QR Bilim jáne ǵylym mınıstri
A.Q.AIMAǴAMBETOVTYŃ nazaryna
Qurmetti Asqat Qanatuly!

Qazaqstannyń bilim salasyn basqarýǵa Siz kelgeli birqatar ıgi qadamdar jasalyp jatqany qýantady. Ult úshin, halyq úshin paıdaly bastamalaryńyzdy qoldaımyz. Qyzmetińizge abyroı men sáttilik tileımiz.

Biraq bizdi qazir tómendegi jaǵdaı alańdatyp otyr. 2021/2022 oqý jylynyń sońynda, nebary bir aı qalǵanda «Altyn belgiden» úmitker shákirtter Nazarbaev zıatkerlik mektebinde matematıkadan emtıhan tapsyrýy kerek» degen tártip shyǵypty. Mundaı talap ata-anany da, ustazdy da, shákirtti de ań-tań etip, túsiniksiz jaǵdaıǵa dýshar etip tur.

Bizge belgilisi – Nazarbaev zıatkerlik mektepteriniń «Nazarbaev-fond» qoryna tıesili ekendigi. İs júzinde bular jekemenshik mektepter jelisi. Sonda memlekettik orta bilim berý mektepteriniń shákirtteri memlekettik emes bilim oshaǵynda bilim synatýy qalaı bolady? Bul qanshalyqty aqylǵa qonymdy? Sondaı-aq Nazarbaev zıatkerlik mektebi men jalpy bilim beretin mektepterdiń oqý baǵdarlamasyndaǵy aıyrmashylyqtar jer men kókteı. Oqý jyly aıaqtalýǵa bir aı qalǵanda balalardyń taǵdyryn osylaı oıynshyq etý ádilettilikke jata ma?

On bir jyl boıy kóz maıyn taýysyp, bar kúsh-jigerin jumsaǵan balanyń bilim deńgeıin osylaısha tartysqa salýdyń ne qajeti bar? Eger shákirttiń bilimine kúmán týatyn bolsa onda Nazarbaev zıatkerlik mektepterinen basqa jalpy bilim beretin mektepterdegi «Altyn belgini» alyp tastaý kerek shyǵar. «Altyn belginiń» balaǵa is júzinde berer esh artyqshylyǵy da joq. Joǵary oqý ornyna túserde jeńildik te kórsetilmeıdi. Tek balanyń ózi úshin eńbeginiń baǵalanǵan kórsetkishi ǵana. Sonyń ózinde balaǵa emosıonaldyq salmaq túsirý men psıhologıalyq qınaýdyń qajeti qansha?!

Balanyń on bir jylǵy eńbegin osylaı tartysqa salatyn bolsa, keıingi býynnyń oqýǵa yqylasy artady deý de qıyn. Odan da kerek pánine kóbirek kóńil bólip, tek bir salaǵa ǵana mamandanýdy jón sanaıdy. Balanyń oqýǵa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyra almaı jatqanda tobyqtan qaqqan mundaı áreketter bilim salasyna abyroı qospasy anyq.

Bıylǵy jylǵa deıin «Altyn belgige»úmitkerlerdiń jazǵan jumysy jarty saǵattyń ishinde jınap alynyp, qalalyq bilim berý basqarmasynda bilikti ustazdardan, bilim basqarmasynyń mamandarynan, ustazdardyń biliktiligin arttyratyn mekemelerdiń ǵalymdarynan quralǵan táýelsiz komısıa músheleriniń talqysynan ótkizilip, qorytyndy baǵa sol jerde qoıylatyn.

Bul jerde shákirt psıhologıalyq qysymǵa ushyramastan, óz mektebinde jumysyn jazyp, onyń jumysy ǵana komısıada qarastyrylatyn. Kóptegen ustazdardyń pikirinshe, osy júıe ustaz úshin de, shákirt úshin de óte tıimdi.

Qurmetti mınıstr myrza!

Shákirtterdiń mektep bitireıin dep turǵan sheshýshi sátinde aıaq astynan tosyn talap qoıylyp «Altyn belgige» úmitkerlerdi áýre-sarsańǵa salý, shákirtterdiń júıkesin tozdyrý orynsyz áreket dep esepteımiz. Mundaı talap pedagogtardyń tamyz keńesinde talqylanylyp, oqý jylynyń basynda usynylýy tıis edi.
Sondyqtan osyndaı bir qaınaýy ishinde, asyǵys sheshim, orynsyz talaptyń bıylǵy jylǵa toqtatylýyn suraımyz. Shákirtterdiń 11 jylǵy joıdasyz eńbegin taban astynda tartysqa salyp, jigerin jasytyp almaı, bilimdi jastarymyzdyń ómir jolyn durys tańdaýyna kómek qolyn sozaıyq.

Qurmetpen,
Marat TOQASHBAEV,
jazýshy-pýblısıst,
Qazaqstan Pedagogıkalyq Ǵylym akademıasynyń
akademıgi, profesor.