Jýyrda M.Áýezov atyndaǵy drama teatry osy maýsymdaǵy altynshy jańa spektákldiń tusaýyn kespek. Teatr tarıhynda sırek qoıylǵan qylmystyq drama janry qaıta jandanyp, Igor Vovnánkonyń «Qaza men jaza» spektakli kórermen nazaryna usynylady. Premeranyń qyzý daıyndyǵy kezinde qoıýshy-rejısser, KSRO halyq artısi, ańyzǵa aınalǵan akter Asanáli Áshimov pen rejıser Syrym Asqarov, sondaı-aq, birqatar aktrısalardy sózge tartqan bolatynbyz. Esterińizge sala keteıik, «Qaza men jaza» dramasynyń premerasy 27 maýsym kúni M.Áýezov sahnasynda ótedi.
Asanáli Áshimov, KSRO halyq artısi, spektákldiń qoıýshy-rejısseri:
-Igor Aleksandrovıch Vovnánkonyń pesasy osydan on jyl buryn jazylǵan. Kórkemdik keńes mundaı taqyrypty bizge qajet dep taýyp, maǵan tapsyrǵan bolatyn. Dál qazir ártistermen jumys istep jatyrmyz. Atalǵan jumys maǵan da, akterlerge de ońaıǵa soǵyp jatqan joq. Óıtkeni, krımınal janrynda bizde spektáklder óte sırek qoıylǵan. Endi-endi izine túsip, jastardyń oıyny jaqsaryp keledi. Bizdiń kórermenderimiz salt-dástúrdi nasıhattaıtyn, tarıhı jáne án-bıi kóp qoıylymdarǵa úırenip ketken. Biraq, bul qoıylymdy da qabyldap qalar degen senim bar. Sebebi, «Qaza men jazanyń» oqıǵalary – álem halqyna etene tanys jalpyhalyqtyq dúnıe.
Syrym Asqarov, rejıser:
-Bul spektákl M.Áýezov drama teatryndaǵy «Beıbarys sultannyń» aǵylshynsha nusqasynan keıingi ekinshi jumysym. Oǵan deıin oblystyq teatrlarda on shaqty qoıylymdy sahnaladym. Bıylǵy maýsymnyń spektáklderine qarasańyz, barlyǵy tarıhı qoıylymdar. Al, «Qaza men jaza» - búgingi qoǵamnyń keleńsiz tustaryn kóz aldyńyzǵa ákeletin zamanaýı drama. Asanáli aǵa ekeýmiz daıyndyq jumystaryn tórt-bes aı buryn bastap kettik. Ózektiligi sol, búgingi sot bıliginiń jaǵdaıy, ádiletsizdik keńinen kórinis tapqan krımınaldyq drama jaqyn kúnderi jaryqqa shyqpaq. Qazir sońǵy daıyndyq jumystaryn pysyqtap jatqan jaıymyz bar. Kórermenniń kóńilinen shyǵýy tıis dep oılaımyn. Óıtkeni, bir qyzdyń basyndaǵy taǵdyr zaldaǵy kórermenniń kóz aldynda ótip jatyr, áli de ótýi múmkin. Qysqasha aıtqanda, I.Vovnánkonyń eńbegi – kórermenniń ózderi týraly spektákl.
Shynar Janysbekova, aktrısa:
-Maǵan berilgen ról Shápıǵa beınesi jaǵymsyz keıipker degenmen ony aqtaýdyń da jolyn taýyp kórdim. Sebebi, jaman adamnyń óziniń bir jaqsy tusy bolatyny anyq. Ol da ana, balasy úshin sondaı úlken ótirikke baryp, jas qyzdyń taǵdyryna balta shabady. Balasyn qutqarý maqsatymen ǵana Áselge jala jaýyp, januıasynyń berekesin saqtamaq bolady. Keıipkerdiń sıpatyna kelsem, avtor ony óte jekkórinishti áıel etip kórsetken. Biz ony «jumsartýǵa» tyrystyq. Sondaı-aq, erekshe beıne dep te aıta almaımyn. Kórermen onyń alǵashqy sózinen-aq jaǵymsyz keıipker ekenin baıqaı alady. Al, spektákl tań qaldyrarlyq dep oılamaımyn. Óıtkeni, dramadaǵy oqıǵalar kórermenge tańsyq emes. Álemde, qoǵamda kún saıyn oryn alyp jatyr deýge bolady. Tek kórermen oı túıip qaıtýy kerek. Shápıǵanyń túbine jetken «Tamaǵy toqtyq, jumysy joqtyq, azdyrar adam balasyn...» degen ataly sóz ekenin bilse deımin. Spektákldegi Shápıǵa róli arqyly kópshilik bar jaǵdaıdy jasap alǵan, biraq ne uldyń, ne qyzdyń tárbıesine kóńil bólmeıtin áıeldyń qoǵamǵa qaýip ákeletinin sózsiz uǵynady degen senimdemin.
