Resmı aqparattarǵa qaraǵanda byltyrǵy jyldyń qorytyndysy boıynsha ınflásıa deńgeıi 5,3 paıyz bolypty. 2017 jylmen salystyrǵanda bul 6 paıyzǵa ǵana artyq. Tipti keremet, mundaı bolsa jaǵdaıymyz jaman bolmaǵany ǵoı. Biraq, «ólgenińdi jasyrarsyń, kómgende qaıtersiń» demekshi  munyń jalǵan ekenin halyq kúndelikti ómirde kórip júr emes pe? Dollar qymbattaǵan saıyn oǵan satyp alynatyn barlyq sheteldik taýarlardyń, dári-dármekterdiń baǵasy da kúnnen-kúnge sharyqtap barady. Olardan ózimizde óndiriletinderdiń baǵasy da qalar emes. Sondyqtan halyqty aldarqatyp, ótirik aqpar berýdiń ne keregi bar?

Májilistegi Halyqtyq kompartıa fraksıasynyń jetekshisi Aıqyn Qońyrov ta osyǵan taldaý jasap, resmı aqparattyń jalǵan ekenin jarıa etti. Ol «ótiriktiń» sebebi statısıkalyq jáne shyndyq kórsetkishterdi esepteý metodıkasynyń durys emestiginen ekenin aıtady. «Tutyný baǵasynyń ındeksi» (TBI) degen kórsetkish bar, ol halyqtyń tutynýǵa qansha aqsha jumsaǵanyn kórsetedi. Osyny «tutyný shyǵystarynyń qurylymymen» (TSHQ) durys salystyra bilý kerek. Bizdiń ókimet qyzmetinde isteıtin ekonomıserimiz osyny aıyrýǵa aqyldary jetpeıtin sıaqty... Nemese ádeıi isteıdi.  Osy TBI-daǵy azyq-túlik taýarlarynyń úlesi 37,8 paıyz dep anyqtapty ekonomıser. Al is júzinde, ol 48 paıyz. Statısıkalyq derekter onyń tipti 50 paıyzdan artyq ekenin aıtady.

Endi osyny taldaı tússek, TBI-diń ishindegi et pen et ónimderiniń shyǵyndaryn ókimet 9,8 paıyz deıdi, al shyn máninde ol 32,8 paıyzǵa jetken, ıaǵnı úsh ese kóp. Tek 2018 ǵana et pen et ónimderiniń baǵasy 7,5 paıyzǵa qymbattaǵanyn eskersek, osynyń ózi-aq halyqtyń qaltasyn tesip, ınflásıany arttyrdy emes pe? Sút ónimderi bir jylda 8,2 paıyzǵa qymbattaǵan, al olardyń úlesi TBI-da 4,5 paıyz delingenimen shyn máninde 10,7 paıyz.  Túrli maılar úlesi de eki esege tómendetilgen. Qoryta aıtqanda, ekonomıser baǵasy qymbattaǵan azyq-túlik taýarlarynyń báriniń úlesin tutyný sebetinen azaıtyp kórsetken. Sóıtip, azyq-túlik baǵasy óspedi dep jalǵan nátıje shyǵarǵan. Tipti baǵasy qymbattaǵan dári-dármekterdiń úlesin de tutyný shyǵystaryndaǵy naqty úlesinen eki esege tómendetip kórsetken. Onyń ústine 2018 jyly ónerkásip baǵalary 12,4%-ǵa, óndiristik-tehnıkalyq maqsatqa satyp alynatyn ónimder baǵasy 13,5%-ǵa, kóliktiń barlyq túrleri boıynsha tasymal tarıfteri 31,8%-ǵa artqan. Mine, osynyń bárin kóre otyryp, «soqyr túıeni kórmes» degendeı ókimetti ótirikshi qylyp kórsetip otyrǵan ekonomıser ınflásıany 5,3 paıyz deýden jańylmaýda...

Depýtattar ózderiniń munymen kelispeıtinin aıtyp, Premer-Mınıstr B.Saǵyntaevqa saýal joldap, tómendegi talaptardy qoıdy:

1. Inflásıany quryqtaýǵa naqty sharalar qoldaný úshin onyń naqty kólemi anyqtalsyn;
2. Et jáne et ónimderiniń, sút jáne sút ónimderiniń, maılardyń baǵalarynyń kúrt kóterilý sebepteri anyqtalyp, olardy turaqtandyrý sharalary qarastyrylsyn;
3. Óndiristik ınflásıany quryqtaý boıynsha keshendi sharalar jasalsyn;

         Komýnıser osylaı deıdi, al basqalar bastaryn buǵyp otyr. Qashanǵa deıin buǵar eken?

S.Eleý, sarapshy