Zergerlik – jyldar boıy tájirıbemen qalyptasatyn bekzat óner. Sondyqtan bul ónerdiń ıeleri – orta jasty eńsergen azamattar. Al bizdiń keıipkerimiz, talantty zerger Merhat Jumahanov jıyrmadan endi ǵana asty. Bul týraly Qamshy portaly Aıqynǵa silteme jasaı otyryp habarlaıdy.
Soǵan qaramastan, onyń qolynan shyqqan qolóner buıymdary Reseı, Qytaı Túrkıa asyp úlgeripti. «Biz tek eksportqa ǵana jumys istep keldik, elde bizdi kópshilik tanı bermeýi múmkin» dep túsindiredi Merhat. Jaratylysynan sózden isti táýir kóretin jas jigit áýel basta «zergerlikti kásip kózine aınaldyraıyn» dep oılamaǵan, tek hobbı dep qaraǵan. Aǵaıyn-týys, qalaberdi dostarynyń tapsyrysyn oryndaýmen ǵana shektelgen. Qoldarynan shyqqan zergerlik buıymdarynyń elge tanylmaı jatyp, «eksporttalyp ketýine» de Qytaı Halyq Respýblıkasyndaǵy týysqandarynyń úıine qonaqqa barǵan tanystarynyń biri sebep bolypty.
– Bári sodan bastaldy. Sodan el-jurt qulaqtanyp, Reseı men Mońǵolıa qazaqtarynan suranys túse bastaǵan. Sodan beri tek eksportqa ǵana jumys isteımiz, – deıdi Merhat.
Úlken óner jolyna endi qadam basqan jas jigit óz qolynan shyqqan týyndylardy jarnamalaýǵa ázirge daıyn emes. Básekeden emes, efırden nemese kúndelikti basylymdardan sýretin kórip qalsa, «qoldy» bolyp kete me» dep qorqady. Qazir qara bazarlarda, dúkenderde synamasy belgisiz kúmisten jasalǵan, baǵasy 2-3 myń teńgeden aspaıtyn kóshirme buıymdardan kóz súrinedi. Al Merhattyń qolynan shyqqan buıymdar, biregeı, taratyp aıtqanda, «eksklúzıv». Jas jigit kóshirme dúnıe kóbeıgen saıyn onyń qundylyǵy da tómendeı beredi degen oıda. Jáne óziniń talǵamyna qurmetpen qaraıtyndar ekiniń biriniń boıynan tabylatyn áshekeılerdi satyp alýǵa yqylas tanyta qoımaıtyny anyq. Mysaly, Maqpal Júnisova nemese Qaraqat Ábdildınalardyń árbir syrǵa, alqa-júzigi biregeıligimen erekshelenedi.
– Bizdiń bir syrǵa-alqany daıyndap shyǵýǵa 1 apta, keıde 2 apta ketedi. Eger tapsyrys berýshi qalasa, bir ret jasalǵan buıymnyń balamasy bolmaıdy, biz ol úlgige qaıta oralmaımyz. Keıde tapsyrys berýshiniń qalaýymen altynmen aptaýǵa týra keledi. Árıne, bul onyń baǵasyna áser etedi. Tirligimizde ilgerileýshilik bar. Osydan 3 jyl buryn kishkentaı ǵana zergerlik ustahana arman edi. Oǵan da qol jetti, bir apta buryn ǵana Almatydaǵy Arbattan kishkentaı dúńgirshek ashtyq. Klıentter alǵashqyda baǵasy qymbattaý eken dep ketedi, biraq kópshiligi aınalyp kelip satyp alady. Endi ózimiz daıyndaǵan buıymdardy «Merhat» degen brendpen shyǵarǵymyz keledi. Bul ónimderimizdi kóshirmeden qorǵaıdy. Álemde jekelegen tulǵalardyń atymen atalatyn zergerlik buıymdar kóp qoı. Biz kimnen kembiz? «Shirkin, qazaqtyń osyndaı óneri máńgilik bolýy kerek qoı» dep kez kelgenimiz armandaımyz. Álemdik brendterdiń qasynan qazaqtyń qolóner buıymdaryn kórgimiz keledi. Buǵan jetý ońaı emes. Sondyqtan qolda barmen shektelmeı, ony zamanaýı úlgilermen jetildirip otyrsaq, utarymyz kóp. Biraq túp-negiz qazaqy oıý-órnekten alys ketpeý kerek, – deıdi Merhat.
Qolóner, zergerlik óner shydamdylyqty, tózimdilikti qajetsinedi. Sodan ba, el ishinde zerger bolamyn dep talpynǵan jastar az. Keshegi Dárkembaı Shoqparuly, Tursynbaı Shaıanov bastap ketken halyqtyq dástúrdi osy Merhattar ǵana saqtap qalady. Ony saqtandyrýdyń birden-bir joly – zergerlik, ustalyq, qolónerge tárbıeleıtin ortalyqtar ashý. Qajet bolsa, mektep baǵdarlamasyna pán retinde engizip, oqytý. Sonymen qatar zergerlik buıymdardyń murajaıyn ashý. Qazir bizde mundaı baǵyttaǵy murajaılar joq. Nege ashpasqa? Úlken murajaılarymyz bar. Biraq zergerlik, qolóner murajaılary bizdiń elimizge óte kerek. Biz qazaqtyń qolóner sheberligin barsha álemge tanytýymyz kerek. Ol úshin arnaıy murajaı ashýymyz qajet.
– Qazaqtyń qolóner týyndylary ózge jurttardyń qolóneri týyndylarynan artyq bolmasa kem emes. Endigi jerde barymyzdy baǵalap, saqtaýdyń qamyn oılastyrǵanymyz abzal. Búgingi jáne keleshek urpaq bilip, habardar bolyp, osy ónerdiń jalǵastyǵy, sabaqtastyǵy úzilmesin desek, qolóner murajaılary óte kerek. Ol murajaılardyń janynan qolóner sheberliginiń qyr-syryna úıretetin arnaıy ortalyqtar ashylsa, bilikti ustalar qyzmet istese, shákirt tárbıelese, ulttyq ónerdi saqtaýdyń birden-bir joly osy bolar edi. Óner – máńgilik. Biraq oǵan tıisti dárejede mán bermesek, ol máńgilik bolmaı qalýy da ábden múmkin. Týmatalanttar bolady. Biraq olardyń ónerge degen yqylysy bala kezinde-aq basylyp qalady. Qolónerge degen halyqtyq qoldaý bolmaǵan soń, ata-analardyń basym kópshiligi balalarynyń darynyn der kezinde baıqamaıdy. Baıqap qalsa, baǵytyn ózgertip jiberýge tyrysady. Sebebi kóptiń uǵymynda zergerlik bási basym ónerdiń túri. Al budan keıin ol bala zergerlik ónerge múldem jýymaı ketýi múmkin, – deıdi Merhat.
Pikir qaldyrý