Ajarlym Baqytjanova, aktrısa:
-Maǵan usynylǵan ról – aýyldan kelgen Ásel degen qyz. Ákesiz ósken, anasy naýqas Áseldi bir úlken kisi qalaǵa jumysqa shaqyrady. Sóıtip, aýyrdyń astymen, jeńildiń ústimen júrip úırengen otbasynyń úıinde qyzmetshi bolyp jumys isteıdi. Sol úıde júrip spektákldiń negizgi oqıǵasy kisi ólimine kináli dep tabylady. Osy tusta baı men kedeıdiń qoǵamdaǵy orny aıqyndala bastaıdy. Iaǵnı, aqsha men tanys kimde bolsa zań sonyń yǵyna jyǵylatynyna Áseldiń kózi jetedi. Tergeýden sharshaǵan onyń úmiti úzilip, jazyqsyz bolsa da «kinálimin» dep sóıleıtin jeri bar. Biraq ta, aqyrynda ádilettiń aq týy jelbirep, qylmysker tabylady. Spektákl barysynda Ártistiń «Shortandar – erkindikte, shabaqtar – qamaýda» degen bir sózi bar. Osy bir aýyz sóz krımınaldyq dramanyń mazmunyn ashyp turǵan sıaqty.
Merýert Omarbekova, aktrısa:
-SHápıǵa Rústemqyzy – maǵan berilgen ról eken. Ózime unaıdy. Keıipkerge kelsem, ne ishem, ne kıem demeıtin, sondaı baı da ysyrapshyl áıel. Biraq ta, qulqynnyń quly bolǵan áıel aqyrynda jazasyn alady. Sabasyna kim túsiredi, qalaı kúnásiniń jazasyn tartady ony qupıa qaldyra turaıyn. Drama mazmunynyń ashylýyna Shápıǵa beınesi de septigin tıgizgen. Iaǵnı, qarapaıym túrde aıtqanda, jaqsylyq jasaǵan jaqsylyqqa keneledi, jamandyq jasaǵannyń aldyna jamandyq aınalyp keledi. Spektákldiń jalpy sıpaty týraly óz oıym osyndaı. Al, Asanáli aǵamyzdyń rejıserligimen ekinshi qoıylymǵa qatysyp otyrmyn. Alǵash ret N.Hıkmettiń «Farhad pen Shyrynynda» basty ról Mehmenebanýdy oınadym. Ol spektákldi Asanaǵamyz bir jyldan asa ýaqyt daıyndady. Aǵamyzben jumys isteýdiń ózi óte keremet. Aıtqandaryn ústirt tyńdamaı, sabyrlylyqpen tyńdap, tapsyrmasyna baıyptylyqpen qaraý qajet. Ásirese, eskertýleriniń astarynda ne jatyr sony uǵynýǵa tyrysamyz. Basty talaptarynyń biri – spektáklde aıtylatyn sózderdiń bireýi de jáne bir árpi de túsip qalmaýy tıis. Sondyqtan, Asanáli aǵamyz sózdiń kórermenge durys jetýin basa qadaǵalaıtyn birden-bir rejıser.
Aıta keteıik, Qazaqtyń Memlekettik M.Áýezov atyndaǵy akademıalyq drama teatry 27-maýsymda Asanáli Áshimov rejısýrasymen sahnalanǵan I.Vovnánkonyń «Qaza men jaza» krımınaldyq dramasynyń premerasyn nazarlaryńyzǵa usyna otyryp teatrdyń bıylǵy 89-maýsymyn qorytyndylaıdy. Sondyqtan bıylǵy maýsymnyń qoıylymyna baryp uol soǵýdy umytyp ketpeńiz.
