Jambyl oblysynyń aýmaǵynda «Áýlıebastaý» dep atalatyn toponım óte kóp kezdesedi. Sonyń ishinde Jambyl aýdany, Aısha bıbi aýyly mańyndaǵy Áýlıebastaý qalashyǵy men bulaǵy eki jyl buryn «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy aıasynda «Qazaqstannyń kıeli jerleriniń geografıasy» jobasynyń óńirlik balama nusqasyna engizilgen. Nysan tarıhy erte ıslam dáýirinen bastalady dep jazady Qamshy.kz aqparat agenttigi. 

Biz sóz etip otyrǵan Áýlıebastaý qalashyǵy men bulaǵy Jambyl aýdany, Aısha bıbi aýylynan 13 shaqyrym qashyqtyqta ornalasqan. Qalashyq tarıhy shamamen Vİ-Hİİİ ǵasyrlarǵa jatady. Bul derekti qalashyqta HİH ǵasyrdan bastap ǵylymı zertteý jumystaryn júrgizgen ǵalymdarda naqtylaıdy. Eskertkishti alǵash bolyp zertteýshilerdiń biri Orta Azıaǵa is-saparmen kelgen V.V. Bartold. Áýlıebastaý qalashyǵynyń geografıalyq jaǵynan óte yńǵaıly jerde ornalasýy onyń Uly Jibek joly boıyndaǵy mańyzdy qalalarynyń biri bolǵandyǵyn baıqatady. Bul qalashyqta alǵashynda Batys Túrik qaǵanatynyń saıası-ekonomıkalyq mańyzy bar qalalardyń biri retinde negizi qalandy. Saıası talas-tartystar nátıjesinde Áýlıebastaý qalashyǵy óz tarıhynda talaı oqıǵalardy ótkizip, birde quldyrap, endi birde damýdyń dańǵylyna túsken. Negizinen Áýlıebastaý qalashyǵy tarıhqa Túrki taıpalary qurǵan memleketterdiń shahary retinde endi.

Qalanyń qazirgi orny qırandylardyń batys jáne shyǵys bólikterinen turady. Batys bóligi 85h87 m, shyǵysy 100h130 m bıiktigi 9 m bolatyn úıindi alań túrinde saqtalǵan. Áýlebastaý qalashyǵynyń ońtústik-batys jaǵyndaǵyjartastyń astynan bulaq aǵyp jatyr. Bulaqtyń sýynan qalashyqtyń irgesinde kólshik te paıda bolǵan kórinedi. Onyń sýyndaǵy bir ereksheli jyl on eki aı turaqty temperatýrada ǵana aǵyp turýynda. Sondaı-aq bulaq sýynyń hımıalyq quramy mıneraldar men mıkroelementterge baı. Ári kóptegen aýrýlarǵa shıpa. Bir qyzyǵy bul áýlıeniń sýyna kúmis buıymdarymen shomylsa biraz ýaqyttan keıin sol kúmis buıymdar jaltyrap tazaryp shyǵady eken. Sondyqtan bulaq jergilikti halyq arasynda «Áýlıe bastaý» dep atalyp ketken.