Búgin «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine halyqtyń kóshi-qony jáne jumyspen qamtylýy máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Májilistegi jumys tobynyń toǵyzynshy otyrysy ótti. Bul otyrysqa Qazaqstan Respýblıkasy Densaýlyq saqtaý jáne áleýmettik damý mınıstri Tamara Dúısenovanyń ózi de kelip qatynasty. Atalmysh zań jobasyn talqylaý barysynda depýttattar tarapynan bolǵan keıbir suraqtarǵa jaýap berdi.
Sonymen birge, Tamara Bosymbekqyzy osy Zań jobasy aıasyndaǵy «Halyqtyń kóshi-qony» týraly zańǵa da nazar aýdaryp, jaǵdaı uǵysty. Oralmandardyń turaqty tirkeýge turarada talap etiletin medısınalyq anyqtamalardy eń jaqyn turǵan ortalyqqtan alý týraly biz usynǵan usynysqa baılanysty, Densaýlyq saqtaý salasynyń ókiline qandastarymyzǵa qolaıly etip sheshý týraly tapsyrma berdi.
Taǵy bir aıta ketetin jaǵdaı, osy mınıstrlikke jaqynda ǵana orynbasar bolyp kelgen Birjan Nurymbetov jumys tobynyń otyrysyna tynbaı qatynasyp keledi. Eń qýanyshtysy, eki tilde erkin sóıleıtin, qaımaǵy buzylmaǵan qazaqy aýylda ósken Birjan Bıdaıbekuly kelgennen beri biraz máseleniń basy ashylyp, túıini sheshilgendeı boldy. Halyq qalaýlylary da suraqtaryna tushymdy, kókeıge qonymdy jaýap ala bastady. Mysaly, biz úshin eń qajetti bolyp turǵan jeke adam óziniń kepildigine Jergilikti atqarýshy organdardyń kelisimin alý arqyly shetelde turatyn týysqandaryn bir jola qonystandyrý úshin shaqyra alatyn kepildemege (Kóshi-qon shaqyrtýyna) zańdyq negiz berýdi usynǵamyz. Birjan Bıdaıbekuly bul usynystyń mańyzyn birden túsinip, qarsy emes ekenin ashyq aıtty. Alla qalasa, bul másele de kelesi otyrysta sheshim tapqaly tur.
Qoldanystaǵy osynaý qatal zańnyń kesirinen alystan kóship kelgen aǵaıynnyń turaqty tirkeýge tura almaı qınalyp jatqany ras. Jańa Zań jobasy tezirek qoldanysqa ense eken dep, typyrshyp otyrǵan qaýym da az emes. Qaıta kóship jatqandardy oılasań, tún uıqyń tórt bólinedi. Vıza uzartýǵa Úrimshige barǵandar bitpes kezekke tap bolýda. Týylǵan balaǵa jórgekpul men anaǵa járdemaqy alýdyń qıyndyǵy aıtpasa da túsinikti. Osyǵan baılanysty, jumys tobynyń jumysy múmkindiginshe óz deńgeıinde júrip jatqanyn da aıtqym keledi. Halyq qalaýlylary biz usynǵan usynystyń bir de bireýin kúntártibinen túsirmeı talqyǵa salýda, qabyldaýda. Tek, «oqý maqsatymen kóship keletin etnıkalyq qazaq jastaryna vıza ashtyrýda basymdyq berilse» degen usynys qana SİM-niń ókilderi kelisim bermegendikten, búgingi otyrysta talqylaýdan alynyp tastaldy. Otyrysta Syrtqy ister mınıstri Erlan Ydyrysovtyń keńesshisi Kerim Qojamberdıev vıza berý tártibiniń qaıta qaralǵaly jatqanyn, sonda etnıkalyq qazaqtarǵa bir jolda birden úsh jyldyq vıza berýdi kózdep otyrǵanyn aıtty. Sonda vıza kezegi bolmaıdy dep sendirdi...
Tártip boıynsha usynys bergen soń, sol usynystyń mańyzy, róli jóninde usynys berýshi túsinik jasaýy kerek. Sosyn oǵan qatysty quzyretti oryndar onyń zańnamalyq negizin tekseredi, tekstin durystaıdy. Obaly ne, depýtattardyń qaı-qaısysy bolmasyn, basyn aıtsań boldy, birden túsinip, talqyǵa usynady jáne qorǵap shyǵady. Ol jaǵynan Halyq qalaýlylaryna da, Jumys tobynyń jetekshisi Gúlnar Seıitmaǵambetovaǵa da rızamyz. Sol usynysty pysyqtaýǵa kelgende quzyretti oryndardyń ókilderi jaıbasarlyq tanytyp keledi. Joǵaryda aıtylǵan medısınalyq anyqtama men etnıkalyq qazaq stýdentterdiń JOO-nyń jataqhanasyna turaqty tirkeýge turýyna qajetti kelisimhattyń pysyqtalǵanyna, mine, keminde bes otyrys boldy. Áli kúnge teksti túzelmeı-aq qoıdy. Al, ony sol mekemelerdi aralap júrip, túsindirýge ýaqyt jaǵynan bizdiń de múmkindigimiz shekteýli bolyp tur. Tek jumys tobynyń otyrysyna ǵana qalmaı qatysyp kelemiz.
Degenmen, kóbi bitip, azy qaldy. Eń bastysy, turaqty tirkeýge turý men azamattyq alýda tusaý bolyp kele jatqan kedergilerdiń alynǵany qýantady. Zań jobasy kúzge qalmaı, qoldanysqa ense eken deımiz.
Ustaǵan orazalaryńyz qabyl bolsyn, aǵaıyn!
Aýyt Muqıbek
Astana
19.06.2015
