoıyp, kók shalǵynda jantaıyp jatyr eken. Kólikte otyrǵan menen basqa úsh adam birinen soń biri «myna qytaıdyń jatqanyn qara, kelgeni keshe ǵana edi, qora-qora maldy bolyp aldy» dep gý-gý etedi. Shamasy, meniń de «qytaı» ekenimdi bilmese kerek. Kózime jas tolyp, júregim jylaǵandaı boldy.  «Qytaıdyń ózinde budan bes ese kóp maldy ıirgen Toqtabolat bul» dep aıtqym keldi.

 Átteń!

Jazardaı bolsam deýshi edim

 Bul meniń ǵana emes, Qytaıdan kelgen talaı jas úrpektiń armany bolatyn. Óıtkeni Jazar – Qytaı elinde-aq ózin moıyndatqan talantty shákirtterdiń biri edi. Shyńjańnyń mańdaı aldy ýnıversıtetinen oqyp, úzdik támamdaǵan soń, ishki Qytaıdyń joǵary oqý oryndaryna barmaı, at basyn atamekenge bir-aq burǵan. Qaıdan salsań, sodan shyǵatyn júırik edi… Sol júırik – meniń jıenim. Al endi oǵan eliktemeı kórińiz… Qazir Amerıkada júr.

 «Sen meniń júregimdegi óshpes otsyń!»

 Kórshiniń qyzy meniń kózimmen qaraǵanda adam aıtsa sengisiz kórikti boldy. Qaraýǵa dátim shydamaıdy. «Qandaı adam mundaı qyzǵa batyly jetip sóz salady eken» dep oılaıtynmyn. Tek anda-sanda alma aǵashtardyń arasynan kóz qıyǵyn salyp qalsam, ol da maǵan qarap turýshy edi… Júregim dir ete qalady. «Armandapsyń aq toqty, qystyń kúni kók shópti» dep ózime-ózim kúbirlep qoıam. Onyń ústine osyndaǵy aǵamyzdyń bireýi "oılanyp" júr eken ol qyzǵa. Sonymen ishten tyndyq ta júrdik. Bir kúni sol kókemniń kóligine otyryp qalaǵa júremiz dep turǵanda, álgi «perishte» júgirip keldi de, qolyma bir japyraq qaǵaz ustata qoıdy. Aǵamnyń janynda ózimdi tap bir qylmystydaı sezindim… Álgi  qaǵazdy jumarlaǵan kúıinde qaltama saldym. Júregim keýdeme áreń syıyp tur. Bir ýaqytta ashtym-aý qaǵazdy. Óz kózime ózim senbeı qaldym. Bir-aq sóılem.

 «Sen meniń júregimdegi óshpes otsyń!»…

 Qaıda júrsem Qaıdar aǵam

 Meni súırelep myń san esikti qaǵýǵa «oqý soqqan» Jazar jıenimniń ýaqyty bolǵan joq. Onyń esesine Qaıdar aǵam qaırat kórsetti. Kóbinese kele salyp alǵan Qazaqstannyń tólqujatyn kórsetedi de, «toǵyz qabat» temir esikten tebinip kiredi. Janary móltildep turǵ