Ónimi «eksportqa» ketken sheber

/uploads/thumbnail/20170708195747428_small.jpg

Zergerlik – jyldar boıy tájirıbemen qalyptasatyn bekzat óner. Sondyqtan bul ónerdiń ıeleri – orta jasty eńsergen azamattar. Al bizdiń keıipkerimiz, talantty zerger Merhat Jumahanov jıyrmadan endi ǵana asty. Bul týraly Qamshy portaly Aıqynǵa silteme jasaı otyryp habarlaıdy.

Soǵan qaramastan, onyń qolynan shyq­qan qo­l­óner buıymdary Reseı, Qytaı Túrkıa asyp úlgeripti. «Biz tek eksportqa ǵana ju­mys istep keldik, elde bizdi kópshilik ta­nı bermeýi múmkin» dep túsindiredi Mer­hat. Jaratylysynan sózden isti táýir kó­retin jas jigit áýel basta «zergerlikti kásip kózine aınaldyraıyn» dep oılamaǵan, tek hob­bı dep qaraǵan. Aǵaıyn-týys, qalaber­d­i dostarynyń tapsyrysyn oryndaý­men ǵana shektelgen. Qoldarynan shyqqan zer­ger­lik buıymdarynyń elge tanylmaı ja­typ, «eksporttalyp ketýine» de Qytaı Ha­lyq Respýblıkasyndaǵy týysqan­da­ry­nyń úıine qonaqqa barǵan tanystarynyń biri sebep bolypty. 
– Bári sodan bastaldy. Sodan el-jurt qu­laqtanyp, Reseı men Mońǵolıa qazaq­ta­rynan suranys túse bastaǵan. Sodan beri tek eksportqa ǵana jumys isteımiz, – deıdi Merhat.
Úlken óner jolyna endi qadam basqan jas jigit óz qolynan shyqqan týyndylardy jarnamalaýǵa ázirge daıyn emes. Básekeden emes, efırden nemese kúndelikti basy­lym­dardan sýretin kórip qalsa, «qoldy» bolyp ke­te me» dep qorqady. Qazir qara bazar­lar­da, dúkenderde synamasy belgisiz kúmis­ten jasalǵan, baǵasy 2-3 myń teńgeden as­paıtyn kóshirme buıymdardan kóz súri­ne­di. Al Merhattyń qolynan shyqqan buıym­dar, biregeı, taratyp aıtqanda, «eksklúzıv». Jas jigit kóshirme dúnıe kó­beıgen saıyn onyń qundylyǵy da tómen­deı beredi degen oıda. Jáne óziniń talǵa­my­na qurmetpen qaraıtyndar ekiniń bi­ri­niń boıynan tabylatyn áshekeılerdi sa­typ alýǵa yqylas tanyta qoımaıtyny anyq. Mysaly, Maqpal Júnisova nemese Qaraqat Ábdildınalardyń árbir syrǵa, alqa-júzigi biregeıligimen erekshelenedi. 
– Bizdiń bir syrǵa-alqany daıyndap shy­ǵýǵa 1 apta, keıde 2 apta ketedi. Eger tap­syrys berýshi qalasa, bir ret jasalǵan buıym­nyń balamasy bolmaıdy, biz ol úl­gige qaıta oralmaımyz. Keıde tapsyrys berýshiniń qalaýymen altynmen aptaýǵa týra keledi. Árıne, bul onyń baǵasyna áser etedi. Tirligimizde ilgerileýshilik bar. Osy­dan 3 jyl buryn kishkentaı ǵana zergerlik usta­hana arman edi. Oǵan da qol jetti, bir apta buryn ǵana Almatydaǵy Arbattan kish­kentaı dúńgirshek ashtyq. Klıentter al­ǵashqyda baǵasy qymbattaý eken dep ke­tedi, biraq kópshiligi aınalyp kelip satyp ala­dy. Endi ózimiz daıyndaǵan buıymdardy «Mer­hat» degen brendpen shyǵarǵymyz keledi. Bul ónimderimizdi kóshirmeden qorǵaıdy. Álemde jekelegen tulǵalardyń atymen atalatyn zergerlik buıymdar kóp qoı. Biz kimnen kembiz? «Shirkin, qazaqtyń osyndaı óneri máńgilik bolýy kerek qoı» dep kez kelgenimiz armandaımyz. Álemdik brendterdiń qasynan qazaqtyń qolóner buıymdaryn kórgimiz keledi. Buǵan jetý ońaı emes. Sondyqtan qolda barmen shek­tel­meı, ony zamanaýı úlgilermen jetil­di­rip otyrsaq, utarymyz kóp. Biraq túp-negiz qazaqy oıý-órnekten alys ketpeý kerek, – deıdi Merhat. 
Qolóner, zergerlik óner shydamdylyq­ty, tózimdilikti qajetsinedi. Sodan ba, el ishinde zerger bolamyn dep talpynǵan jas­tar az. Keshegi Dárkembaı Shoqparuly, Tur­synbaı Shaıanov bastap ketken ha­lyqtyq dástúrdi osy Merhattar ǵana saq­tap qalady. Ony saqtandyrýdyń birden-bir joly – zergerlik, ustalyq, qolónerge tárbıeleıtin ortalyqtar ashý. Qajet bol­sa, mektep baǵdarlamasyna pán retinde en­gizip, oqytý. Sonymen qatar zergerlik buıymdardyń murajaıyn ashý. Qazir bizde mundaı baǵyttaǵy murajaılar joq. Nege ashpasqa? Úlken murajaılarymyz bar. Bi­raq zergerlik, qolóner murajaılary bizdiń elimizge óte kerek. Biz qazaqtyń qolóner she­berligin barsha álemge tanytýymyz ke­rek. Ol úshin arnaıy murajaı ashýymyz qa­jet.
– Qazaqtyń qolóner týyndylary ózge jurt­tardyń qolóneri týyndylarynan ar­tyq bolmasa kem emes. Endigi jerde bary­myz­dy baǵalap, saqtaýdyń qamyn oılas­tyr­ǵanymyz abzal. Búgingi jáne keleshek urpaq bilip, habardar bolyp, osy ónerdiń jalǵastyǵy, sabaqtastyǵy úzilmesin desek, qo­lóner murajaılary óte kerek. Ol mura­jaılardyń janynan qolóner sheberliginiń qyr-syryna úıretetin arnaıy ortalyqtar ashylsa, bilikti ustalar qyzmet istese, shá­kirt tárbıelese, ulttyq ónerdi saqtaý­dyń birden-bir joly osy bolar edi. Óner – máń­gilik. Biraq oǵan tıisti dárejede mán ber­mesek, ol máńgilik bolmaı qalýy da ábden múmkin. Týmatalanttar bolady. Bi­raq olardyń ónerge degen yqylysy bala ke­zinde-aq basylyp qalady. Qolónerge de­gen halyqtyq qoldaý bolmaǵan soń, ata-ana­lardyń basym kópshiligi balalarynyń da­rynyn der kezinde baıqamaıdy. Baıqap qal­sa, baǵytyn ózgertip jiberýge tyry­sa­dy. Se­bebi kóptiń uǵymynda zergerlik bási ba­­sym ónerdiń túri. Al budan keıin ol bala zer­­gerlik ónerge múldem jýymaı ketýi múm­kin, – deıdi Merhat. 

 

 

 

 

Pikir qaldyrý

Qatysty Maqalalar