Aıaǵy joq, qoly joq jylan qaıtip kún kórer...

Kesh aýǵan ýaqytta Phenánda júrý bir ǵana oıdy týdyrady – «nege sonsha qarańǵy?» degen. Jerdiń jasandy serikteri birinen jasalǵan Soltústik Koreıanyń áıgili sýreti de soǵan dálel: ondaǵy Ońtústik Koreıanyń jaryqtar festıvaliniń qasynda KHDR qap-qara túnek bolyp beınelengen. «Qamshy» portaly Soltústik Koreıanyń ishki jaǵdaıy týraly materıal usynady.

Jer betindegi ǵaryshtyq qara túnek ómirde shynaıy kelbetke ıe bolady: rasynda Phenándaǵy kópqabatty úıler ózge elderdegi úırenshikti kórinisti qaıtalap, kóz jaýyn alyp jarqyramaıdy. Qala kún batysymen-aq týra ómir toqtaǵandaı áser qaldyrady. Buǵan sebep – eldegi elektr qýatynyń jetispeýshiligi. 

Kúndizgi ýaqytta keı úılerdiń terezeleri men qyltımalarynan kún batareıalaryn baıqaý qıyn emes. Osylaısha, bar jaǵdaıdy óz qolyna alǵan qara halyq resmı júıeniń jetispeýshiligin barynsha toltyryp álek.

Osy ispetti iskerlik ıakı pysyqtyq munda úırenshikti jaǵdaıǵa aınalǵan. Sebebi 1990 j.j. ashtyqtan keıin memleket ekonomıkasy ózgergen bolatyn. Ol kezderi ashtyqtan ábden qajyǵan halyq óz baqshasynda áldeneni ósirip, ony ózge qalaýly zatyna aýystyrýdyń jolyn qarastyryp ómir súrgen.

Osyndaı jolmen paıda bolǵan naryq ómir men ólimniń arasynda qalǵan kóp halyqtyń jaǵdaıyn jeńildetti.

Mundaı jeke naryqty búginde úkimet tarapy da jartylaı qoldap otyr. Olarǵa da halyqtyń óz kúnin ózi kórýi yńǵaıly bolǵany emeı ne dersiz munysyn... Onyń ústine, keıbir kásiporyndar kapıtalısik ádis tanytyp, basqarýshy bılikke kiristiń tıesili bóligin berip otyrýdy ádetke aınaldyrǵan.

Kapıtalızm kórinisi

Soltústik Koreıaǵa jer baýyrlaǵan kapıtalızm aıaq basty. Bul degenimiz, munda aqsha ataýly bar bolǵannyń ózinde, oǵan ıe bolý baqyty barlyǵyna buıyrmaǵan. Memleket ishinde beleń alǵan ózgerister, soltústiktegi Qytaımen aradaǵy «kóriner-kórinbes» shekaradan túrli taýarlardyń ótýine alyp keldi. Endi phenándyq ámbebap dúkender atyna zaty saı bola bastady. Biraq, jan qalaǵan taýar kóp bolǵanymen, ony satyp alatyn qaltanyń ruqsaty da, qaýqary da joq...

Onyń ústine, KHDR kóptegen memlekettermen, alysqa ketpeı-aq qoıaıyq, óziniń týǵan kórshisi Ońtústik Koreıamen salystyrǵanda áli kúnge kedeılikten kóz ashar emes. Tipti memleket astanasy Phenánnyń ózinde Seýldegideı baı adamdar joq.

Joǵaryda aıtqan KHDR-dyń ǵaryshtan túsirilgen sýretimen qatar, taǵy bir klasıkalyq janrdyń qaǵazǵa túsken áıgili kórinisi bar. Onda kóligi joq uzynnan uzaq sozylǵan shóldi jolmen ketip bara jatqan jalǵyz ǵana ógizben jegilgen arba beınelengen.

Degenmen, kúni búginde Phenánda jol keptelisteri paıda boldy. Olardyń ózi tek BMV jáne «Folksvagen» ispetti qytaılyq avtokólikterden quralady. Oǵan da shúkir dersiz.

Saıası baqylaý

Ózgergen nárse bireý ǵana – saıası baqylaýdyń deńgeıi. Onyń aıqyn kórinisin senbi kúni Soltústik Koreıada ótken merekelik sherýden baıqaý qıynǵa soqpady. Túrli elderden jınalǵan jýrnalıserdiń árqaısysyna soltústik-koreılik úkimet atqosshy ispetti adam bóldi. Degenmen, olardyń bas maqsaty qonaqjaılyq emes-tin, bas maqsat – jýrnalısik qaýymdy qara halyqqa jaqyndatpaý, operatordyń áldeneni túsirip almaýyn muqıat baqylaý bolatyn. Sý jańa phenándyq áýejaıǵa kelip jetken qonaqtardan Soltústik Koreıa týraly kez kelgen ádebıet alyp qoıylyp otyrdy.

Bul áýejaı memleketke qaltasy   kóteretin mıllıondaǵan týrıserdiń kelýi úshin salynǵan bolatyn. Biraq, úkimet memleket tabaldyryǵyn attaǵan árbir adamǵa kúmánmen qaraıdy. Mine, osyndaı ekiushty jaǵdaı oryn alǵan: týrıserdiń aqshasyn qalaıdy da, halyqqa tańylyp ketýi múmkin eshbir oıdyń qalyptasýyn qalamaıdy. Iá, qyzyq jaǵdaı, qyzyq júıe, qyzyq memleket... Bir qyzyǵy – bizdiń el de kezinde týra osy jaǵdaıdy qyzyqtaǵan, qyzyǵyna ábden toıǵan halyq...

Nazgúl Nazar