«Jasyl ekonomıka» . Bul uǵymdy biz qalaı túsinemiz?

/image/2019/09/22/crop-3_6_333x444_164142037400.png

Árıne, 2010 jyldarǵa deıin «jasyl ekonomıka» jaıly áńgime tolyqqandy aıtylǵan joq. Rıo+20 samıtinen keıin bul taqyryp búkilálemdik ótkir máselege aınala bastady. Bul sóz joq, báribir kúnderdiń kúninde ortaq taqyryp pen tujyrymǵa aınalatyny sózsiz edi. Sondyqtan da Qazaqstan Prezıdentiniń «jasyl ekonomıkany» damytý  jónindegi bastamasy Rıo-de Janeıroda ótken samıtte keleli áńgime boldy. Bul qazir búkil álem úshin de ótkir túıtkildi másele. Sondyqtan da jyl ótken saıyn kún tártibine shyǵa beredi.

Jalpy «jasyl ekonomıka» degenimiz ne? Onyń búkilálemdik ortaq formýlasy bar ma? Ony jurtshylyq qalaı túsinedi? Rasynda da bir nárse túsinikti. Rıo+20 samıtinen keıin «jasyl ekonomıka» óndiriske ózgeshe sıpat beretin mańyzdy quralǵa aınaldy. Endeshe...

Birinshiden, bul – ekonomıkany damytýdyń jańa modeli.

Ekinshiden, adamdardyń densaýlyǵy men turmysyn jaqsartady.

Úshinshiden, áleýmettik ádilettilikti qalpyna keltiredi.

Tórtinshiden, qorshaǵan ortanyń tepe - teńdiginiń buzylýyn qalpyna keltiredi.

Besinshiden, ekologıalyq problemany joıady.

Altynshydan, qosymsha jumys oryndarynyń ashylýyna septigin tıgizedi.

Rasynda da «jasyl ekonomıka» týraly sóz etkende, eń aldymen bizdiń kóz aldymyzǵa qorshaǵan ortyna qorǵaý, ekonomıka men adamdardyń ál-aýqatynyń artýy keletini ras. Shyndyǵynda da bul uǵym bir-birimen tyǵyz baılanysty. Birikken Ulttar Uıymynyń Qorshaǵan ortany qorǵaý jónindegi tujyrymdamasy «jasyl ekonomıkany» áleýmettik tepe –teńdikti qalpyna keltirip, ekologıalyq degdarasıany azaıtatyn jáne halyqtyń jaǵdaıyn artyratyn qural retinde qarastyrady. Demek...

  1. Jasyl ekonomıka bul – ekonomıkanyń tyńnan qosylǵan jańa salasy.
  2. Bul – tabıǵatqa zalal keltirmeıtin jańa tehnologıa
  3. Bul – esh qospasy joq ekologıalyq taza ónim.
  4. Bul – tabıǵı qorlardy tıimdi paıdalaný.
  5. Sarqylaýǵa aınalǵan paıdaly qazbalardy únemdep paıdalaný.

Bul jerde biz taǵy bir nárseni umytpaýǵa tıispiz. «Jasyl ekonomıkanyń» negizinde   «jasyl tehnologıalar» jatyr.  «Jasyl tehnologıa» bul óndiriste paıdalynatyn avtomattandyrylǵan tehnıkalyq qurylǵy-jabdyqtar. Rasynda da «jasyl ekonomıka» eń aldymen qorshaǵan ortaǵa zıanyn tıgizbeıdi. Mysaly, kóptegen kásiporyndardyń aýlasynda óndiristik qaldyqtar úıilip jatady. Ony kóbinese, qaldyq tógetin polıgondarǵa aparyp tógedi. Olar jyl boıy onda byqsyp jatady. Qorshaǵan ortany, atmosferany bylǵaıdy. Keıde qoqys polıgony órtke oranyp jatady. Al «jasyl  ekonomıka» nemese «jasyl tehnologıa» osy óndiristen shyqqan qaldyqtardyń ózin óńdep, ony taǵy bir ret paıdalana alady. Sóıtip óndiristen taǵy taǵy bir daıyn ónim shyǵarady. Sondyqtan ekeýiniń uǵymy ­– bir. Tehnologıasyz «jasyl ekonomıka» eshqashan damymaıdy. Rasyn aıtý kerek, jańadan jańǵyrtylatyn balamaly energıa kózderi arqyly bolashaqta jalpy ishki ónim 3 paıyzǵa ulǵaıady degen derek bar. Árıne, bul senimdi. Eger jalpy ishki ónim 3 paıyzǵa ulǵaıǵan jaǵdaıda Qazaqstanda jańadan 500  myń jumys oryndary qurylady. Budan shyǵatyn qorytyndy ne? «Jasyl ekonomıka» da ekonomıkanyń damýyna aıryqsha  serpilis beredi.

Pikir qaldyrý

Qatysty Maqalalar