QR Memlekettik hatshysy, Ábý Nasyr Ál-Farabıdiń 1150 jyldyǵyna daıyndalý jáne ony ótkizý jónindegi memlekettik komısıanyń tóraǵasy Qyrymbek Kósherbaev Almatydaǵy Ál-Farabı halyqaralyq ortalyǵynda ǵulamanyń mereıtoılyq jylynyń qorytyndy sharalaryna qatysty. Bul týraly Aqorda habarlady.

Shara aıasynda belgili ǵalym-farabıtanýshy Aqjan Mashanıdiń bústin ashý saltanaty, biregeı «Ál-Farabı» ensıklopedıasynyń tusaýkeseri jáne elimizdiń jetekshi farabıtanýshy ǵalymdarymen kezdesý ótti.

Memlekettik hatshy tanymal ǵalym Aqjan Mashanıdiń bústiniń ashylý saltanatynda sóılegen quttyqtaý sózinde adamzattyń Ekinshi ustazy Ábý Nasyr Ál-Farabıdiń Qazaqstan aýmaǵyndaǵy Otyrarda, bir kezderi Farabı dep atalǵan Qazaqstan men Ortalyq Azıanyń ejelgi mádenı ortalyǵynda, dúnıege kelgenin ǵylymı turǵydan búkil álemge dáleldegen qazaqstandyq farabıtaný mektebiniń negizin qalaǵan tulǵanyń erekshe úlesin atap ótti. Osydan jarty ǵasyr buryn IýNESKO aıasynda Ál-Farabıdiń 1100 jyldyǵyna arnalǵan halyqaralyq forýmdy Qazaqstanda ótkizý týraly sheshimniń qabyldanýy qazaqstandyq ǵalymnyń baǵa jetpes eńbeginiń moıyndalýynyń taǵy bir kórinisi boldy. Bul jıyn 1975 jyly Almaty qalasynda ótti.

Kezdesýdi ashqan Qyrymbek Kósherbaev Ál-Farabıdiń 1150 jyldyq mereıtoıynyń keıbir qorytyndylaryn shyǵaryp, pandemıaǵa qaramastan qazaqstandyq farabıtanýshy ǵalymdar men ǵylymı qaýymdastyqtar uly ǵalymnyń murasyn el ishinde jáne búkil álemde keńinen nasıhattap, dáripteý úshin kóptegen jumys atqarǵanyn aıtty.

Mereıtoılyq is-sharalarǵa qatysýǵa halyqaralyq qoǵamdastyq jáne akademıalyq uıymdar keń aýqymda tartyldy, olardyń ishinde BUU men IýNESKO, IYU, TÚRKSOI, dıplomatıalyq mısıalardyń ókilderi, sondaı-aq sheteldik jetekshi farabıtanýshy ǵalymdar bar. Sheteldegi Qazaqstannyń Elshilikterimen jáne Ál-Farabı ortalyqtarynyń qoldaýymen jáne jetekshi sheteldik ýnıversıtettermen birlesip – Oksford ýnıversıteti, A.Djavaharlal Nerý ýnıversıteti, Stambul ýnıversıteti, Kapodıstrı atyndaǵy Afına ulttyq ýnıversıteti, Sofıa ýnıversıteti, Damask ýnıversıteti, Egıpet ýnıversıteti jáne basqa ýnıversıtetterdiń qatysýymen birqatar halyqaralyq konferensıalar ótkizildi. Ál-Farabıdiń mereıtoıy Úndistan, Sıngapýr, Malaızıa jáne Indonezıada atalyp ótti. Halyqaralyq is-sharalarǵa álemniń 50 elinen 5 myńnan astam adam qamtyldy, olardyń ishinde AQSH, Germanıa, Fransıa, Japonıa, Qytaı jáne t.b. memleketter bar.

Respýblıkada onlaın rejımde 26-dan astam konferensıa, dóńgelek ústelder men ǵylymı semınarlar ótti. Máselen, áleýmettik jelilerde ashyq alańda «Parasattylyq saǵaty» jalpyulttyq aksıasy, «Ál-Farabı jáne qaıyrymdy qoǵam» atty vıdeodáris jáne «Ekinshi Ustaz» onlaın veb-semınarlar serıasy ótti. «Qaıyrymdy qoǵam» chellendjine álemniń 7 elinen kelgen sheteldik stýdenttermen qosa, Qazaqstandaǵy joǵary oqý oryndarynyń 14 myńǵa jýyq stýdenti qatysty. «Ál-Farabı» halyqaralyq pándik olımpıadasyna alys jáne jaqyn shetelderdiń 10 elinen 9,5 myńnan astam mektep oqýshysy qatysty. Olımpıada jeńimpazdaryna Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-da oqý úshin 39 bilim granty bólindi.

Sonymen qatar, Ál-Farabıge arnalǵan 7 monografıa, Ál-Farabıdiń dáıeksózder jınaǵy, sonymen qatar «Qaıyrymdylyq» oılary men naqyl sózder jınaǵy qazaq, orys jáne aǵylshyn tilderinde jaryq kórdi. Ál-Farabıdiń buryn jarıalanbaǵan úsh traktaty arab tilinen qazaq tiline aýdaryldy.

Kezdesý aıasynda álemde tuńǵysh ret jaryq kórgen «Ál-Farabı» ensıklopedıasynyń tusaýkeser rásimi ótkizildi. Bul is-shara dóńgelek ústel formatynda qazaqtyń uly aqyny, oıshyl Abaıdyń 175 jyldyǵyna oraı ashylǵan Abaı zalynda ótti.

Shara sońynda Qyrymbek Kósherbaev qazaqstandyq ǵalymdarǵa qajymas ǵylymı izdenisteri úshin alǵysyn bildirip, olarǵa jańa tabys jáne otandyq ǵylym men Qazaqstannyń ıgiligi úshin zor jetistik tiledi.

Memlekettik hatshy Almatyǵa jumys sapary barysynda bıyl týǵanyna 185 jyl tolǵan alǵashqy qazaq ǵalymy, tarıhshy, etnograf, fólklortanýshy, saıahatshy, aǵartýshy jáne shyǵystanýshy Shoqan Ýálıhanovtyń eskertkishine gúl shoǵyn qoıdy.