Qazannyń 2-si kúni Almatynyń Medeý aýdandyq sotynda sýdıa Ulan Kishibaı Áset Nurjaýbaıǵa qatysty sot úkimin oqydy.
30 jastaǵy Áset Nurjaýbaıǵa Qylmystyq kodekstiń "ekstremıstik uıym qurý jáne onyń qyzmetine qatysý", “ekstremıstik uıymnyń áreketine qatysý” jáne “alaıaqtyq” baptary boıynsha aıyp taǵylǵan edi.
Sýdıa atalǵan úsh bap boıynsha aıyptalýshyny kináli dep taýyp, shartty túrde tórt jyl jaza kesti. Buǵan qosa, sýdıa jábirlenýshilerdiń biri - Áset Nurjaýbaımen birge turǵan áıeldiń shaǵymyn qanaǵattandyryp, oǵan 3,6 mıllıon teńge kóleminde aqsha berýge mindettegen.
Polısıada qujattar toltyrǵannan keıin Áset Nurjaýbaı sot zalynan bosatylady.
Prokýror sot úkimine qatysty esh komentarı bermedi. Al aıyptalýshy taraptyń advokattary sot úkimimen kelisip, tek "alaıaqtyq" baby boıynsha Nurjaýbaıdyń "kináli" dep tanylǵanyna qarsy ekenderin aıtty.
"Áset Nurjaýbaımen aqyldasyp, eger qajet dep tapsa, úkimniń osy bóligine qatysty qaıta shaǵym túsiremiz" dedi advokat Kamıla Tolybaeva.
"ÁBLÁZOVTYŃ ARZAN ÝÁDELERİNE SENİP QALDYM"
2 qazanda ótken sotta Áset Nurjaýbaı sońǵy sózin aıtyp, "Áblázovtyń sózderine aldanyp qalǵanyn", "isine ókinetinin" málimdegen.
Áreketterimniń barlyǵy aqymaqtyǵymnan jáne tájirıbesizdigimnen boldy. Áblázovtyń arzan ýádelerine senip qaldym. Osynda otyrǵanda eshqandaı baǵdarlama men strategıanyń joqtyǵyn túsindim. Munyń barlyǵy ótirik, al eń negizgi ótirikshi - Áblázov. Odan arǵysyn aıtaıyn, ol tek ótirikshi ǵana emes - ury. Óziniń las oıyndaryna anamdy da aralastyrdy. Anama Janar Ahmetova habarlasyp, "advokatqa aqsha salyp jiberemin" dedi. Tek meniń kópshilik kózine azaptalyp jatqan saıası tutqyn retinde kórinýim qajet ekenin talap etken. Nátıjesinde bizge eshkim kómektesken joq, - dedi Áset Nurjaýbaı.
Ol úıinde tintý bolǵan kezde Muhtar Áblázovtan kómek suraǵanyn aıtqanmen, qandaı jaýap alǵanyn aıtpady.
- Ol (Áblázov - red.) bizdi aldap keldi. Qazaqstanda saıası qýǵyn joq. Árkim óz isine laıyq jazasyn alyp jatyr. Meniń quqyq qorǵaý qyzmetkerlerine shaǵymym joq. Barlyq qazaqstandyqtarǵa "Áblázovtyń jalǵan ýádelerine senbeńder" degim keledi. Ol Qazaqstannyń aqshasyn urlap, shetelge qashyp ketti. Endi eýropalyq qaýymdastyq aldynda ózin aqtap alǵysy keledi. Men óz isime ókinemin. Sottan meni qatal jazalamaýyn suraımyn jáne túzelýge ýáde beremin, - dedi Áset Nurjaýbaı.
Aıyptalýshy qaǵazǵa jazylǵan sońǵy sózin bir jarym mınýtta oqyp shyqty.
ÁBLÁZOV NE DEIDİ?
Sot sheshimine jáne Nurjaýbaıdyń sońǵy sózine qatysty Muhtar Áblázov Azattyq tilshisine pikirin bildirdi.
