57 jasynda 1717 balasy bolǵan sultan kim?

/uploads/thumbnail/20190515162138321_small.jpg

Marokko tarıhynda sultan Mýlaı Ismaıl ıbn Sherıf óziniń jaýyngerlik erlikteri úshin "Jaýynger Patsha" jáne jaýyna qatygezdigi úshin "Qatygez" bıleýshi retinde tarıhta qaldy. Sondaı-aq bir tańǵalarlyǵy, sultan Mýlaı Ismaıl ıbn Sherıftyń 1000-nan astam balasy bolǵan.  Gınnestiń rekordtar kitabyna engen kópbalaly áke týraly aqparatty Qamshy.kz aqparat agenttigi oqyrman nazaryna usynady.

Mýlaı Ismaıl – Malaızıanyń Alaýıt áýletiniń eń alǵashqy sultany. Ol 1672 - 1727 jyldar aralyǵynda el basqarǵan. Sondaı-aq Malaızıanyń tarıhynda uzaq ýaqyt memleket basqarǵan bıleýshi. Ol ózin  ıslamnyń negizin qalaýshy " Paıǵambardyń urpaǵy" dep málimdegen.

1000-nan astam balasy bolsa da, Gınnester kitabynda Mýlaı Ismaıldyń 888 balasy bar dep kórsetilgen. Ol –tarıhtaǵy eń kóp balasy bar adam. Fransýz dıplomaty Domınık Býsno 1704 jyly Marokkoǵa barǵan kezde 57 jastaǵy Mýlaı Ismaıldyń 4 resmı áıelinen bólek 500 qyzmetkeri baryn jáne olardan 1717 balasy bolǵanyn jazyp qaldyrǵan.

Tarıhı shyndyqty belgileý úshin avstrıalyq ǵalymdar kompúterlik modeldeý ádisin qoldanyp, ártúrli parametrlerdi qoldana otyryp birneshe úlgiler jasady. Sultannyń shamamen jarty myń kánızaktan turatyn úlken garemi bolǵany belgili. Alaıda, ǵalymdardyń aıtýy boıynsha, «otbasy», ıaǵnı sultanmen uıyqtaǵan áıelderdiń sany 65-110 shamasynda bolǵan.

Kompúterlik model sultannyń 32 jyldyń ishinde 1200 balany týdyrýy múmkin ekenin anyqtady. Ol úshin sultan kún saıyn naqsúıerlerimen jaqyn qatynasta bolǵan. Ǵalymdardyń aıtýynsha onyń osy belsendiligi uzaq jasaýyna da áser etken deıdi. 

Tarıhı derekterge súıensek,  qatigezdigimen aty shyqqan sultan Ismaıl Fez qalasynda 400 jaýdyń basyn alǵan. 55 jyldyń ishinde ol 30 000-nan astam adamdy óltirýge buıryq bergen eken.

Sultan Mýlaı Ismaıl qaıtys bolǵannan keıin (1645-1727) óziniń Meknesdegi qadir tutqan meshitine jerlengen. Al mazarda sultanmen birge onyń 500 áıeliniń tek bireýi ǵana, sondaı-aq  eki balasy ǵana birge jerlengen.

lovk

Bir qyzyǵy, tiri kezinde-aq «qanisher» atanǵan qatygez tırandy ólgennen keıin urpaǵy  áýlıe sanap, mazaryna baryp qulshylyq etken. Búgingi kúni de marokkalyqtar mazarǵa baryp, densaýlyq pen sáttilik, órkendeýdi tilep, qulshylyq etedi.

Pikir qaldyrý

Qatysty Maqalalar