Qazaqstannyń terıtorıalyq jaǵynan Eýropa men Azıa qurlyǵynyń arasynda ornalasýy geosaıası turǵydan da, ekonomıkalyq turǵydan óz paıdasyn berip otyr. Bizdiń el bul múmkindikti tıimdi qarastyryp, úlken jobalarǵa qatysyp jatqany da aıan. Bul turǵydan alǵanda Qazaqstannyń upaıy túgendelip keledi dese de bolady. Ashyǵyn aıtý kerek, sońǵy ondaǵan jyldardan beri Nur-Sultan qalasy ǵalamdyq basqosýlardyń alańyna aınalyp keledi. Munyń bir aıǵaǵy retinde Nur-Sultan qalasynda ótken tasymalǵa qatysty temirjol basshylarynyńjıynyn aıtar edik. Atalǵan basqosý «Transsibir tasymaldar jónindegi úılestirý keńesi» dep atalady. Bul basqosýdyń Elordada ótýi de tegin emes. Óıtkeni joǵaryda aıtqanymyzdaı, Qazaqstan Azıa men Eýropanyń kindiginde ornalasqan. Bul jıynǵa da otyzdan astam elden tıisti mekeme ókilderi men jolaýshylar tasymalynyń basshylary jáne mınıstrliktiń qyzmetkerleri kelip qatysty. Basqosýdaǵy basty másele ne? Temir jol salasyndaǵy tasymal máselesi, onyń jaı- kúıi men ortaq problemalardy birlesip sheshý.
Naqty aıtqanda, tranzıttik tasymal salasynda áleýetin arttyryp kele jatqan Qazaqstannyń shyn máninde halyqaralyq róli úlken. Bizdiń elimizdiń aýmaǵy arqyly Eýropa memleketterine deıin júk jetkiziledi. El ekonomıkasy úshin munyń barlyǵynyń da mańyzy joǵary. Sondyqtan da Nur-Sultanda ótken Úılestirý keńesine qatysýshylar temir jol arqyly tasymaldyń tıimdi ekenin aıtty. Bir ǵana mysal, eger Qytaıdan shyqqan júk teńiz arqyly Eýropa qurlyǵyna 40-45 kúnde jetetin bolsa, Al Qazaqstan aýmaǵy arqyly qart qurlyqqa 10 kúnniń ishinde jetetini belgili bolyp otyr. Demek, bizdiń elimiz tranzıttik tasymaldy tıimdi paıdalanyp otyr. Al munyń Qazaqstan ekonomıkasy úshin úlken paıdasy bar.
Eskerte keteıik, Transsibir tasymaldary jónindegi Úılestirý keńesine Qazaqstan 1994 jyly múshelikke qabyldanǵan. Negizinen Azıa men Eýropa qurlyǵy aralyǵynda júk tasymalymen aınalysady jáne teńiz arqyly júretin tasymalǵa qaraǵanda, bul arzanǵa túsetini jasyryn emes. Sondyqtan Nur-Sultanda ótken jıynda keńestiń ataýyn ózgertý týraly sheshim qabyldandy. Endi atalǵan uıym «Transeýrazıalyq tasymaldar jónindegi Úılestirý keńesi» dep atalatyn boldy.
Osy jerde aıta ketetin bir nárse, keńestiń de basty maqsaty –temir jol boıynsha birtutas tasymal dálizin turaqty túrde damytyp otyrý. Sondyqtan da bolar, 200-den asa kelgen kelgen delegattardyń aldynda sóz sóılegen «Qazaqstan temir joly UK» AQ basqarma tóraǵasy Saýat Myńbaev tranzıttik tasymal baǵytyndaǵy yntymaqtastyq pen qarym-qatynasty arttyrý qajettiligine toqtaldy. Árıne, bul oraıda jumys odan ary damytý kerek. Saýat Myńbaev Úılestirý keńesiniń arqasynda Azıa-Eýropa arasynda eksporttyq-ımporttyq áleýettiń artyp kele jatqanyn sóz etti. Bul óz kezeginde Qazaqstan temir jolynyń júk aınalymyna da jaǵymdy áser etýde. Derekke júginer bolsaq, 2019 jyldyń alǵashqy alty aıynda tasymal kólemi 134 mıllıon tonnany quraǵan. Aldaǵy ýaqytta yntymaqtastyqtyń nátıjesinde bul kórsetkishti odan ary jaqsartý kózdelip otyr.
Árıne temir jol salasynyń júk tasymalynda artyqshylyqtar óte kóp. Tek sony utymdy paıdalanýymyz kerek. «Transsibir tasymaldar jónindegi úılestirý keńesine» kelip, Nur-Sultanda bas qosqandar transsibir dáliziniń básekege qabilettiligin arttyrý, ony odan ary damytý turǵysynda sóz baılasyp tarasty.
Elbasy qol qoıǵan 100 naqty qadam Ult josparynyń 65-qadamynda «Eýrazıalyq transkontınentaldyq dáliz» mýltımodeldik kólik dálizin qurý. Ol Orta Azıadan Eýropaǵa júk tranzıtin kedergisiz júzege asyrýǵa múmkindik beredi» dep atap kórsetilgen. Demek, Eýrazıanyń kindiginde ornalasqan Qazaqstan úshin tranzıttik tasymaldyń temirjol úshin de, kólik úshinde tabysy orasan jáne bul sózsiz nátıjesin beretini sózsiz.
Pikir qaldyrý