Shyǵys Qazaqstan oblysynyńda myńnan astam iri jáne orta kásiptik ónerkásip oryndary jumys isteıdi. Atalǵan ónerkásip oryndaryna qatysty qandaı ózgerister men josparlar kútip tur? Memleket tarapynan qandaı kómek kórsetilip jatyr? Atalǵan kásiporyndardyń damýy óńirdiń damýyna tikeleı áser etetini belgili. Ol sebepti SHQO ákiminiń birinshi orynbasary Nurymbet Saqtaǵanov óz suhbattarynyń birinde osy suraqtarǵa jaýap berdi.

Metal óndirý salasynda qandaı iri jobalar bar? Atap aıtqanda, biz bárimiz HHİ ǵasyrdaǵy munaı dep atalatyn aımaqta lıtıı ken ornynyń ashylýy týraly estidik.

- Orta merzimdi josparlarda bizde 2 iri jobany iske asyrý kózdelgen. Bul Tarbaǵataı aýdanynda qýattylyǵy jylyna 25 mıllıon tonnaǵa deıin ken óndiretin jáne óńdeıtin taý-ken baıytý kombınatynyń qurylysy. Oǵan 216 mıllıard teńge salý qajet bolady. Ulan aýdanynda lıtıı óndirý jáne qaıta óńdeý boıynsha taý-ken baıytý kombınatyn salý. Onda ınvestısıa kólemi 235 mıllıard teńgeni quraıdy. Al ónim jaqyn jáne alys shet elderge eksporttalatyn bolady.

Lıtııdiń HHİ ǵasyrdaǵy munaı dep atalýy kezdeısoq emes. Oǵan degen suranys búkil álemde ósýde. Bul tańqalarlyq emes, ár telefonda dál osy metaldan jasalǵan batareıalar bar. Sonymen qatar, elektromobılder óndirisi belsendi damyp keledi. Lıtıı batareıalary da sol jerde qoldanylady. Lıtıı ıadrolyq reaktorlarda, hımıa ónerkásibinde jáne basqa salalarda qoldanylady. Sondyqtan bul jobaǵa degen qyzyǵýshylyq óte zor. Aıtpaqshy, álemde barlanǵan lıtıı qorynyń tórtten bir bóligi ǵana paıdaly. Bizdiń ken ornymyz dál osy ekonomıkalyq turǵydan tıimdi óndiriske jatady.

Josparlar orasan zor, biraq qazir oblysta jumys istep turǵan ónerkásiptik kásiporyndar qalaı damýda? Sıaqty salanyń alyptary estıdi "Qazmyrysh" nemese Úlbi metalýrgıa zaýyty. Biraq basqa da mańyzdy óndirister bar.

- Shyǵys Qazaqstanda myńnan astam orta jáne iri ónerkásiptik kásiporyndar jumys isteıdi. Olar da tabysty damyp, respýblıka ekonomıkasyna eleýli úles qosýda. Men tek birneshe mysal keltiremin. Óskemen armatýra zaýyty-elimizdiń munaı-gaz salasyndaǵy mashına jasaý kóshbasshylarynyń biri. "Bıznestiń jol kartasy" baǵdarlamasy boıynsha 4,5 mıllıard teńgege jańǵyrtýdyń arqasynda zaýyt jabdyqty tolyǵymen jańartty. Al qazir Qazaqstanda ǵana emes, Reseıde de suranysqa ıe zamanaýı ónimder shyǵarýda. Búgingi tańda zaýyt munaı-gaz qubyryn bekitý jáne retteý armatýrasyn shyǵarýǵa mamandanǵan. Ol munaı jáne gaz tasymaldaý júıelerin salý, paıdalaný jáne jóndeý kezinde qoldanylady. "QazTransOıl", Beıneý - Shymkent gaz qubyry, Atyraý MÓZ sıaqty iri tapsyrys berýshilermen jumys josparlanýda.

Taǵy bir kórnekti kásiporyn-Óskemen ónerkásiptik armatýra zaýyty. Bul qubyr armatýrasy men munaı kásipshiligi jabdyqtaryn óndirý boıynsha Qazaqstannyń jetekshi mashına jasaý kásiporyndarynyń biri. Ol munaı-gaz óndirý ónerkásibinde, magıstraldyq munaı jáne gaz qubyrlarynda, aıdaý stansıalary men rezervýarlyq parkterdiń tehnologıalyq sqemalarynda, energetıkalyq keshende, sýmen jabdyqtaýda qoldanylady. Shyǵarylatyn ónimniń sapasy qazaqstandyq úlesi 85% ST-KZ taýarynyń shyǵarylǵan sertıfıkatymen jáne API (American Petroleum Institute) halyqaralyq standartynyń sertıfıkattarymen rastalady. Bul eń iri tutynýshylarmen jumys isteýge múmkindik beredi. Zaýyt API 602 standarty boıynsha bekitý armatýrasyn jobalaýǵa jáne óndirýge sertıfıkaty bar birinshi jáne jalǵyz otandyq kásiporyn bolyp tabylatynyn erekshe atap ótkim keledi.

Sondaı-aq, aǵymdaǵy jyly "Vostokmashzavod" AQ Shyǵys Qazaqstannyń mashına jasaý salasynyń iri kásipornynda quıý óndirisin jańǵyrtý bastaldy, onda júk temirjol vagondaryn óndirý úshin paıdalanylatyn búıirlik jáne ústeme Arqalyq ramalaryn óndirý iske qosylady. Joba ónerkásipti damytý qorynyń kredıttik qarajaty esebinen iske asyrylýda, ınvestısıa kólemi - 33,8 mlrd teńge.