- Ol (Nurjaýbaı - red.) búgingi sózderiniń barlyǵyn bostandyqqa shyǵý úshin aıtty. Bul Qaırat Sadyqovtyń isine uqsas boldy. Sadyqovqa 15 jyl túrme jazasyn berdi. Keıin apelásıalyq sotta ol kinásin moıyndap, barlyǵyna meni kinálady. Sot ony bosattyp, bes jyl shartty túrde jaza berdi, - deıdi Áblázov.
Al Nurjaýbaıdyń aıyptaýyna qatysty Kıevte turatyn qazaqstandyq bloger Janar Ahmetova: "Biz eshkimge "aqsha beremiz" dep ýáde bermeımiz. Bul taqyrypta biz kóp efır uıymdastyryp júrmiz. Mundaı spekýlásıalardyń jolyn kesemiz" dedi.
JARYSSÓZDEGİ TARTYS
Buǵan deıin prokýror Jánibek Mamytov tergeý men sotta Nurjaýbaıdyń kinási tolyq dáleldengenin málimdegen. Aıyptaý tarabynyń pikirinshe, Nurjaýbaı "aqparattyq jáne basqa da qyzmet túrlerin kórsetý kezinde" óziniń "uıymdasqan top, qylmystyq uıym, transulttyq uıymdasqan qylmystyq topqa" qyzmet etip jatqanyn bilgen.
Prokýror is materıaldary Áset Nurjaýbaıdyń sotpen tyıym salynǵan uıym qyzmetine aralasqanyn jáne asa iri kólemde alaıaqtyq jasaǵanyn dáleldeıtinin aıtty. Prokýror osyǵan baılanysty Nurjaýbaıdy alty jylǵa sottaýdy suraǵan.
Al advokat Kamıla Tolybaeva prokýrormen kelispeıtinin aıtyp, "saıası" aıyptaýlar boıynsha Nurjaýbaıǵa eń kóp degende ákimshilik jaza ǵana berýge bolady degen.
"Alaıaqtyq" aıyby boıynsha negizgi kýáger retinde Nurjaýbaımen buryn turǵan áıel belgilengen. Al qalǵan eki bap boıynsha negizgi kýáger Lázzat Baqbergenova sotqa kelmedi. Sýdıa men advokat ony proses barysynda sotqa shaqyryp, jaýap alýǵa tyrysqanymen, nátıje shyqpady. Advokat Kamıla Tolybaevanyń pikirinshe, Baqbergenovadan sotta jaýap almaı aıyptalýshynyń kinásin anyqtaý múmkin emes.
Advokattyń pikirinshe, Nurjaýbaıdyń áreketterin alaıaqtyq deýge kelmeıdi. Ol buryn ózimen birge turǵan áıeldiń aqshasyn ıemdenbegen, "keıin qaıtaryp berem" dep qaryzǵa alǵan. Biraq qaryzyn qaıtarýǵa túrli jaǵdaılar kedergi keltirgen.
Jaryssózde sóılegen jábirlenýshi - Áset Nurjaýbaımen buryn birge turǵan áıel prokýrordy qoldap, sottan Nurjaýbaıdyń ústinen túsirgen azamattyq shaǵymyn qanaǵattandyrýdy suraǵan. Jábirlenýshi shaǵymynda Nurjaýbaıdy "3,6 mıllıon teńgemdi aldap aldy" dep aıyptap, aqshasyn óndirip berýdi talap etken.
Polshada ornalasqan "Ashyq dıalog" (Open Dialog) quqyq qorǵaý uıymy Áset Nurjaýbaıdy "bıliktiń Astanany synaıtyn ári shetelde turatyn Muhtar Áblázov qurǵan QDT-men kúresi naýqanyna iligip ketkenderdiń biri" dep sanaıdy. Al qazaqstandyq quqyq qorǵaýshylar Áset Nurjaýbaıdy "saıası tutqyn" dep jarıalaǵan.
Bıyl naýryzda Muhtar Áblázovtiń "Qazaqstannyń demokratıalyq tańdaýy" (QDT) qozǵalysyn ekstremıstik uıym dep tanyp, qyzmetine tyıym salǵan.
